Chha Dhala-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 13: mokShadashaka varan,14: ratnatrayak phal aur Atmahitme pravruttika upadesh,15: antim shikh,16: granth rachanAkA kAl aur usame AdhAr (Dhal 6); Chhathavee dhalka saransh; Chhathavee dhalka bhed-sangrah; Chhathavee dhalka lakshan sangrah; Antar pradarshan; Chhathavee dhalki prashnavalee; Adhyatma Atishaykshetra Songadh (District : Bhavnagar) Pincode : 364250.

< Previous Page  


Combined PDF/HTML Page 11 of 11

 

Page 177 of 192
PDF/HTML Page 201 of 216
single page version

background image
(sheṣh) sheṣh chār (aghāti vidhi) aghātiyā karmoṅkā (ghāti) nāsh
karake (chhinamānhi) kuchh hī samayamen (aṣhṭam bhū) āṭhavīn
pr̥ithvī–īṣhat prāgbhār–mokṣhakṣhetramen (vasain) nivās karate hain; unako
(vasu karma) āṭh karmoṅkā (vinasain) nāsh ho jānese (samyaktva
ādik) samyaktvādi (sab) samasta (vasu suguṇ) āṭh mukhya
guṇ (lasain) shobhāyamān hote hain . [aise siddha honevāle
muktātmā ] (sansār khār apār pārāvār) sansārarūpī khāre tathā
agādh samudrako (tari) pār karake (tīrahin) kināre par (gaye)
pahun̐ch jāte hain aur (avikār) vikārarahit, (akal)
sharīrarahit, (arūp) rūparahit, (shuchi) shuddha-nirdoṣh (chidrūp)
darshan-gnān-chetanāsvarūp tathā (avināshī) nitya-sthāyī (bhaye)
hote hain .
bhāvārtha :arihanta dashā athavā kevalagnān prāpta
karaneke pashchāt us jīvako bhī jin guṇoṅkī paryāyommen ashuddhatā
hotī hai, unakā kramashaḥ abhāv hokar vah jīv pūrṇa shuddhadashāko
pragaṭ karatā hai aur us samay asiddhatva nāmak apane
udayabhāvakā nāsh hotā hai tathā chār aghāti karmoṅkā bhī svayam
sarvathā abhāv ho jātā hai . siddhadashāmen samyaktvādi āṭh guṇ
(guṇoṅkī nirmal paryāyen) pragaṭ hote hain . mukhya āṭh guṇ
vyavahārase kahe hain; nishchayase to ananta guṇ (sarva guṇoṅkī paryāyen)
shuddha hote hain aur svābhāvik ūrdhvagamanake kāraṇ ek
samayamātramen lokāgramen pahun̐chakar vahān̐ sthir rah jāte hain . aise
jīv sansārarūpī duḥkhadāyī tathā agādh samudrase pār ho gaye hain
aur vahī jīv nirvikārī, asharīrī, amūrtik, shuddha chaitanyarūp
tathā avināshī hokar siddhadashāko prāpta hue hain
..12..

Page 178 of 192
PDF/HTML Page 202 of 216
single page version

background image
mokṣhadashākā varṇan
nijamānhin lok-alok guṇ - parajāy pratibimbit thaye .
rahi hain anantānanta kāl, yathā tathā shiv pariṇaye ..
dhani dhanya hain je jīv, narabhav pāy yah kāraj kiyā .
tinahī anādi bhramaṇ pañchaprakār taji, var sukh liyā ..13..
anvayārtha :(nijamānhi) un siddhabhagavānake ātmāmen
(lok-alok) lok tathā alokake (guṇ, parajāy) guṇ aur
paryāyen (pratibimbit thaye) jhalakane lagate hain arthāt gnāt hone lagate
hain; ve (yathā) jisaprakār (shiv) mokṣharūpase (pariṇaye) pariṇamit
hue hain (tathā) usīprakār (anantānanta kāl) ananta-ananta kāl
tak (rahihain) raheṅge .
(je) jin (jīv) jīvonne (narabhav pāy) puruṣh paryāy prāpta
karake (yah) yah munipad ādikī prāptirūp (kāraj) kārya
(kiyā) kiyā hai, ve jīv (dhani dhanya hain) mahān dhanyavādake pātra
hain aur (tinahī) unhīn jīvonne (anādi) anādikālase chale ā
rahe (pañch prakār) pān̐ch prakārake parivartanarūp (bhramaṇ)
sansāraparibhramaṇako (taji) chhoṛakar (var) uttam (sukh) sukh
(liyā) prāpta kiyā hai .

