੨੫੬ ਯਦਿ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਸੇ ਜ੍ਞਪ੍ਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਹੈ. ਨਹੀਂ ਤੋ ਜ੍ਞਪ੍ਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. "ਜੋ ਜਾਨੇ ਸੋ ਜਾਨਨਹਾਰਾ'. ਜੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ ਵਹ ਕਰਤਾ ਨਹੀਂ ਔਰ ਜੋ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਜਾਨਤਾ ਨਹੀਂ. ਪਰਕੇ ਸਾਥ ਏਕਤ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿਕੇ ਕਾਰਣ ਮੈਂ ਕਰੁਁ, ਮੈਂ ਕਰੁਁ ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਯਥਾਰ੍ਥ ਜਾਨੇ ਤੋ ਉਸੇ ਜ੍ਞਪ੍ਤਿਕ੍ਰਿਯਾ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਬਾਕੀ ਸ੍ਥੂਲਰੂਪ-ਸੇ ਤੋ ਸਬ ਜਾਨਤਾ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ.
ਜਾਨਨੇਕਾ ਉਸਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ, ਵਹ ਕਹੀਂ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਤਾ. ਜਾਨਤਾ ਤੋ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਜਾਨਨਾ ਯਥਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਪਨੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ-ਗੁਣ-ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ, ਇਸਲਿਯੇ ਵਹ ਦੂਸੇਰਕਾ ਭੀ ਯਥਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਜਾਨਤਾ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਮੋਕ੍ਸ਼ਾਰ੍ਥੀਕੋ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਤੋ ਵਹ ਧ੍ਯਾਨ ਯਾਨੀ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਵਹ ਧ੍ਯਾਨ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪਹਲੇ ਵਹ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰੇ. ਯਦ੍ਯਪਿ ਯਥਾਰ੍ਥ ਧ੍ਯਾਨ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕਕੀ ਧਾਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਔਰ ਉਸਮੇਂ ਲੀਨਤਾ ਕਰੇ ਤੋ ਯਥਾਰ੍ਥ ਧ੍ਯਾਨ ਹੋ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਪਹਲੇ ਉਸਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸਰੂਪ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਅਪਨਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਗ੍ਰਹਣ ਕਿਯੇ ਬਿਨਾ ਕਹਾਁ ਸ੍ਥਿਰ ਹੋਗਾ? ਜਹਾਁ ਸ੍ਥਿਰ ਹੋਨਾ ਹੈ, ਵਹ ਜੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ ਉਸ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰੇ. ਜੋ ਸ਼ਾਸ਼੍ਵਤ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ ਉਸਮੇਂ ਸ੍ਥਿਰ ਹੁਆ ਜਾਯ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਪਰ ਸ੍ਥਿਰ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਜਾਤਾ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਤੋ ਪਲਟਤੀ ਰਹਤੀ ਹੈ. ਸ੍ਥਿਰ ਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਪਹਚਾਨੇ ਤੋ ਹੁਆ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੋ ਪੀਛਾਨਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ, ਉਸ ਜਾਤਕੇ ਅਭ੍ਯਾਸਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ. ਤੋ ਉਸ ਜਾਤਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ ਕਿ ਮੈਂ ਭਿਨ੍ਨ ਹੂਁ. ਯੇ ਵਿਭਾਵ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹੂਁ, ਸ਼ਰੀਰ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਹੂਁ. ਉਸਕਾ ਕ੍ਸ਼ਣ-ਕ੍ਸ਼ਣਮੇਂ ਭਿਨ੍ਨ ਪਡਨੇਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰੇ. ਉਸਕੀ ਏਕਾਗ੍ਰਤਾ ਕਰੇ ਕਿ ਮੈਂ ਯਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ. ਐਸਾ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰੇ ਕਿ ਮੈਂ ਯਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਚੈਤਨ੍ਯ ਹੂਁ, ਮਹਿਮਾਵਂਤ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾ ਹੂਁ. ਐਸਾ ਭਾਵ-ਸੇ ਉਸੇ ਯਥਾਰ੍ਥ ਪਹਿਚਾਨਕਰ ਕਰੇ. ਵਿਕਲ੍ਪਰੂਪ-ਸੇ ਐਸੇ ਸ਼ੁਸ਼੍ਕਪਨੇ ਨਹੀਂ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਜ੍ਞਾਯਕ ਮਹਿਮਾਵਂਤ ਹੈ, ਐਸੇ ਉਸੇ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਕੇ ਬਾਰਂਬਾਰ ਉਸਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰੇ ਤੋ ਵਹ ਅਭ੍ਯਾਸਰੂਪ ਧ੍ਯਾਨ ਹੈ. ਬਾਰਂਬਾਰ ਉਸੀਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਕਰਤਾ ਰਹੇ.
ਯਥਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਤਿਰੂਪ ਤੋ ਉਸੇ ਜਬ ਜ੍ਞਾਯਕਕੀ ਧਾਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ, ਤਬ ਉਸੇ ਯਥਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਤਿਰੂਪ ਧ੍ਯਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਯਹ ਧ੍ਯਾਨ ਵਹ ਅਭ੍ਯਾਸਰੂਪ ਕਰੇ. ਸਮਝ ਬਿਨਾਕਾ ਧ੍ਯਾਨ ਤਰਂਗਰੂਪ ਹੋ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਅਪਨੇਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਕੇ, ਚੈਤਨ੍ਯਕੋ ਪਹਚਾਨਕਰ ਉਸਮੇਂ ਏਕਾਗ੍ਰਤਾ ਕਰੇ ਕਿ ਮੈਂ ਯਹ ਚੈਤਨ੍ਯ ਹੂਁ, ਵਿਭਾਵ-ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਹੂਁ. ਐਸੇ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਭਿਨ੍ਨ ਪਡਨੇਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰੇ ਔਰ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ.
ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਭਿਨ੍ਨ ਕਰਨਾ, ਵਿਭਾਵ-ਸੇ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਭਿਨ੍ਨ ਕਰਨਾ, ਉਸਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਨਾ. ਉਸਕੀ ਪਰਿਣਤਿਰੂਪ ਜਿਸੇ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੋ, ਵਹ ਭੀ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ-ਸੇ ਹੀ ਮੁਕ੍ਤਿ ਪਾਤੇ ਹੈਂ. ਔਰ ਵਹ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਆਖਿਰ ਤਕ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਉਸੇ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਸੇ ਹੀ ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਔਰ ਉਸ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕੀ ਉਗ੍ਰਤਾਮੇਂ ਹੀ ਉਸੇ ਲੀਨਤਾ ਬਢਾਨੀ ਹੈ. ਫਿਰ ਲੀਨਤਾ ਬਢਾਤਾ ਹੈ,