౧౮౬ హై. అరూపీ ఆత్మాకో పకడనా. ఉపయోగ సూక్ష్మ కరే తో పకడమేం ఆతా హై. యే వికల్ప, జో విభావభావ హై, ఉససే భీ ఆత్మా తో సూక్ష్మ హై. జ్ఞానస్వభావ-జ్ఞాయకస్వభావ, ఉస జ్ఞానమేం పూరా జ్ఞాయక సమాయా హై. ఉస జ్ఞాయకకో స్వయం సూక్ష్మ ఉపయోగ కరే తో పకడమేం ఆతా హై. సూక్ష్మతాకే బినా పకడమేం (నహీం ఆతా). స్థూలతా-సే ఔర రాగమిశ్రిత భావోం-సే పకడమేం నహీం ఆతా. పరన్తు ఉససే భిన్న హోకర పకడే తో పకడమేం ఆయే ఐసా హై.
ముముక్షుః- భిన్న పడకర మానే క్యా?
సమాధానః- భిన్న పడకర అర్థాత అన్దర జ్ఞాయకకో గ్రహణ కరకే వికల్పకే భావోం- సే భిన్న పడే తో వాస్తవిక పకడమేం ఆతా హై. పహలే శురూఆతమేం తో ఉసే వికల్ప సాథమేం హోతా హై. వికల్ప-సే భిన్న పడే తో అంతరమేం నిర్వికల్ప దశా హో జాయ, వహ తో వాస్తవిక పకడమేం ఆతా హై. శురూఆతమేం, ప్రథమ భూమికామేం తో వికల్ప సాథమేం హోతా హై. వాస్తవిక పకడమేం ఆయే తో వికల్ప-సే భిన్న పడతా హై. పరన్తు పహలే శురూఆతమేం వికల్పకో గౌణ కరకే ఔర ఆత్మాకో అధిక రఖకర యది పకడే తో పకడమేం ఆతా హై. వికల్ప-సే బిలకూల భిన్న తో నిర్వికల్ప దశా హో తో వహ వికల్ప-సే భిన్న పడతా హై. వికల్పకో గౌణ కరకే ఔర అంశతః ఆత్మాకో ముఖ్య కరకే పకడే తో పకడమేం ఆతా హై.
భేదజ్ఞానకీ ధారా హో తో ఉసమేం వికల్ప-సే భిన్న పడే. భిన్న పడే అర్థాత వికల్ప హై ఐసా ఉసే ఖ్యాల రహతా హై కి పరన్తు పరిణతికో భిన్న కరతా హై. వహ సబ తో వాస్తవిక హై. శురూఆతకీ భూమికామేం వికల్ప సాథమేం హోతా హై, పరన్తు వికల్పకో గౌణ కరకే ఆత్మాకో ముఖ్య రఖకర, యహ మైం జ్ఞాయక హూఁ ఔర యహ వికల్ప హై, ఇస తరహ పకడ సకతా హై.
ముముక్షుః- వచనామృతమేం ఆతా హై కి ఆత్మాకో ముఖ్య రఖనా. పరన్తు కాయాకీ గినతీ కరనే జైసా నహీం హై. ఫిర భీ పరిణామోంమేం కార్యకీ గినతీ హో జాతీ హో తో వహాఁ ముఖ్య కారణ క్యా బనతా హోగా? ఔర ఉససే బచనే హేతు ప్రయోగాత్మక పద్ధతి-సే క్యా కరనా?
సమాధానః- కాయాకీ గినతీ నహీం కరనా, ఆత్మాకో ముఖ్య రఖనా. కాయాకీ గినతీ తో ఉసే బాహరమేం ఉస జాతకా ఉసే రాగ హై ఇసలియే గినతీ హోతీ హై. ఉసకే లియే ఏక ఆత్మా తరఫకీ హీ లగన లగాయే, దూసరేకీ మహిమా టూట జాయ కి దూసరే కాయాకీ క్యా మహిమా హై? ఆత్మా హీ ముఝే సర్వస్వ హై ఔర ఆత్మామేం హీ సర్వస్వ హై. తో ఆత్మాకో ముఖ్య రఖే, ఆత్మాకీ మహిమా ఆయే తో వహ సబ ఉసే గౌణ హో జాతా హై. ఉసే కిసీ భీ ప్రకారకీ గినతీ నహీం హోతీ. మేరా ఆత్మా హీ సర్వస్వ హై. ఆత్మాకీ హీ మహిమా, ఆత్మాకీ లగన, ఆత్మా ఓర హీ ఉసే సర్వస్వతా లగే ఔర దూసరేకా రస టూట జాయ. దూసరేకీ మహిమా టూట జాతీ హై.
ముముక్షుః- ఇతనా పఢతా హూఁ, ఇతనీ భక్తి కరతా హూఁ, మైం ఇతనే ఘణ్టే ఐసా కరతా హూఁ. ఇతనా-ఇతనా మైం కరతా హూఁ, ఐసా గినతీ (హోతీ హై).