౨౭౬
హోతా, ఐసా అనాదిఅనన్త నిష్క్రియ ద్రవ్య హై. పరన్తు ద్రవ్య అపేక్షా-సే నిష్క్రియ, పర్యాయ అపేక్షా- సే సక్రియ హై. యది నిష్క్రియ హో తో కేవలజ్ఞానకీ పర్యాయ నహీం హో, ఆనన్దకీ పర్యాయ నహీం హో, ఉసమేం సాధక దశా నహీం హో, ముని దశా నహీం హో. యది కోఈ క్రియా హోతీ హీ న హో తో (కోఈ దశా హీ నహీం హో). పర్యాయ అపేక్షా-సే సక్రియ ఔర ద్రవ్య అపేక్షా-సే నిష్క్రియ హై.
.. ద్రవ్య శూన్య నహీం హై. జాగృతివాలా హై ఔర కార్యవాలా హై. ద్రవ్య అపేక్షా-సే నిష్క్రియ. అపనా స్వభావ ఉసమేం రహతా హై. ఐసా నిత్యరూప ధ్రువ రహతా హై, వహ నిష్క్రియ హై. పర్యాయ అపేక్షా-సే కార్యవాలా హై.
.. తో ఉసే జ్ఞాన కైసే కహేం? ఆనన్ద ఆనన్దరూప కార్య న లావే తో వహ ఆనన్దకా గుణ కైసే కహేం? జ్ఞానకా జాననేకా కార్య యది జ్ఞాన న కరే తో ఉసే జ్ఞాన కైసే కహేం? ఆనన్ద ఆనన్దకా కార్య, శాన్తి శాన్తికా కార్య న కరే తో వహ శాన్తి ఔర ఆనన్దకా లక్షణ కైసే కహేం? యది కిసీ భీ ప్రకారకీ క్రియా హీ నహీం హోతీ హో ద్రవ్యమేం తో జాననేకా కార్య భీ న హో ఔర శాన్తికా కార్య భీ న హో ఔర పురుషార్థ పలటనేకా కార్య న హో, తో కోఈ కార్య హీ న హో, సర్వథా నిష్క్రియ హో తో.
దో పారిణామిక భావ నహీం హై, పారిణామికభావ తో ఏక హీ హై. పారిణామికభావ అనాదిఅనన్త ద్రవ్యరూప జైసా హై వైసా, ఏకరుప ధ్రువరూప ద్రవ్య రహతా హై, వహ పారిణామికభావరూప, అపనే స్వభావరూప పారిణామికభావ రహతా హై. వహ పారిణామికభావ హై. ఔర పర్యాయమేం జిసమేం ఉపశమ యా క్షాయిక ఐసీ అపేక్షా లాగూ నహీం పడతీ, ఇసలియే వహ పర్యాయరూప ఐసా కహనేమేం ఆతా హై. .. అపేక్షా-సే ఔర పర్యాయ భీ పారిణామికభావకీ అపేక్షా-సే. ధ్రువరూప ఏకసరీఖా రహతా హై, ఇసలియే పరమపారిణామికభావ. ఔర పర్యాయ భీ పారిణామికభావరూప హై. జిసమేం ఉపశమ, క్షయోపశమ, క్షాయిక ఐసీ అపేక్షా లాగూ నహీం పడతీ. ఇసలియే ఉసే ఐసీ పర్యాయ కహనేమేం ఆతీ హై.
ముముక్షుః- .... భూమికా కిసే కహతే హైం?
సమాధానః- స్వభావకీ లగన అన్దర లగనీ చాహియే కి ముఝే స్వభావ చాహియే, దూసరా కుఛ నహీం చాహియే. ఉసకే లియే ఉసకీ ధూన, లగనీ, విచార, వాంచన, ఉసకీ మహిమా లగే, బాహర సబ రస ఊతర జాయ, బాహరమేం జో తీవ్రతా హో వహ సబ మన్ద పడ జాయ. బాహరకా లౌకిక రస ఉసే మన్ద పడ జాయ. ఏక అలౌకిక దశా ప్రాప్త (హో). అలౌకిక మహిమారూప ఆత్మా హై. లౌకిక కార్యకా రస ఉసే మన్ద పడ జాయ. ఉసమేం ఖడా హో, లేకిన సబ మన్ద పడ జాతా హై. ఉసకా రస, విభావకా సర్వ ప్రకారకా రస ఉసే మన్ద పడ జాతా హై.
శుభభావమేం ఉసే దేవ-గురు-శాస్త్ర హోతే హైం ఔర శుద్ధాత్మామేం ఏక ఆత్మా. శుద్ధాత్మా కైసే ప్రాప్త హో? జో భగవాననే ప్రాప్త కియా, జో గురుదేవనే సాధనా కీ ఔర జో శాస్త్రమేం ఆతా హై, ఉస పర ఉసే భక్తి ఆతీ హై. శుభభావమేం వహ హోతా హై ఔర అంతరమేం శుద్ధాత్మా కైసే