౧౯౪
ఉసకా స్వభావ జో హై ఏక సమయమేేం జానే, జ్ఞాన దూసరేకో జాననే నహీం జాతా, పరన్తు అపనేమేం జ్ఞానకీ పరిణతి స్వ తరఫ హీ ముడ గయీ. స్వయం అపనేకో జానతే హుఏ పర సహజ హీ జ్ఞాత హో జాతా హై. పూర్ణ లోకాలోక ఔర స్వయం ఆత్మా, ఆత్మాకే అనన్త గుణ-పర్యాయ ఔర దూసరేకే స్వయంకో జానతే హుఏ సబ జ్ఞాత హో జాతా హై. ఐసీ సహజ పరిణతి (హో జాతీ హై). వికల్ప నహీం హోతా కి మైం శ్రేణి లగాఊఁ, కేవలజ్ఞాన నహీం హో రహా హై. ముఝే వీతరాగ దశా హో, మేరే స్వరూపమేం లీనతా కరుఁ, ముఝే బాహర కహీం నహీం జానా హై. విభావ పరిణతి సుహాతీ నహీం. ఇసలియే స్వరూపమేం ఐసీ లీనతా హో గయీ. ఆత్మాకే అలావా ముఝే కహీం చైన నహీం హై. ఆత్మామేం ఉతనీ లీనతా హో గయీ కి ఫిర బాహర హీ నహీం ఆతే. అన్దర గయే సో గయే, స్వరూపమేం సమాయే సో సమాయే, బాహర హీ నహీం ఆయే. ఐసీ పరిణతి హోతీ హై ఇసలియే వీతరాగ దశా ఔర కేవలజ్ఞానకీ దశా ప్రగట హో జాతీ హై.
ముముక్షుః- కోఈ భీ దశాకీ ఇచ్ఛా నహీం కరీ, ఆత్మామేం హీ లీనతా కీ.
సమాధానః- కోఈ దశాకీ ఇచ్ఛా నహీం హై. ఏక ఆత్మాకీ లీనతా, ఆత్మ స్వరూపమేం స్థిర హో జాఊఁ, స్వరూపకే అలావా కహీం నహీం జానా హై. విభావమేం కహీం నహీం జానా హై. ఏక స్వరూపమేం హీ రహూఁ. పరిణతి ఐసీ జమ గయీ కి ఉసమేం కేవలజ్ఞాన హో గయా.
సమ్యగ్దర్శనమేం ఉసకీ ప్రతీతి ఇతనీ జోరదార హై కి ఇసీమేం లీనతా కరుఁ. పరన్తు వహ లీనతా అముక ప్రకార-సే టికతీ హై ఔర థోడా బాహర ఆతే హైం. వహ లీనతాకా జోర బఢతే-బఢతే ఉసకీ భూమికా బఢతీ హై. ఔర భూమికా బఢతే-బఢతే మునిదశా ఆకర ఫిర శ్రేణి లగాతే హైం.
జ్ఞాయకకీ ధారా, భేదజ్ఞానకీ ధారా సహజపనే వర్తతీ హై. ఉసమేం ఉన్హేం స్వరూపమేం లీనతా నిర్వికల్ప దశా హోతీ హై, ఐసా కరతే-కరతే ఉసకీ భూమికా బఢ జాతీ హై. స్వరూపకీ లీనతా బఢతే-బఢతే ఉసకీ భూమికా చౌథేమేం-సే పాఁచవీ హో జాతీ హై. లీనతా బఢతీ హై ఇసలియే. ఉసకే అనుకూల జో జాతకే శుభభావ హోతే హైం, వహ భావ ఆతే హైం. ఉసమేం అముక వ్రతాదికే ఆతే హైం. ఐసా కరతే-కరతే లీనతాకీ-స్వరూపమేం రహనేకీ భూమికా బఢతీ జాతీ హై ఇసలియే ఛఠవాం-సాతవాం గుణస్థాన ఔర మునిదశా హో జాతీ హై. ఫిర ఐసీ దశా హో జాతీ హై కి అంతముూర్హర్త-సే జ్యాదా బాహర టిక నహీం సకతే హైైం. ఇసలియే మునిదశా ఆతీ హై. ఔర మునిదశామేం రహతే-రహతే బాహర హీ నహీం జాయ ఐసీ లీనతా హో జాతీ హై ఇసలియే శ్రేణి లగాతే హైం.
ముముక్షుః- చతుర్థ గుణస్థాన-సే ఆఖిర తక లీనతాకా ఏక హీ పురుషార్థ హై.
సమాధానః- బస, వహ లీనతాకా పురుషార్థ హై. పహలే సమ్యగ్దర్శనకీ ప్రతీతి కా బల హోతా హై. ఉస ప్రతీతికే బలపూర్వక లీనతాకీ పరిణతి హోతీ హై. లీనతా అర్థాత చారిత్రకీ దశా ప్రగట హోతీ హై. సమ్యగ్దర్శనపూర్వక స్వరూపకా ఆలమ్బన హై, ప్రతీతమేం స్వరూపకా-ద్రవ్యకా