Page 179 of 192
PDF/HTML Page 203 of 216
single page version

background image
bhāvārtha :siddha bhagavānake ātmāmen kevalagnān dvārā lok
aur alok (samasta padārtha) apane-apane guṇ aur tīnoṅkālakī
paryāyon sahit ek sāth, svachchha darpaṇake dr̥uṣhṭāntarūpase-sarva prakārase
spaṣhṭa gnāt hote hain; (kintu gnānamen darpaṇakī bhān̐ti chhāyā aur
ākr̥uti nahīn paṛatī) ve pūrṇa pavitratārūp mokṣhadashāko prāpta hue hain
tathā vah dashā vahān̐ vidyamān anya siddha-mukta jīvoṅkī bhān̐ti
anantānanta kāl tak rahegī arthāt aparimit kāl vyatīt ho
jāye; tathāpi unakī akhaṇḍa gnāyakatā-shānti ādimen kiñchit
bādhā nahīn ātī . yah manuṣhyaparyāy prāpta karake jin jīvonne yah
shuddha chaitanyakī prāptirūp kārya kiyā hai, ve jīv mahān dhanyavād
(prashansā)ke pātra hain aur unhonne anādikālase chale ā rahe pañch
parāvartanarūp sansārake paribhramaṇakā tyāg karake uttam sukh-
mokṣhasukh prāpta kiyā hai
..13..
ratnatrayakā phal aur ātmahitamen pravr̥uttikā upadesh
mukhyopachār du bhed yon baṛabhāgi ratnatray dharain .
aru dhareṅge te shiv lahain, tin suyash-jal jag-mal harain ..
jisaprakār bījako yadi jalā diyā jāye to vah ugatā nahīn hai;
usīprakār jinhonne sansārake kāraṇoṅkā sarvathā nāsh kar diyā, ve punaḥ
avatār-janma dhāraṇ nahīn karate athavā jisaprakār makkhanase ghī ho
jāneke pashchāt punaḥ makkhan nahīn banatā; usīprakār ātmākī sampūrṇa
pavitratārūp asharīrī mokṣhadashā [paramātmapad] pragaṭ karaneke pashchāt
usamen kabhī ashuddhatā nahīn ātī arthāt sansāramen punaḥ āgaman nahīn
hotā .

