మన్దతాకే కారణ. రుచికీ ఐసీ ఉగ్రతా కరకే జో పురుషార్థ అపనీ తరఫ ముడనా చాహియే, ఉస పురుషార్థకో స్వయం మోడతా నహీం. ఇసలియే ఉసమేం అటక జాతా హై.
పురుషార్థ జో బాహరమేం కామ కరతా హై, ఉసే స్వయం పలటతా నహీం హై. వికల్పమేం జో పురుషార్థ జాతా హై, ఉస పురుషార్థకో పలటకర నిర్వికల్పతాకీ పర్యాయమేం స్వయం పలటతా నహీం హై. ఇసలియే ఉసే వహ ఆనన్ద నహీం ఆతా హై. వహ ఆనన్ద అన్దర చైతన్యమేం జాయ తో హీ వహ ఆనన్ద ఉసమేం-సే ప్రగట హోతా హై. వికల్పమేం ఖడా హో, తబతక ఆనన్ద నహీం ఆతా హై. సవికల్ప దశామేం భేదజ్ఞానకీ ధారా ప్రగట హో, సమ్యగ్దర్శన హో, ఉసే ఆంశిక శాన్తి హోతీ హై. పరన్తు వికల్పవాలీ దశామేం జో నిర్వికల్పతాకా ఆనన్ద హోతా హై వహ ఆనన్ద తో నిర్వికల్ప దశామేం హీ హోతా హై.
సమ్యగ్దృష్టికో భేదజ్ఞానకీ ధారా సహజ హోతీ హై. ఉసమేం ఆంశిక శాన్తి, జ్ఞాయకకీ ధారా, శాన్తికీ దశా హోతీ హై. పరన్తు అపూర్వ ఆనన్ద తో నిర్వికల్ప దశామేం హీ హోతా హై. ఔర వహ భేదజ్ఞానకీ ధారా భీ, అభీ జో జిజ్ఞాసు హై, ఉసే సహజ ధారా నహీం హై. వహ తో అభీ అభ్యాస కరతా హై. ఏకత్వబుద్ధి హై. ఏకత్వతాకో తోడే, ఉసకా ప్రయాస కరే. వహ ఏకత్వతా తోడనేకా పురుషార్థ నహీం కరతా హై. జితనీ ఏకత్వతా విభావకే సాథ హై, క్షణ- క్షణమేం ఉసే ఏకత్వబుద్ధి హో రహీ హై, క్షణ-క్షణమేం, ఐసీ ఉగ్రతా జ్ఞాయకకీ ధారా క్షణ-క్షణమేం ప్రగట హో, ఐసా పురుషార్థ తో నహీం హై. వహ క్షణ జ్యాదా హై, వికల్పకే సాథ (ఏకత్వకీ) క్షణ తో దిన-రాత చలతీ హై, జ్ఞాయకకా అభ్యాస తో కోఈ బార కరతా హై. అతః ఉసే జ్ఞాయకకీ పరిణతి సహజ హోనీ చాహియే. తో వికల్ప టూటకర ఆనన్ద హో. వహ తో కరతా నహీం. మైం జ్ఞాయక హూఁ, ఐసే రుచి కరే, మహిమా కరే, కోఈ బార అభ్యాస కరే తో మాత్ర క్షణభర థోడీ దేర కరే వహ ఉసే సహజ నహీం టికతా హై ఔర (ఏకత్వతా) తో ఉసకీ టికీ హై, వహ తో ఉసే చౌబీసోం ఘణ్టే చలతీ హై. యహ ఉసే.. తీవ్ర పురుషార్థ కరకే తీవ్ర పురుషార్థ కరతా నహీం హై. ఇసలియే నిర్వికల్ప దశా హోకర జో ఆనన్ద ఆనా చాహియే వహ నహీం ఆతా హై.
వహ జీవన ఏకత్వతామేం ఏకమేక హో గయా హై ఔర యహ భేదజ్ఞానకా జీవన తో ముశ్కిల- సే అభ్యాస కరే తో. వహ తో హై నహీం. ఇసలియే ఉసే ఆనన్ద నహీం ఆతా హై. భావనా రహే, రుచి రహే, మహిమా రహే, పరన్తు పురుషార్థకీ ధారా ఉస ఓర జాతీ నహీం ఇసలియే నహీం హోతా హై.
ముముక్షుః- వహ ఆనన్ద కైసా హోగా? క్యోంకి హమేం తో గురుదేవకే ప్రతి యా ఆపకే ప్రతి భావనా ఆయే, అర్పణతాకా భావ ఆయే తో హమేం ఐసా లగతా హై కి హమేం లగతా హై హమేం బహుత ఆనన్ద-అనన్ద ఆయా, ఐసా లగతా హై. ఫిర ఆప జో కహతే హో వహ ఆనన్ద కైసా హోగా?
సమాధానః- ఉస ఆనన్దకా కిసీకే సాథ ఉసకా మేల నహీం హై. వహ బోలనేమేం ఆయే