౩౧౦ అంశకా సత హై వహ స్వయంసిద్ధ హై. లేకిన ద్రవ్యకా స్వరూప ద్రవ్యకే ఆశ్రయ-సే హై.
ముముక్షుః- ఉసే రఖకర బాత హై.
సమాధానః- వహ బాత రఖకర ఉసకా స్వయంసిద్ధ సత ఇస ప్రకార సమఝనా.
ముముక్షుః- తీనోం మిలకర ఏక సత హై. ... పరద్రవ్య-సే భేదజ్ఞాన హో. ఔర ద్రవ్య సత, గుణ సత ఔర పర్యాయ సత ఐసా జ్ఞాన కరవాకర పర్యాయకా లక్ష్య ఛుడానా హై ఔర గుణకీ దృష్టి కరవానీ హై, ఐసా కోఈ ప్రయోజన హై?
సమాధానః- తూ పరద్రవ్య-సే భిన్న హో జా. తేరేమేం పర్యాయ హైం, తూ కూటస్థ నహీం హై, పరన్తు తేరేమేం భీ పర్యాయ హైం. తేరీ పరిణతికో బదల, ఐసా కహనా హై. తేరేమేం పర్యాయ హైం, తేరేమేం గుణ హైం. అపనే స్వ గుణ ఔర స్వ పర్యాయోంకా ఉసకా జ్ఞాన హోతా హై. తేరీ పరిణతి పలటన స్వభావీ హై. తూ ఐసా నహీం హై కి కూటస్థ హై. అకేలా కూటస్థ హై ఔర ఉసమేం కుఛ హై హీ నహీం, సర్వ అపేక్షా-సే కూటస్థ హై ఐసా నహీం హై. తేరేమేం పరిణతి-పర్యాయ భీ హై ఔర వహ పర్యాయ సతరూప హై. తేరేమేం అనన్త గుణ హైం. ఐసే ద్రవ్య సత, గుణ సత, పర్యాయ సత సబకా జ్ఞాన కర.
.. దృష్టి తో అభేద కరనీ హై, పరన్తు యహ సబ జ్ఞాన కరనా హై. తేరా ద్రవ్య అఖణ్డ కైసా హై, ఉసకా జ్ఞాన కర. పర్యాయదృష్టి ఛుడాకర... దృష్టి అపనీ ఓర జాతీ హై తో పర్యాయ అపనీ ఓర ముడతీ హై.
ముముక్షుః- ..
సమాధానః- ద్రవ్యకా లక్ష్య హోతా హై ఇసలియే పర్యాయ స్వయం పలటతీ హై. కోఈ ద్రవ్య కూటస్థ మానతే హో, ద్రవ్యమేం గుణ నహీం హై, ఐసా మానతే హో. ఉసమేం అఖణ్డ అనేకాన్త స్వరూప ఆ జాతా హై. తేరేమేం గుణ అనన్త హైం, తేరేమేం పర్యాయ హైం. సబకా జ్ఞాన కర. పర్యాయ న హో తో సాధక దశా భీ న హో. తో సాధక దశా పర్యాయ హై. గుణోంకా వేదన హోతా హై. జ్ఞానకా జ్ఞానరూప, చారిత్రకా చారిత్రరూప, ఆనన్దకా ఆనన్దరూప. వహ సబ వేదన హోతా హై. ఇసలియే తేరేమేం గుణ హైం, తేరేమేం పర్యాయ హైం. ఔర వహ సబ స్వద్రవ్య హై. వహ సబ జ్ఞాన కరనేకే లియే హై. ఔర ఉసమేం పరిణతి, ఉస రూప అపనే పురుషార్థకీ పరిణతి భీ ఉస అనుసార హోతీ హై.
దృష్టి ఔర జ్ఞాన యథార్థ న హో తో ఉసకా పురుషార్థ భీ యథార్థ నహీం హోతా. ద్రవ్య పర అఖణ్డ దృష్టి కర, పరన్తు యే గుణ ఔర పర్యాయకే భేదమేం రుకనా నహీం హై, పరన్తు ఉసకా జ్ఞాన కర. తుఝే చారిత్రకీ పర్యాయ ప్రగట హో, వహ భీ పర్యాయ హై, తుఝే జ్ఞాన ప్రగట హో, వహ భీ ఏక పర్యాయ హై. లేకిన వహ సబ తేరేమేం గుణ హైం.
ముముక్షుః- ఏక అఖణ్డ వస్తుమేం ఐసే అనన్త గుణ..
సమాధానః- పర్యాయరూప సత భీ తేరే ద్రవ్యమేం సబ భరా హై. ఉసకా జ్ఞాన కర. యథార్థ శ్రద్ధా హో, స్వానుభూతి హో. తో భీ చారిత్రదశా అభీ బాకీ రహతీ హై. ఇసలియే ఐసే గుణకే