Chha Dhala (Gujarati).

< Previous Page   Next Page >


Page 57 of 205
PDF/HTML Page 79 of 227

 

background image
આગમનું વચન છે. માટે અજ્ઞાનદશામાં કોઈ જીવને વ્યવહારનય
હોઈ શકે નહિ, પણ વ્યવહારાભાસ કે નિશ્ચયાભાસરૂપ મિથ્યાનય
હોઈ શકે.
૩. જીવ નિજ જ્ઞાયક સ્વભાવના આશ્રય વડે નિશ્ચયરત્નત્રય
(મોક્ષમાર્ગ) પ્રગટ કરે ત્યારે સર્વજ્ઞ કથિત નવ તત્ત્વો, સાચા દેવ-
ગુરુ-શાસ્ત્રની શ્રદ્ધા સંબંધી રાગમિશ્રિત વિચારો અને મંદ કષાયરૂપ
શુભ ભાવ તે જીવને જે પૂર્વે હતો તેને ભૂતનૈગમનયથી
વ્યવહારકારણ કહેવામાં આવે છે, (પરમાત્મપ્રકાશ અ. ૨, ગાથા
૧૪ની ટીકા). વળી તે જ જીવને નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શનની ભૂમિકામાં
શુભરાગ અને નિમિત્તો કેવા પ્રકારના હોય, તેનું સહચરપણું
બતાવવા વર્તમાન શુભ રાગને વ્યવહારમોક્ષમાર્ગ કહ્યો; તેમ
કહેવાનું કારણ એ છે કે તેથી જુદા પ્રકારના (વિરુદ્ધ) નિમિત્તો
તે દશામાં કોઈને હોઈ શકે નહિ; એ પ્રકારે નિમિત્ત-વ્યવહાર હોય
છે તો પણ તે ખરું કારણ નથી.
૪. આત્મા પોતે જ સુખસ્વરૂપ છે તેથી આત્માના આશ્રયે
જ સુખ પ્રગટ થઈ શકે છે, પણ કોઈ નિમિત્ત કે વ્યવહારના
આશ્રયે સુખ પ્રગટ થઈ શકે નહિ.
૫. મોક્ષમાર્ગ તો એક જ છે. તે નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-
ચારિત્રની એકતારૂપે છે. (પ્રવચનસાર ગાથા ૮૨-૧૯૯ તથા
મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક પૃષ્ઠ ૩૧૫).
૬. ‘‘હવે મોક્ષમાર્ગ તો કાંઈ બે નથી પણ મોક્ષમાર્ગનું
નિરૂપણ બે પ્રકારથી છે. જ્યાં સાચા મોક્ષમાર્ગને મોક્ષમાર્ગ
નિરૂપણ કર્યો છે તે નિશ્ચયમોક્ષમાર્ગ છે; તથા જ્યાં જે
ત્રીજી ઢાળ ][ ૫૭