੨੭੨
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਜ੍ਞਾਨਸਤ੍ਤਾ ਅਨੁਮਾਨ-ਸੇ ਖ੍ਯਾਲਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ ਕਿ ਯੇ ਸਬ ਜ੍ਞਾਤ ਹੋ ਰਹਾ ਹੈ ਤੋ ਕੋਈ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਭੀ ਹੈ. ਸਂਵੇਦਨ, ਅਜ੍ਞਾਨੀਕੋ ਸਂਵੇਦਨਰੂਪ-ਸੇ ਖ੍ਯਾਲਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਰਾਗ-ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕਰ ਸਕੇ ਯਾ ਅਨ੍ਯ ਜ੍ਞੇਯੋਂ-ਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕਰ ਸਕੇ, ਐਸਾ ਸਂਵੇਦਨਰੂਪ-ਸੇ ਖ੍ਯਾਲਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਖ੍ਯਾਲਮੇਂ ਨਹੀਂ ਆਤਾ ਹੈ ਤੋ ਫਿਰ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ ਪਰ ਕੈਸੇ ਜਾਨਾ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਵਹ ਅਪਨੀ ਕ੍ਸ਼ਤਿ ਹੈ. ਅਨੁਮਾਨ ਜ੍ਞਾਨ ਭੀ ਐਸਾ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵਹ ਅਨੁਮਾਨ ਜ੍ਞਾਨ ਭੀ ਸਤ੍ਯ ਅਨੁਮਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਪਹਲੇ ਯਥਾਰ੍ਥ ਅਨੁਮਾਨ ਕਰਕੇ ਲਕ੍ਸ਼ਣਕੋ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰੇ ਤੋ ਸਂਵੇਦਨ ਤੋ ਅਨ੍ਦਰ ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਦਸ਼ਾ ਹੋਤੀ ਹੈ ਤਬ ਸਂਵੇਦਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸਕੇ ਪਹਲੇ ਜੋ ਜ੍ਞਾਨ ਲਕ੍ਸ਼ਣ ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ ਹੀ ਹੈ, ਅਸਾਧਾਰਣ ਜ੍ਞਾਨਲਕ੍ਸ਼ਣ ਸ੍ਵਯਂ ਹੀ ਹੈ, ਅਨ੍ਯ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਵਹ ਜ੍ਞਾਨਲਕ੍ਸ਼ਣ ਅਸਾਧਾਰਣ ਰੂਪ ਹੈ, ਵਹ ਜ੍ਞਾਨਲਕ੍ਸ਼ਣ ਤੋ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਮੇਂ ਆਯੇ ਐਸਾ ਹੀ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਹ ਉਸੇ ਗ੍ਰਹਣ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਮਾਤ੍ਰ ਅਨੁਮਾਨ-ਅਨੁਮਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਮਾਤ੍ਰ (ਇਸਲਿਯੇ ਕਿ) ਯਥਾਰ੍ਥ ਪ੍ਰਕਾਰ-ਸੇ ਉਸੇ ਗ੍ਰਹਣ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਹੈ.
ਨਿਰ੍ਵਿਕਲ੍ਪ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਯਥਾਰ੍ਥ ਸਂਵੇਦਨ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸਕੇ ਪਹਲੇ ਭੀ ਸ੍ਵਯਂ ਜ੍ਞਾਯਕਰੂਪ-ਸੇ ਸ੍ਵਯਂ ਵਿਦ੍ਯਮਾਨ ਹੀ ਹੈ, ਉਸਕਾ ਕਹੀਂ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵਕਾ ਨਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਹੈ ਔਰ ਉਸਕੀ ਜ੍ਞਾਯਕਤਾ ਤੋ ਜ੍ਞਾਤ ਹੋ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਹ ਸ੍ਵਯਂ ਜਾਨਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਂਤਰਮੇਂ ਉਸੇ ਉਤਨੀ ਲਗੇ ਤੋ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਲਗਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ. ਬੁਦ੍ਧਿ- ਸੇ ਅਨੁਮਾਨ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਹ ਅਨੁਮਾਨ ਭੀ ਵਹ ਯਦਿ ਯਥਾਰ੍ਥ ਪ੍ਰਕਾਰ-ਸੇ ਅਨੁਮਾਨ, ਯੁਕ੍ਤਿ- ਸੇ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰੇ ਤੋ (ਹੋ ਸਕਤਾ ਹੈ). ਅਨੁਮਾਨ, ਯੁਕ੍ਤਿ ਸਬ ਯਥਾਰ੍ਥ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਸਕੇ ਸਾਥ-ਸਾਥ ਵਹ ਆਗੇ ਜਾਨੇਕਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰੇ ਕਿ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਰੂਪ ਹੀ ਵਿਰਾਜਮਾਨ ਹੂਁ. ਤੋ ਗ੍ਰਹਣ ਹੋ ਸਕੇ ਐਸਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਵਹ ਕਰਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਹੋਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਬੁਦ੍ਧਿ-ਸੇ ਕਰਕੇ ਛੋਡ ਦੇਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਪਨਾ ਅਸ੍ਤਿਤ੍ਵ ਗ੍ਰਹਣ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਹੈ ਔਰ ਕਰਨੇ ਜਾਯ ਤੋ ਸ੍ਵਯਂ ਸਾਮਾਨ੍ਯ ਕ੍ਸ਼ਣਿਕ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਕੇ ਛੋਡ ਦੇਤਾ ਹੈ. ਉਸਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਲਂਬਾਤਾ ਨਹੀਂ.
ਜ੍ਞਾਯਕਰੂਪ ਅਭ੍ਯਾਸਕਾ ਜੀਵਨ ਅਪਨਾ ਬਨਾਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ. ਜੋ ਅਨਾਦਿਕਾ ਏਕਤ੍ਵਬੁਦ੍ਧਿਕਾ ਜੀਵਨ ਹੈ ਔਰ ਵਿਭਾਵਮਯ, ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਪਰਿਣਾਮਕੀ ਧਾਰਾਰੂਪ ਜੋ ਜੀਵਨ ਚਲਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਹੀ ਅਨਾਦਿਕਾ ਜੈਸੇ ਚਲਤਾ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਚਲਾ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਤੀਵ੍ਰਮੇਂ-ਸੇ ਮਨ੍ਦ, ਤੀਵ੍ਰ-ਮਨ੍ਦ, ਤੀਵ੍ਰ-ਮਨ੍ਦ ਐਸੇ ਚਲਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਉਸਕਾ ਜੀਵਨ ਜੋ ਜ੍ਞਾਯਕਰੂਪ ਪਲਟਨਾ ਚਾਹਿਯੇ, ਵਹ