Bruhad Dravya Sangrah-Gujarati (simplified iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 153 of 272
PDF/HTML Page 165 of 284

 

background image
gaganakhaṇḍomān gaman kare chhe, tethī 67 ane 5 (1835-1768=67; 1835
-1830=5) adhik bhāgothī nakṣhatrakhaṇḍane bhāgavāthī je muhūrta āve te muhūrta chandra ane
sūryanān āsanna muhūrta jāṇavān. arthāt ek nakṣhatra upar eṭalā muhūrta sudhī chandra ane
sūryanī sthiti jāṇavī. ā rīte ā gāthā dvārā āgamamān kahel kramathī bhinna-bhinna
divasono saravāḷo karavāthī traṇaso chhāsaṭh divaso thāy chhe. jyāre dvīpanī andarathī dakṣhiṇ
dishānī bahār sūrya gaman kare chhe, tyāre ekaso tyāsī divasone dakṣhiṇāyan nām maḷe
chhe ane jyāre sūrya samudra taraphathī uttar dishānī andaranā mārgomān āve chhe, tyāre bākīnā
ekaso tyāsī divasone uttarāyaṇ nām maḷe chhe. temān jyāre dvīpanī andar karkaṭ saṅkrāntinā
divase dakṣhiṇāyananī sharūātamān pratham mārganī paridhimān sūrya hoy chhe, tyāre sūrya
vimānanā ātapano pūrva
- pashchim vistār chorāṇun hajār pāñchaso pachīs yojan pramāṇ hoy
chhe em jāṇavun. te vakhate aḍhār muhūrtano divas ane bār muhūrtanī rātri thāy chhe. pachhī
tyānthī krame krame ātapanī hāni thatān be muhūrtanā ekasaṭhamā bhāgamānthī ek bhāg jeṭalo
dararoj divas ghaṭe chhe. ane te lavaṇ samudranā antim mārgamān māh mahināmān
makarasaṅkrāntinā uttarāyaṇanā divase sūryavimānanā ātapano pūrva - pashchim vistār jaghanyapaṇe
tresaṭh hajār soḷ yojan pramāṇ rahe tyān sudhī ghaṭe chhe. tevī ja rīte bār muhūrtono
divas thāy chhe ane aḍhār muhūrtonī rātri thāy chhe. anya visheṣh vyākhyān lokavibhāg
vageremānthī jāṇavun.
गाथासुत्रेणागमकथितक्रमेण पृथक् पृथगानीय मेलापके कृते सति षडधिक-
षष्टियुतत्रिशतसंख्यदिनानि भवन्ति । तस्य दिनसमूहार्धस्य यदा द्वीपाभ्यन्तराद्दक्षिणेन
बहिर्भागेषु दिनकरो गच्छति तदा दक्षिणायनसंज्ञा; यदा पुनः समुद्रात्सका-
शादुत्तरेणाभ्यन्तरमार्गेषु समायाति तदोत्तरायणसंज्ञेति । तत्र यदा द्वीपाभ्यन्तरे प्रथममार्गपरिधौ
कर्कटसंक्रान्तिदिने दक्षिणायनप्रारम्भे तिष्ठत्यादित्यस्तदा चतुर्णवतिसहस्रपञ्चविंशत्यधिक-
पञ्चयोजनशतप्रमाण उत्कर्षेणादित्यविमानस्य पूर्वापरेणातपविस्तारो ज्ञेयः । तत्र
पुनरष्टादशमुहूर्तैर्दिवसो भवति द्वादशमुहूर्तै रात्रिरिति । ततः क्रमेणातपहानौ सत्यां
मुहूर्तद्वयस्यैकषष्टिभागीकृतस्यैको भागो दिवसमध्ये दिनं प्रति हीयते यावल्लवण-
समुद्रेऽवसानमार्गे माघमासे मकरसंक्रान्तावुत्तरायणदिवसे त्रिषष्टिसहस्राधिकषोडशयोजनप्रमाणो
जघन्येनादित्यविमानस्य पूर्वापरेणातपविस्तारो भवति । तथैव द्वादशमुहूर्तैर्दिवसो
भवत्यष्टादशमुहूर्तै रात्रिश्चेति । शेषं विशेषव्याख्यानं लोकविभागादौ विज्ञेयम् ।
saptatattva-navapadārtha adhikār [ 153