౧౫౬ ఐసా. పరన్తు ఉసకా పరిణమన అన్దర భిన్న హై.
ముముక్షుః- ఇసీలియే అజ్ఞానీకో భ్రమ హో జాతా హై.
సమాధానః- ఇసీలియే అజ్ఞానీకో భ్రమ హో జాతా హై.
ముముక్షుః- .. ఉసకీ కర్తాబుద్ధి ఛూట జాయ, ఐసీ యహ బాత హై. అన్యథా ఐసీ శంకా హో కి ఇతనీ శరీరకీ క్రియా (హోతీ హై), ఉసీ వక్త సమయ-సమయమేం భేదజ్ఞాన చలతా హోగా?
సమాధానః- అంతర దృష్టి-సే దేఖ, ఐసా శ్రీమదమేం ఆతా హై న? స్వయంకో ఉస జాతకా ఖ్యాల నహీం హై, స్వయం ఏకత్వబుద్ధిమేం పరిణమతా హై. ఇసలియే దేఖనేకే లియే దృష్టి కహాఁ-సే లాయే? ఇసలియే ఉసే ఐసా హోతా హై కి ఏకత్వబుద్ధిమేం తో యహ మైం కరుఁ, యహ మైం కరుఁ. వైసా హీ వే కహతే హైం. ఉనకే అభిప్రాయమేం క్యా ఫర్క హై, ఉనకీ పరిణతిమేం వహ కైసే పకడనా? ఉసకో స్వయంకో ఉస జాతకా అనుభవ హీ నహీం హై కి భిన్నతా కైసే రహే? యే సబ బోలతే హైం, పరన్తు అన్దర పరిణతి భిన్న కైసే రహతీ హై? ఉస జాతకా ఉసే అనుభవ నహీం హై, ఇసలియే ఉసే పకడనా ముశ్కిల పడతా హై.
ముముక్షుః- జబతక అనుభవ నహీం హోతా, తబతక ధారణాజ్ఞానమేం స్పష్టరూప-సే ఐసా విచార కియా హోతా హై. ఫిర భీ శంకా పడే కి జ్ఞానీకో ఐసా నిరంతర రహతా హోగా?
సమాధానః- హాఁ, నిరంతర రహతా హోగా? ఐసా హోతా హై. జైసే ఉసే ఏకత్వబుద్ధి నిరంతర రహతీ హై, అజ్ఞాన దశామేం ఏక క్షణ భీ ఖణ్డ నహీం పడతా. ఏకత్వబుద్ధి, క్షణ-క్షణమేం జో- జో రాగకీ ధారా, విభావకీ ధారా, వికల్పకీ ధారామేం ఏకత్వబుద్ధి ఉసే నిరంతర రహతీ హై. ఉసమేం-సే వహ భిన్న నహీం పడతా హై, శరీర-సే ఏకత్వబుద్ధి-సే. కోఈ భీ వికల్పమేం ఏకమేక ఏకత్వబుద్ధి జైసే ఉసకీ రహతీ హై, వైసే హీ భేదజ్ఞానకీ పరిణతి (జ్ఞానీకీ) రహతీ హై. ఉసమేం ఉసే ఖణ్డ నహీం పడతా. ఉసమేం ఉసే విభావకే సాథ ఏకత్వబుద్ధి నహీం హోతీ. జైసే (అజ్ఞాన దశామేం) ఏకత్వ రహతా హై, వైసే హీ వహ భిన్న రహతా హై. భిన్న రహనే-సే జో రాగకీ పరిణతి హోతీ హై, ఉససే భిన్న రహతా హై.
రాగమేం జో భావ ఆయే, ఉసమేం వహ తన్మయ నహీం హో జాతా. పరన్తు అముక ప్రకారకే భావ ఉసే ఆతే హైం, ఇసలియే వహ బోలతా హై, ఇసకా ఐసా కరనా, ఉసకా వైరా కరనా. ఐసా బోలే. జో గృహస్థాశ్రమమేం హో వహ ఉస సమ్బన్ధిత బోలే ఔర జో దేవ-గురు-శాస్త్రకే ప్రసంగ హో, ఉసమేం ఐసా బోలే, భగవానకా ఐసా కరో, గురుకా ఐసా కరో, ఐసా శాస్త్రకా కరో. ఐసా బోలే. ఇసలియే ఉసే ఐసా లగతా హై కి ఏకత్వపనే (బోలతే హైం). పరన్తు ఉనకీ ఏకత్వబుద్ధి నహీం హై. జైసీ ఉసే రాగకీ ఏకత్వబుద్ధి చలతీ హై, వైసే ఉనకీ భేదజ్ఞానకీ పరిణతి భిన్న హై. పరన్తు బీచమేం జో రాగ ఆతా హై, ఉస రాగమేం వైసే భావ ఆతే హైం. ఉస భావకే కారణ ఉస ప్రకారకా బోలనా హోతా హై. పరన్తు ఉసీ క్షణ వహ భిన్న రహతా హై.
ముముక్షుః- అంతర దృష్టి-సే, ఆపనే కహా కి, శ్రీమదజీనే కహా హై కి అంతర దృష్టి-