౧౪౪ ఐసా నహీం హై. వహ తో స్వభావమేం లీన హో, స్వభావకో పహచానే తో ఉసమేం సహజ ప్రగట హోతా హై. వహ తో అనుపమ హై, ఉసే కిసీకీ ఉపమా లాగూ నహీం పడతీ. కోఈ వికల్పాశ్రిత భావోంకీ ఉపమా ఉసే లాగూ నహీం పడతీ. వికల్పమేం జో ఆనన్ద ఆతా హై వహ ఆకులతా మిశ్రిత ఆనన్ద హై. ఉస ఆనన్దమేం ఆకులతా రహీ హై ఔర వహ విభావ భావ హై. చైతన్యకా ఆనన్ద నిర్వికల్ప హై, ఆకులతా రహిత హై, స్వభావమేం-సే సహజ ప్రగట హోతా ఆనన్ద హై. ఉసే కహీం-సే లానా నహీం పడతా, వహ తో సహజ ప్రగట హోతా హై. ఉసే కిసీకీ ఉపమా లాగూ నహీం పడతీ. వహ తో అనుపమ హై. ఆత్మామేం జో స్వభావ భరా హై, ఉసమేం పరిణతి హోనే-సే, లీనతా హోనే-సే ప్రగట హోతా హై. ఉసే కిసీకీ ఉపమా నహీం హై. ఉసే కోఈ దృష్టాన్త లాగూ నహీం పడతా.
ముముక్షుః- కథంచిత వ్యక్తవ్య హై.
సమాధానః- సమఝ లేనా. జగతకే కోఈ విభావభావమేం వహ ఆనన్ద నహీం హై. జగత- సే భిన్న న్యారా హీ హై. చైతన్య అనుపమ తత్త్వ, ఉసకా ఆనన్ద అనుపమ. ఉసకే సబ భావ అనుపమ. వహ అలగ దునియాకా ఆనన్ద హై ఐసా సమఝ లేనా. ఉసే కోఈ దృష్టాన్త లాగూ నహీం పడతా. జో సుఖ-సుఖ ఇచ్ఛతా హై, వహ సుఖ అపనేమేం భరా హై, బాహర-సే నహీం ఆతా హై. వహ కోఈ అపూర్వ హై, ఉసే జగతకీ కోఈ ఉపమా లాగూ నహీం పడతీ, వహ కోఈ అనుపమ హై.
ముముక్షుః- హమ కుఛ దూసరీ ఇచ్ఛా రఖతే హైం. ఐసీ సబ బాతేం.. ఔర ఏక పరమపారిణామికభావ. ఉసకా విచార కరతే హైం తబ థఁభ జాతే హైం. ఇసమేం కరనా క్యా హై? స్వభావ ... తూ హై, స్వభావ హై. తో ఫిర శాన్తి క్యోం నహీం హోతీ హై? స్వభావమేం శాన్తి భరీ హై, స్వభావకా విచార కరనే పర దూసరా కోఈ వికల్ప ఆనే నహీం దేతా. స్వభావ. వాచ్యార్థకా విచార ... ఉసమేం కుఛ కరనా నహీం హై. హమారీ మతి కహాఁ ఉలఝతీ హై, యహ సమఝమేం ఆయా హై. ...
సమాధానః- కహీం న కహీం స్వయం హీ రుక జాతా హై.
ముముక్షుః- వహ తో హకీకత హై.
సమాధానః- ఉత్పాద-వ్యయ-ధ్రువకో యథార్థ సమఝే తో వికల్ప ఛూటే. కరనేకా కుఛ నహీం రహతా. వాస్తవిక రూప-సే కర్తాబుద్ధి ఛోడ దే, జ్ఞాయక హో జాయ తో కరనా కుఛ నహీం హై. మైం పరపదార్థకా కర సకతా హూఁ అథవా వికల్పకా కర్తా మైం హూఁ అథవా మైం రాగకా కర్తా హూఁ, వహ సబ ఛూట జాయ. వాస్తవిక రూప-సే యది జ్ఞాయక హో జాయ, జ్ఞాయకకీ పరిణతి హో తో ఉసమేం బాహరకా కుఛ కరనా నహీం రహతా హై. వహ సహజ జ్ఞాతా బన జాయ, సహజ జో ఉత్పాద-వ్యయ-ధ్రువస్వరూప వస్తు హై, ఉస రూప స్వయం పరిణమిత హో జాయ తో బాహరకా కుఛ కరనా నహీం రహతా.
స్వయం జిస స్వరూప హై, ఉసమేం దృష్టికో థఁభాకర ఉసకా జ్ఞాన ఔర లీనతా కరే తో