౨౪౦ ఆత్మాకీ పరిణతి కైసే ప్రగట హో? ఉస బసపూర్వక దృష్టికీ పరిణతి హోతీ హై. ఆదమీనే నిర్ణయ కియా కి యహ ఏక హీ (కరనా హై). ఆజుబాజుకా కుఛ నహీం, ఏక ఐసా హీ కరనా హై. వైసే ఉసకే బల-సే లీనతాకా ఔర చారిత్రకా బల ఉసమేం ఆతా హై.
ముముక్షుః- జ్ఞాన భీ వహీ బల కరేగా న? జ్ఞానమేం భీ వైసా హీ బల హోనా చాహియే న?
సమాధానః- జ్ఞానమేం బల హై. జ్ఞానమేం సబ జాననేమేం ఆతా హై. జ్ఞానమేం బల ఆతా హై, దృష్టిమేం బల ఆతా హై, పరన్తు దృష్టికా బల అధిక ఆతా హై. అధిక హై. జ్ఞాన సబ పహలూకో జానతా హై, జాననేకా కార్య సబ పహలూఓంమేం హోతా హై కి యహ అధూరా హై, యహ పూరా హై, యహ కేవలజ్ఞాన హై, యహ సాధకదశా హై, యహ చారిత్ర హై, యే గుణభేద హై, యే పర్యాయభేద హై. జ్ఞాన సబ జానతా హై, యే ఏక అఖణ్డ హై. అఖణ్డకా బల హై జ్ఞానమేం, పరన్తు వహ సబ జానతా హై. లేకిన జిసనే ఏక హీ గ్రహణ కియా హై, ఐసీ దృష్టి బలవాన హై.
ముముక్షుః- అకారణ పారిణామిక ద్రవ్య ఔర కేవలజ్ఞానమేం సర్వ పదాథాకీ పర్యాయ ఉత్కీర్ణ హో గయీ హై, ఇన దోనోంకా మేల కైసే కరనా?
సమాధానః- అకారణ పారిణామిక ద్రవ్య, వహ తో స్వతఃసిద్ధ జో అనాదిఅనన్త ద్రవ్య పారిణామిక స్వరూప హై. స్వభావ జో హై అనాదిఅనన్త స్వభావరూప హై వహ పారిణామిక స్వరూప హై. ఔర కేవలజ్ఞాన తో ప్రగట పర్యాయ హై. ఉసమేం తో సామాన్య పారిణామిక స్వభావ సామాన్య రూప-సే అనాదిఅనన్త కి జిసమేం కోఈ భేద నహీం పడతే, ఐసా పారిణామికభావ అనాదిఅనన్త హై. కేవలజ్ఞాన హై వహ ప్రగట పర్యాయ హై, లోకాలోకకో జానతీ హై. నిర్మల పర్యాయ కేవలజ్ఞానకీ లోకాలోకకో జానతీ హై. భలే ఉసే క్షాయిక పర్యాయ కహతే హైం, ఉసమేం పారిణామిక సాథమేం హై, పరన్తు క్షాయిక పర్యాయ కహతే హైం, కేవలజ్ఞానకీ పర్యాయ హై. పారిణామికభావ తో అనాదిఅనన్త హై ఔర క్షాయిక పర్యాయ కేవలజ్ఞానకీ పర్యాయ బాదమేం ప్రగట హోతీ హై. వహ అనాదిఅనన్త నహీం హోతీ. యే తో అనాదిఅనన్త హై, పారిణామికభావ హై.
నిగోదమేం గయా తో భీ పారిణామికభావ తో అనాదిఅనన్త హై. పారిణామికభావరూప జో చైతన్య హై, వహ అనాదిఅనన్త హై. ఔర కేవలజ్ఞాన తో ఉసమేం శక్తిరూప హై. పురుషార్థకీ సాధనా- సే కేవలజ్ఞాన ప్రగట హోతా హై. వహ క్షాయిక పర్యాయ హై. వహ లోకాలోకకో జానతీ హై. స్వరూపమేం వీతరాగ దశా హో గయీ ఇసలియే ఉసకా జ్ఞాన పూర్ణ ప్రగట హో గయా. స్వరూపమేం రహకర, స్వభావకో జానతా హుఆ, లోకాలోకకీ సర్వ పర్యాయేం ఉసమేం సహజ జ్ఞాత హోతీ హై. వహ ఉసకీ ప్రగటరూప-సే సాదిఅనన్త పర్యాయేం ప్రగట హోతీ హై. పారిణామికభావ హై వహ తో అనాదిఅనన్త హై.
ముముక్షుః- పూఛనేకా ప్రశ్న యహ థా కి అకారణ పారిణామిక ద్రవ్య యానీ స్వతంత్ర ద్రవ్య హై యా జైసే పరిణామ కరనా చాహే వైసా స్వయం కర సకతా హై? ఉసకా ఔర కేవలజ్ఞానకా దోనోంకా మేల కైసే హై?
సమాధానః- జైసా భావ కరనే హో వైసే కర సకతా హై. అకారణ-ఉసమేం కోఈ కారణ