੨੮੨ ਬਾਹਰਕਾ ਜਾਨਾ ਇਸਲਿਯੇ ਕੁਛ ਕਮ ਹੋ ਗਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਦਰ ਗਯਾ ਤੋ ਬਢ ਗਯਾ ਅਥਵਾ ਬਾਹਰ ਜ੍ਯਾਦਾ ਜਾਨਾ ਤੋ ਬਢ ਗਯਾ ਔਰ ਅਨ੍ਦਰ ਕਮ ਹੋ ਗਯਾ, ਐਸਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਥਵਾ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੋ ਗਯਾ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ.
ਉਸਕੀ ਜੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੁਯੀ ਔਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਜੋ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਤੋ ਅਨਾਦਿਕਾ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਜੋ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਸ੍ਥਾਪਿਤ ਕੀ, ਵਹ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਹੋ ਯਾ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਹੋ, ਕੋਈ ਭੀ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਹੋ, ਦਰ੍ਸ਼ਨਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯਮੇਂ ਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਹੈ. ਤੋ ਸਰ੍ਵ ਅਵਸ੍ਥਾਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ. ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਵਹ ਜ੍ਞਾਯਕਰੂਪ ਪਰਿਣਮਿਤ ਅਨਨ੍ਤ-ਅਨਨ੍ਤ ਸ਼ਕ੍ਤਿਯੋਂ-ਸੇ ਭਰਾ ਹੈ. ਵਹ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸਦਾਕੇ ਲਿਯੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਅਂਸ਼ ਹੈ, ਯਹ ਅਂਸ਼ੀ ਹੈ. ਸਦਾਕੇ ਲਿਯੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਕੋਈ ਭੀ ਪਰਿਣਮੇ ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਐਸਾ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੋ ਕਹਨਾ ਹੈ.
ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮ ਕਹਕਰ ਪਰ੍ਯਾਯ ਨਹੀਂ ਬਤਾਨੀ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਬਤਾਨਾ ਹੈ. ਸ੍ਵਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਔਰ ਜ੍ਞੇਯਾਕਾਰਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ, ਪ੍ਰਮਤ੍ਤਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਔਰ ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ, ਵਿਭਾਵਕੀ ਕੋਈ ਭੀ ਅਵਸ੍ਥਾ ਹੋ, ਉਸਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਅਨਾਦਿ-ਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕ ਸੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਉਸਕੀ ਸਾਧਨਾਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਐਸਾ ਆਚਾਰ੍ਯਦੇਵਕੋ ਕਹਨਾ ਹੈ.
ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮਕਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਅਰ੍ਥਾਤ ਕਰ੍ਤਾ ਸ੍ਵਯਂ ਔਰ ਕਰ੍ਮ ਉਸਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੈ. ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਅਰ੍ਥਾਤ ਪਰ੍ਯਾਯਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਉਸੇ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯ ਉਸਮੇਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਹੈ. ਸ੍ਵਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਕੀ ਭਲੇ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਹੈ, ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਯੀ ਹੈ. ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮਕਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੈ, ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮਮੇਂ ਸ੍ਵਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਕਰ੍ਮਪਨੇ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀ, ਵਹ ਕਰ੍ਮ ਪਰ੍ਯਾਯ ਉਸਸੇ ਬਿਲਕੂਲ ਭਿਨ੍ਨ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਉਸਕਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੈ. ਅਮੁਕ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੈ. ਤੋ ਭੀ ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੋ ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯਕਾ ਵੇਦਨ ਸ੍ਵਯਂਕੋ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ, ਐਸਾ ਕਹਨਾ ਹੈ.
ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ ਸਮਝਨੀ ਚਾਹਿਯੇ. ਮੂਲ ਵਸ੍ਤੁ ਹੈ. ਪਰ੍ਯਾਯਕੋ ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਅਨਨ੍ਯ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਉਸੇ ਭਿਨ੍ਨ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਅਭਿਨ੍ਨ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ, ਉਸਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾਏਁ ਭਿਨ੍ਨ-ਭਿਨ੍ਨ ਹੈਂ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਇਸਮੇਂ ਜੋ ਪ੍ਰਮਤ੍ਤ-ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤ ਕਹਾ ਵਹ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਕਹਾ. ਔਰ ਕਰ੍ਤਾ- ਕਰ੍ਮ ਕਹਾ ਵਹ ਜ੍ਞਾਨ-ਜ੍ਞੇਯ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਕਹਾ. ਉਸਮੇਂ ਜ੍ਞਾਨ-ਜ੍ਞੇਯ ਵਿਵਕ੍ਸ਼ਾਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਭਲੇ ਸ੍ਵਕੋ ਜਾਨਤਾ ਹੋਨੇ ਪਰ ਭੀ ਵਹ ਅਨਨ੍ਯਪਨਾ ਹੁਆ ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ, ਐਸਾ ਕਹਨਾ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਹਾਁ, ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੀ ਹੈ. ਕਰ੍ਤਾ-ਕਰ੍ਮ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਸ੍ਵਯਂ ਜਾਨਨੇਵਾਲਾ ਔਰ ਵਹ ਉਸਕਾ ਕਰ੍ਮ ਹੁਆ. ਤੋ ਭੀ ਜ੍ਞਾਯਕ ਤੋ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੈ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਕਰ੍ਮ ਵਹ ਪਰਿਣਤਿ