बहुना । योऽसावनाद्यनिधनस्तथैवामूर्त्तो नित्यः समयाद्युपादानकारणभूतोऽपि समयादि-
विकल्परहितः कालाणुद्रव्यरूपः स निश्चयकालो, यस्तु सादिसान्तसमयघटिकाप्रहरादिविवक्षित-
व्यवहारविकल्परूपस्तस्यैव द्रव्यकालस्य पर्यायभूतो व्यवहारकाल इति । अयमत्र भावः । यद्यपि
काललब्धिवशेनानन्तसुखभाजनो भवति जीवस्तथापि विशुद्धज्ञानदर्शनस्वभावनिज-
परमात्मतत्त्वस्य सम्यक्श्रद्धानज्ञानानुष्ठानसमस्तबहिर्द्रव्येच्छानिवृत्तिलक्षणतपश्चरणरूपा या
निश्चयचतुर्विधाराधना सैव तत्रोपादानकारणं ज्ञातव्यम् न च कालस्तेन स हेय इति ।।२१।।
अथ निश्चयकालस्यावस्थानक्षेत्रं द्रव्यगणनां च प्रतिपादयति : —
लोयायासपदेसे इक्किक्के जे ठिया हु इक्किक्का ।
रयणाणं रासी इव ते कालाणू असंखदव्वाणि ।।२२।।
लोकाकाशप्रदेशे एकैकस्मिन् ये स्थिताः हि एकैकाः ।
रत्नानां राशिः इव ते कालाणवः असंख्यद्रव्याणि ।।२२।।
ghaNun kahevAthI shun? je anAdinidhan chhe, amUrta chhe, nitya chhe, samayAdinA
upAdAnakAraNabhUt hovA chhatAn samayAdinA bhedarahit chhe, te kAlANudravyarUp nishchayakAL chhe.
ane je sAdi - sAnta chhe, samay, ghaDI, prahar Adi vivakShit vyavahAranayanA bhedarUp chhe te,
te ja dravyakALanA paryAyarUp vyavahArakAL chhe.
sArAnsh e chhe ke — jo ke kALalabdhinA vashe jIv anantasukhanun bhAjan thAy chhe,
topaN vishuddhagnAnadarshanasvabhAvI nijaparamAtmatattvanAn samyakshraddhAn - gnAn - AcharaNarUp tathA
samasta bahirdravyanI ichchhAnI nivRutti jenun lakShaN chhe, evA tapashcharaNarUp je nishchay chaturvidh
ArAdhanA chhe te ja temAn upAdAnakAraN jANavun, kAL nahi; tethI te (kAL) hey chhe. 21.
have, nishchayakALanA rahevAnA kShetranun tathA dravyanI sankhyAnun pratipAdan kare chhe —
gAthA 22
gAthArtha — je lokAkAshanA ek ek pradesh par ratnonA DhagalAnI jem
bhinnabhinnapaNe ek ek sthit chhe, te kAlANu asankhya dravya chhe.
lokAkAsh – pradeshani mAnhi, ek ek pari jude giNAnhi;
je asankhya tiShThai thirarUp, kAlANU jim ratnani tUp. 22.
ShaDdravya-panchAstikAy adhikAr [ 71