੨੮੦ ਸਾਧਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਐਸਾ ਹੀ ਵਸ੍ਤੁਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ.
ਜਿਸ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਵਸ੍ਤੁ ਅਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ ਔਰ ਜੋ ਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਅਲਗ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਯੁਗ੍ਮ ਸਾਥਮੇਂ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ-ਸੇ ਏਕ ਭੀ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ. ਦੋਨੋਂਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਅਲਗ ਹੈ. ਔਰ ਸਾਧਨਾਮੇਂ ਵਹ ਦੋਨੋਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੀ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਏਕ ਮੁਖ੍ਯਪਨੇ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਏਕ ਗੌਣਪਨੇ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਦੋਨੋਂ ਬਾਤ ਉਸੇ ਅਪਨੇ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਮੇਂ ਰਖਨੀ ਚਾਹਿਯੇ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਏਕ ਮੁਖ੍ਯ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਜੀਵਨੇ ਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਖ੍ਯ ਹੈ. ਤੋ ਭੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਤੋ ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ੍ਯਾਯ ਰਹਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਐਸਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧ ਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਔਰ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਉਸੇ ਸਾਥਮੇਂ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਉਸਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪਰ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਪਲਟਕਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਖ੍ਯ ਕਰਕੇ ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਪਰ੍ਯਾਯ ਗੌਣ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਨਿਕਲ ਨਹੀਂ ਜਾਤੀ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਸਾਥਮੇਂ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਸਾਧਨਾਮੇਂ ਦੋਨੋਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਖ੍ਯ ਔਰ ਸਾਧਨਾ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਦੋਨੋਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੋਤੇ ਹੈਂ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਛਠ੍ਠੀ ਗਾਥਾਮੇਂ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ-ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਰਹਿਤ ਧ੍ਰੁਵ ਜ੍ਞਾਯਕ ਕਹਾ, ਵਹ ਤੋ ਸਮਝਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦੂਸਰੇ ਪੈਰੇਗ੍ਰਾਫਮੇਂ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਜੋ ਜ੍ਞਾਯਕਪਨੇ ਜ੍ਞਾਤ ਹੁਆ ਵਹ ਸ੍ਵਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਕੀ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਭੀ ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮਕਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੋਨੇ-ਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ. ਤੋ ਯਹਾਁ ਧ੍ਰੁਵ ਜ੍ਞਾਯਕਕੀ ਬਾਤ ਚਲਤੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਭੀ ਦੂਸਰੇ ਪੈਰੇਗ੍ਰਾਫਮੇਂ ਅਵਸ੍ਥਾਕੀ ਬਾਤ ਕ੍ਯੋਂ ਲੀ? ਕ੍ਯਾ ਅਵਸ੍ਥਾ ਸਮਝਾਨੀ ਹੈ ਯਾ ਤ੍ਰਿਕਾਲੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸਮਝਾਨਾ ਹੈ? ਇਸਮੇਂ ਪਹਲੇ ਔਰ ਦੂਸਰੇ ਪੈਰੇਗ੍ਰਾਫਕਾ ਜ੍ਞਾਯਕ ਏਕ ਹੀ ਹੈ ਯਾ ਭਿਨ੍ਨ-ਭਿਨ੍ਨ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਜ੍ਞਾਯਕ ਏਕ ਹੀ ਹੈ. ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਸਾਬਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਯਕ ਜੋ ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ, ਵਹ ਅਨਾਦਿਕਾ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਵਿਭਾਵ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਜੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ ਔਰ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ-ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਜੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ, ਵਹੀ ਜ੍ਞਾਯਕ, ਸ੍ਵਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਕੀ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਵਹੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ.
ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਜੋ ਵਿਭਾਵਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਵਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਰਹਾ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਯਕਪਨਾ ਉਸਕਾ ਬਦਲਾ ਨਹੀਂ. ਸ੍ਵਤਃਸਿਦ੍ਧ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਵਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਰਹਾ ਹੈ. ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ-ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤਕੀ ਜੋ ਉਸਕੀ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਵਹ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਜੋ ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਭੀ ਵਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਰਹਾ ਹੈ. ਚਾਰਿਤ੍ਰਮੇਂ ਜੋ ਛਠਵੇਂ-ਸਾਤਵੇਂ ਗੁਣਸ੍ਥਾਨਮੇਂਂ ਮੁਨਿ ਝੁਲਤੇ ਹੈਂ, ਕ੍ਸ਼ਣਮੇਂ ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿ ਔਰ ਕ੍ਸ਼ਣਮੇਂ ਬਾਹਰ ਆਤੇ ਹੈਂ, ਐਸੀ ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਕੀ ਜੋ ਸਾਧਨਾਕੀ ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੁਨਿਕੀ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਦਸ਼ਾ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਜ੍ਞਾਯਕਰੂਪ ਹੀ ਰਹਾ ਹੈ. ਵਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਰਹਾ ਹੈ.
ਉਸਮੇਂ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਹੈ. ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਨਹੀਂ ਹੁਆ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਨਕੀ