atyant durlabh evī ‘bodhi’ ne pāmīne paṇ pramādī thāy chhe, to te bichāro sansārarūpī
bhayaṅkar vanamān lāmbā samay sudhī bhramaṇ kare chhe.1’’
vaḷī, manuṣhyabhavanī durlabhatā viṣhe kahyun chhe — 2‘‘ashubh pariṇāmonī bahulatā,
sansāranī vishāḷatā, yoniyonī ati moṭī vipulatā — ā badhun manuṣhyayonine bahu durlabh
banāve chhe. 1.’’
have, bodhi ane samādhinun lakṣhaṇ kahe chhe. nahi prāpta karel samyagdarshan, gnān,
chāritranī prāpti karavī te bodhi chhe ane temane (samyagdarshanādine) ja nirvighnapaṇe bījā
bhavamān sāthe laī javān te samādhi chhe. ā rīte saṅkṣhepamān (bodhi) durlabh anuprekṣhā samāpta
thaī. 11.
have, dharma anuprekṣhā kahe chhe. te ā pramāṇe — sansāramān paḍatā jīvane uddhārīne
nāgendra, chakravartī, devendra vagerethī pūjya, avyābādh anant sukhādi anant guṇorūp
lakṣhaṇavāḷā mokṣhapadamān je mūke chhe te dharma chhe. te dharmanā bhed kahevāmān āve chhe.
ahinsālakṣhaṇavāḷo, gr̥uhastha3 ane munirūp lakṣhaṇavāḷo, uttam kṣhamādi lakṣhaṇavāḷo, nishchay-
vyavahār ratnatrayātmak athavā shuddhātmānā samvedanarūp moh – kṣhobharahit ātmānā pariṇām-
vāḷo dharma chhe. ā dharmanī prāpti nahīn thavāthī anant bhūtakāḷamān ‘‘णिच्चिदरधाउसत्त य तरुदस
‘‘अशुभपरिणामबहुलता लोकस्य विपुलता, महामहती । योनिविपुलता च कुरुते सुदुर्लभां
मानुषीं योनिम् ।१।’’ बोधिसमाधिलक्षणं कथ्यते — सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्राणामप्राप्तप्रापणं
बोधिस्तेषामेव निर्विघ्नेन भवान्तरप्रापणं समाधिरिति एवं संक्षेपेण दुर्लभानुप्रेक्षा समाप्ता ।।११।।
अथ धर्मानुप्रेक्षां कथयति । तद्यथा — संसारे पतन्तं जीवमुद्धृत्य
नागेन्द्रनरेन्द्रदेवेन्द्रादिवन्द्ये अव्याबाधानंतसुखाद्यनंतगुणलक्षणे मोक्षपदे धरतीति धर्मः । तस्य च
भेदाः कथ्यन्ते — अहिंसालक्षणः सागारानगारलक्षणो वा उत्तमक्षमादिलक्षणो वा
निश्चयव्यवहाररत्नत्रयात्मको वा शुद्धात्मसंवित्त्यात्मकमोहक्षोभरहितात्मपरिणामो वा धर्मः ।
अस्य धर्मस्यालाभेऽतीतानन्तकाले ‘‘णिच्चिदरधाउसत्त य तरुदस वियलेंदियेसु छच्चेव ।
1. paramātmaprakāsh gāthā 9 ṭīkā
2. agnāt shāstranī gāthāthī.
3. shrī kundakundāchāryadev dharmaanuprekṣhā gāthā 82 mān kahe chhe ke — ‘‘nishchayanayathī jīv gr̥uhasthadharma ane
munidharmathī bhinna chhe, māṭe banne dharmomān madhyastha bhāvanā rākhī nirantar shuddha ātmānun chintavan karavun.’’
saptatattva-navapadārtha adhikār [ 161