గౌణ) కరనేమేం ఆతా హై. పరన్తు వ్యవహారమేం తో కేవలజ్ఞానకీ కైవల్య దశా, వీతరాగ సర్వజ్ఞదేవ (హైం). సాధక దశా జిసనే పురుషార్థ కరకే ప్రగట కీ, వహ సబ పూజనిక కహనేమేం ఆతా హై. ముని దశా పూజనిక కహనేమేం ఆతీ హై. అతః దృష్టి ఔర జ్ఞాన దోనోం సాథమేం హీ హోతే హైం. అకేలీ దృష్టి హో ఔర జ్ఞాన యది వివేక న కరే తో వహ దృష్టి జూఠీ ఠహరేగీ.
దృష్టికా విషయ ఐసా హై కి ఏక పర, ఏకకో విషయ కరే. ఔర జ్ఞాన సబ వివేక కరే. ఔర దృష్టి బినాకా జ్ఞాన భీ యథార్థ నహీం హై. దృష్టి ముఖ్య హో, పరన్తు ఉసకే సాథ జ్ఞాన హో తో ఉన దోనోంకా సమ్బన్ధ హై. యది అకేలా హోగా తో గలత హోగా. దృష్టిమేం కూటస్థ ఆయా ఇసలియే వహ సచ్చా ఔర జ్ఞానమేం కథంచిత పరిణామీ ఔర అపరిణామీ ఆయా, ఇసలియే వహ జూఠా, ఐసా నహీం హై.
కూటస్థ తో (ఇసలియే కహతే హైం కి), దృష్టి ముక్తికే మార్గమేం ముఖ్య హై ఇసలియే. తూనే అనాది కాల-సే యహ సచ్చా ఔర యహ సచ్చా, యహ భీ సచ్చా ఔర యహ భీ సచ్చా, ఐసా కియా ఔర యథార్థ సమఝా నహీం, ఇసలియే ఉస ప్రమాణకో ఐసా కహనేమేం ఆతా హై. పరన్తు దృష్టిపూర్వకకా జో ప్రమాణజ్ఞాన హై వహ తో యథార్థ హై. దృష్టినే విషయ కియా అఖణ్డకా, అఖణ్డకీ దృష్టి బినా ముక్తికా మార్గ హోతా నహీం. పరన్తు సాథమేం జో జ్ఞాన రహతా హై, వహ దోనోంకా- ద్రవ్య ఔర పర్యాయకా వివేక కరతా హై. ఇసలియే వహ ప్రమాణ భీ యథార్థ హై. ఉసకే పహలేకా ప్రమాణ కోఈ ఐసా కహతా హో కి నిశ్చయ సచ్చా ఔర వ్యవహార భీ సచ్చా, ఐసా కరతా హో తో వహ యథార్థ నహీం హై. పరన్తు దృష్టిపూర్వకకా జ్ఞాన హై వహ యథార్థ హై.
ముముక్షుః- రాగ-ద్వేష హోతే హైం, వహ న హో ఉసకా ఉపాయ బతాఈయే.
సమాధానః- రాగ-ద్వేష న హో,.. పహలే ఉసకా భేదజ్ఞాన కరనా పడతా హై. జబతక వహ రాగకీ దశామేం ఖడా హై, ఉసకీ రాగకీ రుచి కమ హో జానీ చాహియే. మేరా వీతరాగీ స్వభావ మైం జాననేవాలా హూఁ. యే రాగ మేరా స్వరూప నహీం హై. ఔర చైతన్యకా జ్ఞాయక స్వభావ హై వహ మేరా స్వభావ హై. ఐసే స్వభావకో పహచానకర రాగకీ రుచి కమ కరే తో వహ మన్ద హోతా హై. బాకీ ఉసకా నాశ పహలే నహీం హోతా, పహలే ఉసకా భేదజ్ఞాన హోతా హై కి యే రాగ మేరా స్వభావ నహీం హై, మైం ఉససే భిన్న జాననేవాలా, మైం వీతరాగీ స్వభావ హూఁ. ఇసలియే ఉసే భిన్న కరనేకా ప్రయత్న కరే. భిన్న కరనేకా ప్రయత్న కరే తో వహ మన్ద హోతా హై. పహలే ఉసకా భేదజ్ఞాన కరనేకా ప్రయత్న కరనా కి మైం జ్ఞాయక హూఁ ఔర యే రాగ-ద్వేష హైం. ఉసకీ ఏకత్వబుద్ధి తోడనేకా ప్రయత్న కరనా.
ముముక్షుః- దూసరా ప్రశ్న హై కి స్వాధ్యాయ కరనే బైఠే తో థోడీ దేర మన పిరోతా హై, పరన్తు బీచమేం దూసరే వికల్ప ఆతే హైం, తో వహ వికల్ప న ఆయే ఉసకా ఉపాయ క్యా హై?
సమాధానః- ఉసే బదలతే రహనా బారంబార, వికల్ప ఆయే ఉసే (బదలకర) బారంబార స్వాధ్యాయమేం చిత్త లగానా. అనాదికా అభ్యాస హై ఇసలియే దూసరే వికల్ప ఆ జాయ తో