౨౬౮
కరనేకా హై. ఉసకే వాదవివాదమేం అటకనా నహీం. భేదజ్ఞాన కరకే ఆత్మా అన్దర చైతన్య అనన్త గుణోంసే భరా హై ఉసకో ప్రగట కరనా హై. వహ కరనా హై. విపరీత స్వభావ హై, దుఃఖరూప హై, దుఃఖకా ఫల హై, ఉసే ఛోడకర ఆత్మా (భిన్న హై), ఉససే భేదజ్ఞాన కరనా హై. జడసే భీ భేదజ్ఞాన కరనా హై ఔర విభావ-సే భీ భేదజ్ఞాన కరనా హై. విభావ భీ తేరా స్వభావ నహీం హై. దుఃఖ హై, దుఃఖకా ఫల హై. ఉససే భిన్న పడ. అకేలే జ్ఞానమేం జ్ఞాన హీ దిఖతా హై, క్రోధమేం క్రోధ దిఖతా హై. దోనోం భిన్న హైం. దోనోంకా స్వభావభేద హై.
ముముక్షుః- ..
సమాధానః- పురుషార్థ స్వయంకో కరనా హై. మైం చైతన్య హూఁ. వహ కహీం రోకతా నహీం హై, కర్మ యా అన్య కోఈ రోకతా నహీం హై. చైతన్య ఆత్మా, మైం జ్ఞాయక హూఁ. వహ విభావ మేరా స్వభావ నహీం హై. ఐసే పురుషార్థ కరనా, రుచి కరనా, లగనీ, మహిమా ఆత్మాకీ కరనా, పర తరఫ-సే రుచి హటాకర ఆత్మాకీ రుచి కరనీ చాహియే. ఉసకీ తరఫ పురుషార్థ కరనా. ఉసకా విచార, సబ ఉసకా కరనా చాహియే. ఆత్మాకా భేదజ్ఞాన కైసే ప్రగట హో ఔర స్వానుభూతి కైసే హో, ఐసా పురుషార్థ కరనా చాహియే. శుభభావ బీచమేం ఆతా హై, దేవ-గురు-శాస్త్రకీ మహిమా ఔర శుద్ధాత్మా కైసే ప్రగట హో, ఐసా ధ్యేయ హోనా చాహియే. శుద్ధాత్మా కైసే ప్రగట హోవే?
ముముక్షుః- జ్ఞాన లక్షణ ద్వారా ఆత్మాకో గ్రహణ కరనా, ఐసా శాస్త్రమేం ఆతా హై. జ్ఞాన అంతరమేం వేదనపనే రహా హై, ఫిర భీ వహ వేదన పకడమేం నహీం ఆతా హై, యహ జ్ఞాత హోతా హై, యహ జ్ఞాత హోతా హై, ఐసా ఖ్యాలమేం ఆతా హై. పరన్తు అంతరమేం జో జ్ఞానకా పరిణమన హో రహా హై, జబతక వహ జ్ఞానమేం గ్రహణ న హో తబతక ఆగే కైసే బఢనా?
సమాధానః- జ్ఞేయ-సే జ్ఞాన గ్రహణ హోతా హై, పరన్తు జ్ఞాన-సే జ్ఞాన గ్రహణ నహీం హోతా హై? జ్ఞాన-సే జ్ఞాన గ్రహణ హో, కరనా వహ హై. ఉసీకా అస్తిత్వ గ్రహణ కరనా. వహ నహీం హో తబతక ఉసకా ప్రయత్న కరతే రహనా. జ్ఞేయ తరఫ దృష్టి (జాతీ హై), జ్ఞేయకో జాననేవాలా జో జ్ఞాన హై, ఉస జ్ఞానకా అస్తిత్వ కైసే గ్రహణ హో, ఉసకా ప్రయత్న కరనా. జ్ఞానగుణ ఏక నహీం, పరన్తు జ్ఞానకా అస్తిత్వ ఏక చైతన్యద్రవ్యనే ధారణ కియా హై, ఉస చైతన్యద్రవ్యకో గ్రహణ కరనా హై. జబతక న హో తబతక ప్రయాస కరనా.
ముముక్షుః- మాతాజీ! చైతన్యద్రవ్యకో గ్రహణ కరనా, పరన్తు అభీ తో ఉసకా లక్షణ హీ అజ్ఞానమేం గ్రహణ నహీం హో రహా హై, తో ఫిర ద్రవ్యకో తో (కైసే గ్రహణ హోగా)?
సమాధానః- ప్రయత్న కరనా, లక్షణ భీ గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరనా. ఏక హీ ఉపాయ హై, దూసరా కోఈ ఉపాయ నహీం హై. ఆత్మాకా లక్షణ గ్రహణ కరనా. జ్ఞాన లక్షణ కైసే గ్రహణ హో? ఔర ఉస లక్షణ-సే జ్ఞాయక కైసే గ్రహణ హో, వహ ఏక హీ ఉపాయ హై, దూసరా కోఈ ఉపాయ నహీం హై.
ముముక్షుః- విచారకీ యుక్తిమేం విచార కరేం కి యే సబ జ్ఞేయ కిసకో ప్రసిద్ధ కరతే