౪౪ భీ నహీం హోగీ. కిసీ భీ ప్రకారకా గుణకా కార్య (నహీం హోగా). జో కేవలజ్ఞాన ప్రగట హోతా హై వహ భీ నహీం హోగా, చారిత్ర నహీం హోగా, కుఛ నహీం హోగా. యది అకేలా కూటస్థ హో తో కోఈ కార్య హీ ద్రవ్యమేం నహీం హోగా. అకేలా కూటస్థ హో తో. కథంచిత పరిణామీ, అపరిణామీ హై.
సిద్ధ భగవాన కేవలజ్ఞాన ప్రాప్త కరకే, స్వరూపమేం ఉన్హేం పరిణామీపనా, పరిణామ పరిణమతే హీ రహతే హైం. ఉన్హేం ప్రత్యేక గుణ పూర్ణ హో గయే. తో భీ ప్రత్యేక గుణకా కార్య అగురులఘు స్వభావకే కారణ సబ పరిణమతే హీ రహతే హైం. అనన్త కాల పర్యంత పరిణమే తో భీ ఉసమేం-సే ఖాలీ హీ నహీం హోతా, ఉతనాకా ఉతనా రహతా హై. జ్ఞాన అనన్త కాల పర్యంత పరిణమే, ఆనన్ద అనన్త కాల పర్యంత ఆనన్దకా సాగర పరిణమతా హై, తో భీ ఉసమేం-సే కమ హోతా హీ నహీం, ఉతనాకా ఉతనా రహతా హై. ఐసీ ద్రవ్యకీ అచింత్యతా హై. ఐసా హీ కోఈ ద్రవ్యకా అచింత్య పారిణామిక స్వభావ హై. ఔర సాథమేం అపరిణామీ హై కి జిసమేం-సే కుఛ కమ నహీం హోతా, పరిణమే తో భీ.
ముముక్షుః- ప్రమాణకే విషయకా ద్రవ్య లేం తో కథంచిత కూటస్థ ఔర కథంచిత పరిణామీ కహ సకతే హైం, పరన్తు జో ధ్రువత్వ భావ హై ఉసే భీ కథంచిత కూటస్థ ఔర కథంచిత పరిణామీ కహ సకతే హైం?
సమాధానః- దృష్టి ఏక ద్రవ్య పర జాతీ హై, ఉసమేం కోఈ భేద నహీం పడతా హై. ఇసలియే దృష్టికీ అపేక్షా-సే తో... దృష్టి జహాఁ జాయ వహాఁ జ్ఞాన సమ్యక హోతా హై. దృష్టి ఔర జ్ఞాన దోనోం సాథమేం హీ హోతే హైం. అకేలీ దృష్టి హో తో దృష్టి సమ్యక హోతీ హీ నహీం. దృష్టి కా విషయ హీ ఐసా హై కి ఏక పర దృష్టి కరే. జ్ఞానకా విషయ ఐసా హై కి వహ దోనోంకో జానే. పరన్తు దృష్టి సమ్యక తబ హోతీ హై కి జబ ఉసకే సాథ జ్ఞాన హో తో. జ్ఞాన దూసరా కామ కరే ఔర దృష్టి దూసరా కామ కరే, జ్ఞాన మిథ్యా హో ఔర దృష్టి సమ్యక హో ఐసా నహీం బనతా.
ప్రమాణజ్ఞానకా మతలబ వహ కోఈ జూఠా నహీం హై. వహ యథార్థ జ్ఞాన హై. దృష్టికా విషయ ఐసా హై. దృష్టి ఏక పర హీ హోతీ హై. పరన్తు జ్ఞాన ఉసకే దోనోం పహలూఓంకా వివేక కరతా హై. దోనోం పహలూఓంకా వివేక సాధక దశామేం సాథమేం హీ హోతా హై. సాధక దశామేం దోనోంకా వివేక న హో తో ఉసకీ సాధక దశా హీ జూఠీ హోగీ. ఏక పర హీ దృష్టి హో తో ఉసమేం చారిత్రదశా యా కేవలజ్ఞాన యా కుఛ నహీం హోగా. దృష్టి-సమ్యగ్దర్శన జహాఁ హుఆ వహాఁ సబ పూరా హో జాయగా. అభీ సాధక దశా అధూరీ హై. జ్ఞాన సబ వివేక కరతా హై. దృష్టికో పూజనిక కహనేమేం ఆతా హై.
ప్రమాణకో పూజనిక కహోగే తో యే సబ చారిత్రకీ పర్యాయ, కేవలజ్ఞానకీ పర్యాయ కోఈ పూజనిక నహీం హోగీ. ముక్తికే మార్గమేం దృష్టి ముఖ్య హై, ఇసలియే ఉసే పూజనిక (కహతే హైం). (క్యోంకి) ముక్తికా మార్గ ఉససే ప్రారంభ హోతా హై. అతః ఉసే పూజనిక (కహకర, జ్ఞానకో