౨౩౬
భిన్న హైం. వహ సబ స్వతంత్ర హైం ఔర ఏక ఓర కహేం కి ద్రవ్యకే ఆశ్రయ-సే హై. ద్రవ్యకా ఆశ్రయ న హో తో అనన్త కాలమేం జో-జో ఉసే బనా హై, వహ సబ కహాఁ-సే (ఆతా హై)? అన్దర ఉసే స్ఫూరణామేం ఆతా హై. అన్దర సంస్కార హై. పర్యాయ చలీ గయీ హై తో భీ.
ముముక్షుః- సంస్కార రహ జాతే హైం.
సమాధానః- సంస్కార రహ జాతే హైం. ఉస పర్యాయనే కామ కియా, ఇస పర్యాయకో కోఈ భీ మేల నహీం హై, ఉసే కోఈ మేల నహీం హై. తో ఫిర ద్రవ్య బిలకూల భిన్న హో గయా. తో స్వయం జో ముక్తికా మార్గ ప్రగట కరతా హై, యహ విభావ మేరా నహీం హై, స్వభావ ప్రగట కరో, ఏక పర్యాయకో దూసరీ పర్యాయకే సాథ మేల హీ నహీం హై తో ఫిర కరనా కహాఁ రహతా హై? కుఛ నహీం రహా. టూకడే హో గయే. బీచమేం ఏక నిత్య శాశ్వత ద్రవ్య హై. పర్యాయ పలట జాతీ హై. ద్రవ్య హై. సర్వ అపేక్షాకా మేల కరకే సాధనా కరనే జైసీ హై. కబ, కహాఁ, కిసకా వజన దేకర కరనా హై (వహ సమఝనా చాహియే).
ముముక్షుః- .. ఔర కథంచిత ఉసకీ స్వతంత్రతా ద్రవ్యసే..
సమాధానః- వహ భీ హై. కథంచిత స్వతంత్రతా హై ఔర ఉసకే ఆశ్రయసే హోతీ హై వహ భీ హై. దోనోం అపేక్షా (సమఝనీ).
ముముక్షుః- ... ఔర పరకా ద్రవ్య స్వతంత్ర హై, ఉన దోనోంమేం కథంచిత.. జిస అపేక్షా- సే ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై, ఉస అపేక్షా-సే ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై హీ ఔర జిస అపేక్షా-సే పర్యాయ ద్రవ్య-సే స్వతంత్ర హై, ఉస అపేక్షా-సే పర్యాయ స్వతంత్ర హై, ఐసా లేనా హై?
సమాధానః- ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై. పర్యాయకో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ భీ హై, వహ అపేక్షా భీ హై. ఔర కథంచిత స్వతంత్ర హై, వహ అపేక్షా భీ హై. ప్రత్యేక పర్యాయ స్వతంత్ర పరిణమతీ హై. పరస్పర ఏకదూసరేకే ఆశ్రయ-సే పరిణమతీ హై, ఐసా నహీం హై. స్వతంత్ర పరిణమతీ హై. పరన్తు ద్రవ్యకే ఆశ్రయ-సే పరిణమతీ హై, ఐసీ అపేక్షా భీ హై. బిలకూల సర్వథా స్వతంత్ర హో తో జితనీ పర్యాయ, ఉతనే ద్రవ్య హో జాయ. బిలకూల స్వతంత్ర (హో తో) జితనీ పర్యాయ, ఉతనే ద్రవ్య బన జాయ.
ద్రవ్య హై వహ త్రికాల హై, శాశ్వత హై. శక్తిఓం-సే భరపూర ద్రవ్య హై. పర్యాయ తో ఏక క్షణకే లియే హై. జిస క్షణ పరిణమిత హోకర ఆయే, ఉతనా హై ఉసమేం. ఏక క్షణ పర్యాయ పరిణమే, ఉససే తో అనన్త శక్తి-సే భరపూర ద్రవ్య హై. విభావ పర్యాయ అలగ బాత హై, స్వభావ పర్యాయమేం తో అనన్త శక్తి-సే భరపూర స్వభావపర్యాయ తో ఉసమేం అనన్త జో ఆయే, ఉససే అతిరిక్త ద్రవ్యమేం అనన్త భరా హై. పర్యాయకీ శక్తి తో అముక హై ఔర ద్రవ్య తో అనన్త శక్తిఓం- సే భరపూర హై. ... ఐసే పర్యాయకే షటకారక అముక అపేక్షాసే హై. బాకీ జైసా స్వతంత్ర ద్రవ్య హై, ఐసీ పర్యాయ (స్వతంత్ర నహీం హై). పర్యాయకో తో ద్రవ్యకా ఆశ్రయ హై, వహ అపేక్షా తో సాథమేం హై.