౨౪౬
సమాధానః- కిసకే సాథ చర్చా హుయీ థీ?
ముముక్షుః- వర్ణీజీకే సాథ.
సమాధానః- హాఁ, అపనే పురుషార్థకీ మన్దతా-సే రాగకీ పర్యాయ హోతీ హై. శుద్ధాత్మాకీ శుద్ధ పర్యాయ శుద్ధాత్మాకే ఆశ్రయ-సే హోతీ హై. ఔర పురుషార్థకీ కమజోరీ-సే రాగకీ పర్యాయ హోతీ హై. కర్మ కరవాతా నహీం. కర్మ జబరజస్తీ నహీం కరవాతా. ఆత్మా స్వయం రాగరూప పరిణమతా హై.
జైసే స్ఫటిక హరా, పీలా రూప పరిణమతా హై, వహ స్ఫటిక పరిణమతా హై. లాల- పీలే ఫూల ఉసమేం నహీం ఆతే. వహ తో నిమిత్త హై. పరిణమన స్ఫటికకా హై. వైసే పరిణమన చైతన్యకా హై. ఔర మూల స్వభావ జో స్ఫటికకా హై, ఉసకా నాశ నహీం హోతా. ఆత్మాకే మూల స్వభావకా నాశ నహీం హోతా హై. ఉసకే శుద్ధ స్వభావకా నాశ నహీం హోతా హై.
ముముక్షుః- పర్యాయ ద్రవ్యమేం-సే నికలతీ హై తో నికలతే-నికలతే కుఛ కమ నహీం హోతీ హై? అన్దర-సే నికలతీ హై తో?
సమాధానః- తో-తో ద్రవ్యకా నాశ హో జాయ. రాగ భీతరమేం నహీం హై, రాగరూప ఆత్మా పరిణమతా హై. శుద్ధాత్మాకీ శుద్ధ పర్యాయ శుద్ధాత్మాకే ఆశ్రయ-సే హోతీ హై. భీతర-సే నికలతే- నికలతే (కమ హో జాయ) తో ద్రవ్యకా నాశ హో జాయ. ఐసా నహీం హై. ద్రవ్య తో అనన్త శక్తి (సంపన్న హై). అనన్త కాల ద్రవ్య పరిణమన కరతా హై తో భీ ద్రవ్య తో ఐసాకా ఐసా హై.
జ్ఞానకీ పర్యాయ ఏక సమయమేం లోకాలోక జానతీ హై. తో భీ అనన్త కాల పరిణమన కరే తో ఉసమేం కమ నహీం హోతా హై. ఐసా కోఈ ద్రవ్యకా అచింత్య స్వభావ హై. ఉసమేం త్రుట నహీం పడతీ. అనన్త కాల పరిణమే తో భీ.
సమాధానః- ... కోఈ కారణ-సే ద్రవ్య ఉత్పన్న హుఆ హై యా కోఈ కారణ-సే ఉసకా నాశ హోతా హై, ఐసా నహీం హై. ద్రవ్య అకారణ స్వతఃసిద్ధ అనాదిఅనన్త హై. ఔర ఉసకా జో పరిణమన హై, వహ స్వతః పరిణమతా హై. వహ కిసీకే ఆశ్రయ-సే పరిణమతా హై యా కోఈ ఉసే మదద కరే తో పరిణమతా హై, కోఈ ఉసే విపరీత కరే తో విపరీత హో ఔర సులటా కరే తో సులటా హో, ఐసా నహీం హై. అకారణ పారిణామిక ద్రవ్య-ఉసే కోఈ కారణ లాగూ నహీం పడతా. వహ స్వయం పరిణమతా హై.
స్వయం అనాదిఅనన్త స్వభావమేం పరిణమే ఉసమేం విభావ అన్దర ఉసకే స్వభావమేం ప్రవేశ నహీం కరతా. ఐసా అకారణ స్వయం అపనే స్వభావ-సే పరిణమతా హై, ఐసా ఉసకా స్వభావ హై. ఔర విభావ హో తో భీ వహ స్వయం స్వతంత్ర పరిణమతా హై. ఔర స్వయం స్వభావకో ప్రగట కరే తో భీ స్వతంత్ర హై. ఉసమేం నిమిత్త కహనేమేం ఆతా హై, పరన్తు వాస్తవమేం స్వయం పరిణమతా హై. ఉసమేం కోఈ కారణ లాగూ నహీం పడతా. తో హీ ఉసే ద్రవ్య కహా జాయ కి జిసే కోఈ కారణ లాగూ నహీం పడతా. కోఈ నిమిత్తకే ఆశ్రయ-సే పరిణమే, కిసీకీ మదద-సే పరిణమే తో ఉస ద్రవ్యకీ ద్రవ్యతా హీ నహీం రహతీ.