౨౩౫
ముముక్షుః- ఉస అపేక్షాసే సతకో భిన్న కియా జాతా హై.
సమాధానః- ఉస ప్రకార-సే భిన్న పడతే హైం. ఔర లక్షణ ఏవం కార్య, ఉసకే స్వయంకే హైం. కోఈ ఉసే కరతా నహీం. స్వయం ఉసకే కార్య హై. తో భీ ఉసే ద్రవ్యకా ఆశ్రయ రహతా హై. ద్రవ్యకీ పరిణతి, స్వయం స్వభావ-ఓర లక్ష్య కరే, దృష్టి కరే తో ఉస ఓరకీ పరిణతి హోతీ హై. పర్యాయ హోతీ హై స్వతంత్ర, లేకిన వహ ద్రవ్యకే ఆశ్రయ-సే రహతీ హై.
అఖణ్డ ద్రవ్యకా జైసా సత హై ఐసీ దృష్టి కర తో వైసీ తేరీ పరిణతి హోగీ. పరన్తు వహ ద్రవ్య ఐసా హై కి ద్రవ్య అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయ-సే భరా హై. ద్రవ్య ఐసా నహీం హై కి ద్రవ్యమేం కోఈ శక్తి నహీం హై యా ద్రవ్య కోఈ కార్య నహీం కరతా హై, ఐసా నహీం హై. ద్రవ్యమేం అనన్త శక్తి, అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయేం హైం. ఐసా కహనా చాహతే హైం. ఐసా కహకర పదార్థ అలగ నహీం కరనా చాహతే హైం. ద్రవ్యకా స్వరూప బతాతే హైం, ఐసా కహకర.
ద్రవ్య సత, గుణ సత, పర్యాయ సత ఐసా కహకర ద్రవ్యకా స్వరూప బతాతే హైం కి ద్రవ్య ఐసా హై. వహ ద్రవ్య కైసా హై? కి ఉసమేం అనన్త గుణ హైం ఔర అనన్త పర్యాయ హైం. ఔర వహ సతరూప హై. వహ ద్రవ్య స్వయం హీ వైసా హై. ఐసా కహనేకా ఆశయ హై. ఉసమేం దో టూకడే నహీం కరనా చాహతే, లేకిన ద్రవ్యకా స్వరూప బతాతే హైం. ద్రవ్యమేం జో గుణ హైం, వహ సతరూప హై, పర్యాయ సతరూప హై. సత అర్థాత ఉసకా అస్తిత్వ హై. లేకిన ఉసకా అస్తిత్వ ఐసా నహీం హై కి ద్రవ్యకా అస్తిత్వ అనన్త శక్తియాఁ-అనన్త గుణోంసే భరపూర హై, ఐసా గుణకా సత ఔర పర్యాయకా సత ఐసా నహీం హై. వహ తో ఏకకా హై, ఏక గుణకా, ఏక పర్యాయకా హై. వహ సత ఐసా నహీం హై. ఇస ప్రకార ద్రవ్య సత, గుణ సత, పర్యాయ సత కహకర ద్రవ్యకా స్వరూప బతాతే హైం. భిన్నతా కరనేకో నహీం బతాతే హైం, పరన్తు ఐసీ దృష్టి ఔర స్వయంకో ఐసీ మహిమా ఆయే కి యహ ద్రవ్య అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయోం-సే భరా హై. ఐసా తూ యథార్థ జ్ఞాన కర. జ్ఞాన కరకే ఉస ఓర దృష్టి ఔర ఉస జాతకీ పరిణతి ప్రగట కర. ఐసా కహనేకా ఆశయ హై.
తేరేమేం అనన్త గుణ ఔర తేరేమేం అనన్త పర్యాయ హైం. ఔర వహ సతరూప హై. తూ ద్రవ్య ఐసా నహీం హై కి ఏక ఐసా పిణ్డ హై కి జిసమేం కోఈ కార్య నహీం హై, జిసమేం భిన్న-భిన్న జాతకీ పర్యాయేం నహీం హై, ఐసా నహీం హై. తేరేమేం అనేక జాతకీ పర్యాయేం ఔర అనన్త జాతకే గుణ భరే హైం, ఉసకా తూ జ్ఞాన కర. ఐసా కహనా చాహతే హైం. అతః ప్రత్యేక సత భిన్న- భిన్న హై, వహ ఏక-ఏక టూకడే హైం, ఐసీ దృష్టి కర, ఐసా నహీం కహనా చాహతే హైం. పరన్తు ఉసకా తూ జ్ఞాన కర. తేరా ద్రవ్య అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయ-సే భరా హై ఔర వహ అనన్త గుణ ఔర అనన్త పర్యాయ సతరూప హైం. సత అర్థాత తేరా ద్రవ్య జైసే అనన్త శక్తియోం- సే భరా హై ఐసా సత నహీం, అపితు ఏక-ఏక మర్యాేదిత సత హై. ఏక జ్ఞానలక్షణ జాననేకా, ఐసే. ఏక-ఏక అంశకా హై. పూరా అంశీకా సత హై, వైసా అంశకా సత నహీం హై. ఔర