Chha Dhala (Gujarati). Gatha: 3 (Dhal 4).

સમ્યગ્જ્ઞાનના ભેદ, પરોક્ષ અને દેશ-પ્રત્યક્ષનાં

લક્ષણ

તાસ ભેદ દો હૈં, પરોક્ષ પરતછ તિન માંહીં,
મતિ-શ્રુત દોય પરોક્ષ, અક્ષ-મનતૈં ઉપજાહીં;
અવધિજ્ઞાન મનપર્જય દો હૈં દેશ-પ્રતચ્છા,
દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-પરિમાણ લિયે જાનૈ જિય સ્વચ્છા. ૩.

અન્વયાર્થઃ — (તાસ) એ સમ્યગ્જ્ઞાનના (પરોક્ષ) પરોક્ષ

અને (પરતછ) પ્રત્યક્ષ (દો) બે (ભેદ હૈં) ભેદો છે; (તિન માંહીં)
તેમાં (મતિ-શ્રુત) મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન (દોય) એ બન્ને
(પરોક્ષ) પરોક્ષજ્ઞાન છે. [કારણ કે તે] (અક્ષ મનતૈં) ઇન્દ્રિયો
અને મનના નિમિત્તથી (ઉપજાહીં) ઉત્પન્ન થાય છે.
(અવધિજ્ઞાન) અવધિજ્ઞાન અને (મનપર્જય) મનઃપર્યયજ્ઞાન (દો)
એ બન્ને જ્ઞાન (દેશ-પ્રતચ્છા) દેશપ્રત્યક્ષ (હૈં) છે, [કારણ કે તે
જ્ઞાનથી] (જિય) જીવ (દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર પરિમાણ) દ્રવ્ય અને ક્ષેત્રની
મર્યાદા (લિયે) લઈને (સ્વચ્છા) સ્પષ્ટ (જાનૈ) જાણે છે.

ભાવાર્થઃ — આ સમ્યગ્જ્ઞાનના બે ભેદ છે – (૧) પ્રત્યક્ષ

सम्यग्ज्ञानं कार्यं सम्यक्त्वं कारणं वदन्ति जिनाः ।।

ज्ञानाराधनमिष्टं, सम्यक्त्वानन्तरं तस्मात् ।।३३।।

कारणकार्य विधानं, समकालं जायमानयोरपि हि ।।

दीपप्रकाशयोरिव, सम्यक्त्वज्ञानयोः सुघटम् ।।३४।।

(શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્ય રચિત પુરુષાર્થસિદ્ધ-ઉપાય)

૧૦૨ ][ છ ઢાળા

< Previous Page Next Page >