Page 180 of 192
PDF/HTML Page 204 of 216
single page version

background image
imi jāni, ālas hāni, sāhas ṭhāni, yah sikh ādarau .
jabalaun na rog jarā gahai, tabalaun jhaṭiti nij hit karau ..14..
anvayārtha :(barḥabhāgi) jo mahā puruṣhārthī jīv (yon)
isaprakār (mukhyopachār) nishchay aur vyavahār (dubhed) aise do
prakārake (ratnatray) ratnatrayako (dharain aru dhareṅge) dhāraṇ karate hain
aur kareṅge (te) ve (shiv) mokṣha (lahain) prāpta karate hain aur (tin)
un jīvoṅkā (suyash-jal) sukīrtirūpī jal (jag-mal)
sansārarūpī mailako (harain) nāsh karatā hai .
(imi) aisā (jāni)
jānakar (ālas) pramād [svarūpamen asāvadhānī ] (hāni) chhoṛakar
(sāhas) puruṣhārtha (ṭhāni) karake (yah) yah (sikh) shikṣhā-upadesh
(ādarau) grahaṇ karo ki (jabalaun) jab tak (rog jarā) rog yā
vr̥uddhāvasthā (na gahai) na āye (tabalaun) tab tak (jhaṭiti) shīghra
(nij hit) ātmākā hit (karau) kar lenā chāhiye .
bhāvārtha :jo satpuruṣhārthī jīv sarvagna-vītarāgī kathit
nishchay aur vyavahāraratnatrayakā svarūp jānakar, upādey tathā hey
tattvoṅkā svarūp samajhakar apane shuddha upādān-āshrit
nishchayaratnatrayako ( shuddhātmāshrit vītarāgabhāvasvarūp mokṣhamārgako)
dhāraṇ karate hain tathā kareṅge ve jīv pūrṇa pavitratārūp mokṣhamārgako
prāpta hote hain aur hoṅge . [guṇasthānake pramāṇamen shubharāg ātā hai,
vah vyavahār-ratnatrayakā svarūp jānanā tathā use nishchayase upādey
na mānanā, usakā nām vyavahār-ratnatrayakā dhāraṇ karanā hai . ] jo
jīv mokṣhako prāpta hue hain aur hoṅge unakā sukīrti rūpī jal kaisā
hai?–ki jo siddha paramātmākā yathārtha svarūp samajhakar svonmukh
honevāle bhavya jīv hain, unake sansār (
malinabhāv) rūpī malako

Page 181 of 192
PDF/HTML Page 205 of 216
single page version

background image
haranekā nimitta hai . aisā jānakar pramādako chhoṛakar sāhas arthāt
sachchā puruṣhārtha karake yah upadesh aṅgīkār karo . jab tak rog
yā vr̥uddhāvasthāne sharīrako nahīn gherā hai, tab tak shīghra vartamānamen
hī ātmākā hit kar lo
..14..
antim sīkh
yah rāg-āg dahai sadā, tātain samāmr̥ut seiye .
chir bhaje viṣhay-kaṣhāy ab to, tyāg nijapad beiye ..
kahā rachyo par padamen, na tero pad yahai, kyon dukh sahai .
ab ‘‘daul’’ ! hou sukhī svapad-rachi, dāv mat chūkau yahai ..15..
anvayārtha :(yah) yah (rāg-āg) rāgarūpī agni
(sadā) anādikālase nirantar jīvako (dahai) jalā rahī hai, (tātain)
isaliye (samāmr̥ut) samatārūp amr̥utakā (seiye) sevan karanā
chāhiye . (viṣhay-kaṣhāy) viṣhay-kaṣhāyakā (chir bhaje) anādikālase
sevan kiyā hai, (ab to) ab to (tyāg) usakā tyāg karake
(nijapad) ātmasvarūpako (beiye) jānanā chāhiye–prāpta karanā
chāhiye . (par padamen) parapadārthommen–parabhāvommen (kahā) kyon (rachyo)

Page 182 of 192
PDF/HTML Page 206 of 216
single page version

background image
āsakta-santuṣhṭa ho rahā hai? (yahai) yah (pad) pad (tero) terā (na)
nahīn hai . tū (dukh) duḥkh (kyon) kisaliye (sahai) sahan karatā hai?
(daul !) he daulatarām ! (ab) ab (svapad) apane
ātmapad–siddhapadamen (rachi) lagakar (sukhī) sukhī (hou) hoo !
(yah) yah (dāv) avasar (mat chūkau) na gam̐vāo !
bhāvārtha :yah rāg (moh, agnān) rūpī agni
anādikālase nirantar sansārī jīvoṅko jalā rahī hai-duḥkhī kar
rahī hai; isaliye jīvoṅko nishchayaratnatrayamay samatārūpī amr̥utakā
pān karanā chāhiye, jisase rāg-dveṣh-moh (agnān)kā nāsh ho .
viṣhay-kaṣhāyoṅkā sevan viparīt puruṣhārtha dvārā anādikālase kar
rahā hai; ab usakā tyāg karake ātmapad (mokṣha) prāpta karanā
chāhiye . tū duḥkh kisaliye sahan karatā hai ? terā vāstavik
svarūp anantadarshan-gnān-sukh aur anantavīrya hai, usamen līn
honā chāhiye . aisā karanese hī sachchā-sukh mokṣha prāpta ho sakatā
hai; isaliye he daulatarām ! he jīv ! ab ātmasvarūpakī prāpti
kar ! ātmasvarūpako pahichān ! yah uttam avasar bārambār prāpta
nahīn hotā; isaliye ise na gam̐vā . sānsārik mohakā tyāg karake
mokṣhaprāptikā upāy kar !
yahān̐ visheṣh yah samajhanā ki–jīv anādikālase
mithyātvarūpī agni tathā rāg-dveṣharūp apane aparādhase hī duḥkhī
ho rahā hai; isaliye apane yathārtha puruṣhārthase hī sukhī ho sakatā
hai . aisā niyam honese jaṛakarmake udayase yā kisī parake kāraṇ
duḥkhī ho rahā hai athavā parake dvārā jīvako lābh-hāni hote hain
–aisā mānanā uchit nahīn hai
..15..

