અવધિજ્ઞાન અને મનઃપર્યયજ્ઞાન દેશપ્રત્યક્ષ* છે, કારણ કે જીવ
આ બે જ્ઞાનથી રૂપી દ્રવ્યને દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવની
મર્યાદાપૂર્વક જાણે છે.
સકલપ્રત્યક્ષ જ્ઞાનનું લક્ષણ અને જ્ઞાનનો મહિમા
સકલ દ્રવ્યકે ગુન અનંત, પરજાય અનંતા,
જાનૈ એકૈ કાલ, પ્રગટ કેવલિ ભગવન્તા;
જ્ઞાન સમાન ન આન જગતમેં સુખકો કારન,
ઇહિ પરમામૃત જન્મજરામૃતિરોગ-નિવારન. ૪.
* જે જ્ઞાન રૂપી વસ્તુને દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવની મર્યાદાપૂર્વક સ્પષ્ટ
જાણે છે તેને દેશપ્રત્યક્ષ કહે છે.
અન્વયાર્થઃ — [જે જ્ઞાનથી] (કેવલિ ભગવન્તા) કેવળજ્ઞાની
ભગવાન (સકલ દ્રવ્યકે) છએ દ્રવ્યોના (અનંત) અપરિમિત
(ગુન) ગુણોને અને (અનંતા) અનંત (પરજાય) પર્યાયોને (એકૈ
કાલ) એક સાથે (પ્રગટ) સ્પષ્ટ (જાનૈ) જાણે છે [તે જ્ઞાનને]
(સકલ) સકલપ્રત્યક્ષ અથવા કેવળજ્ઞાન કહે છે. (જગતમેં) આ
૧૦૪ ][ છ ઢાળા