chAr indro jANavA. vachchenAn chAr yugalomAn potapotAnA pratham svarganAn nAmavALA chAr
indro chhe. A rIte samUharUpe soL svargomAn bAr indro jANavA. soL svargothI upar
ek rAjumAn nav graiveyak, nav anudish ane pAnch anuttar vimAnavAsI devo chhe. tyArapachhI
bAr yojan AgaL jatAn ATh yojan jADI ane manuShyalok (aDhI dvIp) jevaDI
pistALIsalAkh yojananA vistAravALI mokShashilA chhe. tenI upar ghanodadhi, ghanavAt ane
tanuvAt nAmanA traN vAyu chhe. tyAn tanuvAt valayanI madhyamAn ane lokanA ante kevaLagnAnAdi
anant guNasahit siddho chhe.
have, svarganAn paTalonI sankhyA kahe chhe — saudharma ane ishAn svargamAn ekatrIs,
sAnatkumAr ane mAhendra svargamAn sAt, brahma ane brahmottar svargamAn chAr, lAntav ane
kApiShTa svargamAn be, shukra ane mahAshukra svargamAn ek, shatAr ane sahasrAr svargamAn ek,
Anat ane prANat svargamAn traN, ane AraN tathA achyut svargamAn traN paTal chhe. nav
graiveyakomAn nav, nav anudishomAn ek ane pAnch anuttaromAn ek paTal chhe. e rIte
samUhamAn upar upar tresaTh paTal jANavAn. te ja kahyun chhe1 ke-‘‘saudharma yugalamAn ekatrIs,
sAnatkumAr yugalamAn sAt, brahmayugalamAn chAr, lAntav yugalamAn be, shukra yugalamAn ek,
shatAr yugalamAn ek, Anat Adi chAr svargomAn chha, pratyek traNe graiveyakomAn traN traN,
स्वकीयस्वकीयस्वर्गनामानश्चत्वार इन्द्रा विज्ञेयाः, मध्ययुगलचतुष्टये पुनः स्वकीय-
स्वकीयप्रथमस्वर्गाभिधान एकैक एवेन्द्रो भवति, उपरितनयुगलद्वयेऽपि स्वकीयस्वकीय-
स्वर्गनामानश्चत्वार इन्द्रा भवन्तिः इति समुदायेन षोडशस्वर्गेषु द्वादशेन्द्रा ज्ञातव्याः ।
षोडशस्वर्गादूर्ध्वमेकरज्जमध्ये नवग्रैवेयकनवानुदिशपञ्चानुत्तरविमानवासिदेवास्तिष्ठन्ति । ततः परं
तत्रैव द्वादशयोजनेषु गतेष्वष्टयोजनबाहुल्या मनुष्यलोकवत्पञ्चाधिकचत्वारिंशल्लक्षयोजनविस्तारा
मोक्षशिला भवति । तस्या उपरि घनोदधिघनवाततनुवातत्रयमस्ति । तत्र तनुवातमध्ये लोकान्ते
केवलज्ञानाद्यनन्तगुणसहिताः सिद्धाः तिष्ठन्ति ।
इदानीं स्वर्गपटलसंख्या कथ्यते — सौधर्मेशानयोरेकत्रिंशत्, सनत्कुमारमाहेन्द्रयोः सप्त,
ब्रह्मब्रह्मोत्तरयोश्चत्वारि, लान्तवकापिष्टयोर्द्धयम्, शुक्रमहाशुक्रयोः पटलमेकम्, शतार-
सहस्रारयोरेकम्, आनतप्राणतयोस्त्रयम्, आरणाच्युतयोस्त्रयमिति । नवसु ग्रैवेयकेषु नवकं,
नवानुदिशेषु पुनरेकं, पञ्चानुत्तरेषु चैकमिति समुदायेनोपर्युपरि त्रिषष्टिपटलानि ज्ञातव्यानि ।
तथा चोक्तम् — ‘‘इगत्तीससत्तचत्तारिदोण्णिएक्केक्कछक्कचदुकप्पे । तित्तियएक्केकिंदियणामा उडु
1. ttilokapannati. 8/159
156 ]
bRuhad – dravyasangrah