Page 183 of 192
PDF/HTML Page 207 of 216
single page version

background image
grantha-rachanākā kāl aur usamen ādhār
ik nav vasu ik varṣhakī, tīj shukla vaishākh .
karayo tattva-upadesh yah, lakhi budhajanakī bhākh ..
laghu-dhī tathā pramādatain, shabda arthakī bhūl .
sudhī sudhār parḥo sadā, jo pāvo bhav-kūl ..16..
bhāvārtha :paṇḍit budhajanakr̥ut chhahaḍhālāke kathanakā
ādhār lekar mainne (daulatarāmane) vikram samvat 1891 vaishākh shukla
3 (akṣhay tr̥utīyā)ke din is chhahaḍhālā granthakī rachanā kī hai .
merī alpabuddhi tathā pramādavash usamen kahīn shabdakī yā arthakī bhūl
rah gaī ho to buddhimān use sudhārakar parḥen, tāki jīv sansār-
samudrako pār karanemen shaktimān ho .
chhaṭhavīn ḍhālakā sārānsh
jis chāritrake honese samasta parapadārthonse vr̥utti haṭ jātī
hai, varṇādi tathā rāgādise chaitanyabhāvako pr̥uthak kar liyā jātā
hai, apane ātmāmen, ātmāke liye, ātmā dvārā, apane ātmākā
hī anubhav hone lagatā hai, vahān̐ nay, pramāṇ, nikṣhep, guṇ-guṇī,
gnān-gnātā-gney, dhyān-dhyātā-dhyey, kartā-karma aur kriyā ādi
is granthamen chhah prakārake chhanda aur chhah prakaraṇ hain, isaliye tathā
jis prakār tīkṣhṇa shastroṅke prahārako rokanevālī ḍhāl hotī hai,
usīprakār jīvako ahitakārī shatru–mithyātva, rāgādi, āsravon-
kā tathā agnānāndhakārako rokaneke liye ḍhālake samān yah chhah
prakaraṇ hai; isaliye is granthakā nām chhahaḍhālā rakhā gayā hai
.

