निष्क्रियोऽमूर्तो निष्प्रेरकोऽपि धर्मास्तिकायः स्वकीयोपादानकारणेन गच्छतां जीवपुद्गलानां
गतेः सहकारिकारणं भवति । लोकप्रसिद्धदृष्टान्तेन तु मत्स्यादीनां जलादिवदित्यभिप्रायः । एवं
धर्मद्रव्यव्याख्यानरूपेण गाथा गता ।।१७।।
अथाधर्मद्रव्यमुपदिशति : —
ठाणजुदाण अधम्मो पुग्गलजीवाण ठाणसहयारी ।
छाया जह पहियाणं गच्छंता णेव सो धरई ।।१८।।
स्थानयुतानां अधर्म्मः पुद्गलजीवानां स्थानसहकारी ।
छाया यथा पथिकानां गच्छतां नैव सः धरति ।।१८।।
व्याख्या — स्थानयुक्तानामधर्मः पुद्गलजीवानां स्थितेः सहकारिकारणं भवति । तत्र
दृष्टान्तः — छात्रा यथा पथिकानाम् । स्वयं गच्छतो जीवपुद्गलान् स नैव धरतीति ।
ane aprerak hovā chhatān paṇ dharmadravya, potānā upādānakāraṇathī gati karatān jīv ane
pudgalone gatimān sahakārī kāraṇ chhe — jem māchhalān vagerene jaḷ vagere gamanamān sahāyak
hovānun lokaprasiddha draṣhṭānt chhe tem. āvo abhiprāy chhe.
ā rīte dharmadravyanā vyākhyānarūpe ā gāthā pūrī thaī. 17.
have, adharmadravya viṣhe kahe chheḥ —
gāthā 18
gāthārthaḥ — sthitiyukta pudgal ane jīvone sthitimān sahakārī kāraṇ adharmadravya
chhe; jem chhānyo musāpharone sthitimān sahakārī chhe tem. gaman karatān jīv ane pudgalone
adharmadravya sthir karatun nathī ja.
ṭīkāḥ — sthitiyukta pudgal ane jīvone sthitimān sahakārī kāraṇ adharmadravya
chhe. tyān draṣhṭāntaḥ — jem chhānyo musāpharone sthitimān sahakārī kāraṇ chhe tem. svayam gati
karatān jīv ane pudgalone te sthir karatun nathī ja. te ā rīte — svasamvedanathī utpanna
tiṣhṭhai pudgal jīv su jabai, thiti – sahakārī hoy su tabai;
chhāyā jim panthīkū jāni, dravya adharma, gaman na vibhāni. 18.
ṣhaḍdravya-pañchāstikāy adhikār [ 63