౩౧౪
ముముక్షుః- ... మేరా జీవన థా, ఐసా ఉసే భాసిత హోతా థా, ఉసకే బదలే అబ మేరా జీవన మేరే ఆధార-సే హీ హై.
సమాధానః- మేరీ హీ ఆధార-సే హై, కిసీకే ఆధార-సే నహీం హై. పర-సే మైం టికతా హూఁ ఔర పర-సే మేరా జీవన హై, ఉసకే బదలే స్వయం మేరా అస్తిత్వ హై, మైం స్వయం జ్ఞాయక హూఁ. మైం స్వయం ఏక పదార్థ హూఁ. కోఈ పదార్థసే మైం టికూ యా కోఈ బాహరకే సాధనోం-సే, యా శరీరాది పదార్థసే టికూ ఐసా తత్త్వ నహీం హై. తత్త్వ స్వయం స్వతఃసిద్ధ హై. తత్త్వ స్వయం అపనే- సే టిక రహా హై. ఉసే కోఈ పదార్థకే ఆశ్రయకీ ఆవశ్యకతా నహీం హై. స్వయం స్వతఃసిద్ధ హై. పరన్తు వహ ఏకత్వబుద్ధి కరకే అటక రహా హై.
ఆతా హై న? స్వతఃసిద్ధ తత్త్వ, తత్త్వ ఉసే కహే కి జిసే పరకే ఆశ్రయకీ జరూరత న హో. ఉసకా నామ తత్త్వ, ఉసకా నామ స్వభావ కహనేమేం ఆతా హై. జిస స్వభావకో పరకే ఆశ్రయసే వహ స్వభావ పరిణమే అథవా పరకే ఆశ్రయకే జరూరత పడే, ఉసే స్వభావ నహీం కహతే. జో స్వతఃసిద్ధ స్వభావ హో, వహ స్వయం పరిణమతా హై. ఔర ఉస స్వభావమేం మర్యాదా భీ నహీం హోతీ కి యే స్వభావ ఇతనా హీ హో యా ఇతనా హీ జానే. ఐసా నహీం హోతా. వహ స్వభావ అమర్యాదిత హోతా హై.
వైసే జ్ఞాన, వైసే ఆనన్ద, వైసే అనన్త గుణ (హైం). జో స్వభావ హో ఉస స్వభావకో మర్యాేదా నహీం హోతీ. జో స్వతఃసిద్ధ స్వభావ హై, వహ అనన్త హీ హోతా హై. ఉసే మర్యాదా నహీం హోతీ యా ఉసే ఇతనా హీ హో, యా ఉతనా హీ హో, ఐసా నహీం హోతా. వహ కిసీకే ఆశ్రయ-సే పరిణమే యా కోఈ ఆశ్రయ న హో తో ఉసకీ పరిణతి కమ హో జాయ, ఐసా నహీం హై.
జో స్వతః పరిణామీ హై, స్వయం హీ స్వతఃసిద్ధ పరిణామీ హై. స్వభావకో కోఈ మర్యాేదా నహీం హోతీ. పరన్తు ఉసనే సబ మాన లియా హై అజ్ఞానతా-సే. ఉసకా నామ౩ స్వభావ, ఉసకా నామ తత్త్వ కహే కి జో స్వతఃసిద్ధ హో ఔర జో అనన్త హో. ఐసే అపనే స్వతఃసిద్ధ స్వభావకీ ఉసే మహిమా ఆయే తో వహ అపనీ ఓర జాతా హై.
బాహర-సే ఉసే థకాన లగే, విభావ పరిణతి-సే ఉసే థకాన లగే, ఉసే వికల్పకీ జాల-సే థకాన లగే తో వహ అపనా చైతన్యకా ఆశ్రయ గ్రహణ కరతా హై. వహ థకతా నహీం హై తో ఉసే అపనా ఆశ్రయ లేనా కఠిన లగతా హై. ఉసే థకాన లగే కి యే పరిణతి తో కృత్రిమ హై, సహజ నహీం హై. జో-జో కష్టరూప హై, దుఃఖరూప హై. తో అపనా జో స్వభావ హై, ఉసకా ఆశ్రయ గ్రహణ కరనేకీ ఉసే అన్దర-సే జిజ్ఞాసా, భావనా హుఏ బినా నహీం రహతీ.