ముముక్షుః- జ్ఞానీకో జో వాస్తవమేం పహచానతా హై, వహ జ్ఞానీ హుఏ బినా నహీం రహతా.
సమాధానః- వాస్తవమేం ఉనకా అంతర పహిచానే తో వహ స్వయం జ్ఞానీ హుఏ బినా నహీం రహతా. అంతర పరిణతికో పహిచానే తో అపనీ పరిణతి భీ వైసీ హీ హో జాతీ హై.
ముముక్షుః- అంతర పరిణతి యహీ న? అభీ జో అపనీ బాత హుయీ, బాహరమేం ఇస ప్రకార రాగ హోనే పర భీ అంతర జ్ఞాన తో ఐసా హీ కామ కరతా రహతా హై, దో ద్రవ్యకీ భిన్నతా హై ఇసలియే రాగకా కుఛ కార్య బాహరమేం ఆవే యా పరద్రవ్య అపనేమేం కుఛ కరవాయే ఐసా నహీం బనతా.
సమాధానః- పరద్రవ్యకా కోఈ కార్య రాగకే కారణ నహీం హోతా హై. ఉససే భిన్న, శరీర- సే భిన్న పరిణమన వర్తతా హై ఔర విభావ అపనా స్వభావ నహీం హై, ఉససే భీ ఉనకా పరిణమన భిన్న వర్తతా హై. రాగ హో, ఉస రాగకే కారణ బాహర హోతా నహీం హై ఔర రాగకే కారణ శరీరకా కుఛ నహీం హోతా హై. ఔర వహ రాగ అపనా స్వభావ నహీం హై, ఇసలియే రాగ-సే భీ స్వయం భిన్న పరిణమతా హై. రాగకా భీ ఉన్హేం స్వామీత్వ నహీం హై. ఉససే భీ భిన్న పరిణమతా హై, ఉసకా ఉన్హేం స్వామీత్వ నహీం హై.
ఉసకీ జ్ఞాయకకీ ధారా క్షణ-క్షణమేం, క్షణ-క్షణమేం భిన్న పరిణమతీ హై. ఉసే వహ భూలతా నహీం హై. వహ ఉనకా అంతర పరిణమన హై. రాగ-సే బాహరకా తో కుఛ హోతా నహీం, పరన్తు రాగ-సే భీ స్వయం భిన్న పరిణమతా హై. ఐసా కరుఁ, వైసా కరుఁ, ఐసా రాగ ఆయే, ఫిర భీ వహ రాగ హోతా హై, ఉస సమయ భీ స్వయం భిన్న పరిణమతే హైం. రాగరూప వే నహీం పరిణమతే.
ముుముక్షుః- ఉస వక్త ఉసకా స్వామీత్వ నహీం హై. సమాధానః- ఉస వక్త ఉస రాగకా స్వామీత్వ భీ ఉసే నహీం హై. ఐసీ క్షణ-క్షణమేం జ్ఞాయకకీ భిన్న ధారా, జ్ఞాతాధారా (వర్తతీ హై). కర్తాబుద్ధి నహీం హై ఔర జ్ఞాతాధారా వర్తతీ హై. ఆంశిక శాన్తి ధారా, జ్ఞాతా ధారా క్షణ-క్షణమేం వర్తతీ హీ రహతీ హై.
ముముక్షుః- యే తో జ్ఞానీకా అలౌకిక అంతర పరిణమన హై, కి జో అజ్ఞానీ జీవోంకో ఖ్యాలమేం నహీం ఆతా హై ఔర కర్తాబుద్ధికా సేవన కరతా హై.
సమాధానః- బాహర-సే ఐసా లగే కి మానోం కరతే హోం. మానోం సబ కరతే హో ఐసా లగే. అంతర-సే ఉసకా భిన్న జ్ఞాయకరూప పరిణమన హై. జ్ఞాతా హై, బాకీ దిఖే ఐసా, బోలే