Page 184 of 192
PDF/HTML Page 208 of 216
single page version

background image
bhedoṅkā kiñchit vikalpa nahīn rahatā; shuddha upayogarūp abhed
ratnatray dvārā shuddha chaitanyakā hī anubhav hone lagatā hai, use
svarūpācharaṇachāritra kahate hain . yah svarūpācharaṇachāritra chauthe
guṇasthānase prārambha hokar munidashāmen adhik uchcha hotā hai .
tatpashchāt shukladhyān dvārā chār ghātikarmoṅkā nāsh hone par vah
jīv kevalagnān prāpta karake 18 doṣh rahit shrī arihantapad prāpta
karatā hai; phi ra sheṣh chār aghātikarmoṅkā bhī nāsh karake kṣhaṇamātramen
mokṣha prāpta kar letā hai; us ātmāmen anantakāl tak ananta
chatuṣhṭayakā (anantagnān-darshan-sukh-vīryakā) ek-sā anubhav hotā
rahatā hai; phi ra use pañchaparāvartanarūp sansāramen nahīn bhaṭakanā paṛatā;
vah kabhī avatār dhāraṇ nahīn karatā; sadaiv akṣhay-ananta sukhakā
anubhav karatā hai; akhaṇḍit gnān-ānandarūp anantaguṇommen nishchal
rahatā hai; use mokṣhasvarūp kahate hain .
jo jīv mokṣhakī prāptike liye is ratnatrayako dhāraṇ karate
hain aur kareṅge, unhen avashya hī mokṣhakī prāpti hogī . pratyek sansārī
jīv mithyātva, kaṣhāy aur viṣhayoṅkā sevan to anādikālase
karatā āyā hai; kintu usase use kiñchit shānti prāpta nahīn huī .
shāntikā ekamātra kāraṇ to mokṣhamārga hai; usamen us jīvane kabhī
tatparatāpūrvak pravr̥utti nahīn kī; isaliye ab bhī yadi shāntikī
(ātmahitakī) ichchhā ho to ālasyako chhoṛakar, (ātmākā)
kartavya samajhakar; rog aur vr̥uddhāvasthādi ānese pūrva hī mokṣhamārgamen
pravr̥utta ho jānā chāhiye; kyoṅki yah puruṣhaparyāy, satsamāgam ādi
suyog bārambār prāpta nahīn hote; isaliye unhen vyartha na gam̐vākar
avashya hī ātmahit sādh lenā chāhiye .

Page 185 of 192
PDF/HTML Page 209 of 216
single page version

background image
chhaṭhavīn ḍhālakā bhed-saṅgrah
antaraṅg tapake nām :–prāyashchit, vinay, vaiyāvr̥utya, svādhyāy,
vyutsarga aur dhyān .
upayog–shuddha upayog, shubh upayog aur ashubh upayog–aise tīn
upayog hain . yah chāritraguṇakī avasthāen̐ hain . (jānanā-
dekhanā vah gnān-darshanaguṇakā upayog hai– yah bāt yahān̐
nahīn hai .)
chhiyālīs doṣh–dātāke āshrit 16 udgam doṣh, pātrake āshrit
16 utpādan doṣh tathā āhār sambandhī 10 aur bhojan
kriyā sambandhī 4–aise kul 46 doṣh hain .
tīn ratna–samyagdarshan, samyaggnān aur samyakchāritra .
terah prakārakā chāritra–pān̐ch mahāvrat, pān̐ch samiti aur tīn gupti .
dharma–uttam kṣhamā, mārdav, ārjav, satya, shauch, sanyam, tap, tyāg,
ākiñchanya aur brahmacharya–aise das prakār hain . [dason dharmoṅko
uttam sañgnā hai; isaliye nishchayasamyakdarshanapūrvak
vītarāgabhāvanāke hī ve das prakār hain . ]
munikī kriyā– (munike guṇ) –mūlaguṇ 28 hain .
ratnatray–nishchay aur vyavahār athavā mukhya aur upachār–aise do
prakār hain .
siddha paramātmāke guṇ–sarva guṇommen sampūrṇa shuddhatā pragaṭ hone par
sarva prakārase ashuddha paryāyoṅkā nāsh honese, gnānāvaraṇādi
āṭhon karmoṅkā svayam sarvathā nāsh ho jātā hai aur guṇ

Page 186 of 192
PDF/HTML Page 210 of 216
single page version

background image
pragaṭ nahīn hote; kintu guṇoṅkī nirmal paryāyen pragaṭ hotī
hain; jaise ki–anantadarshan-gnān-samyaktva-sukh, anantavīrya,
aṭal avagāhanā, amūrtik (sūkṣhmatva) aur agurulaghutva .
–yah āṭh mukhya guṇ vyavahārase kahe hain, nishchayase to
pratyek siddhake ananta guṇ samajhanā chāhiye .
shīl–achetan strī–tīn [kaṭhor sparsha, komal sparsha, chitrapaṭ ]
prakārakī, usake sāth tīn karaṇ [karanā, karānā aur
anumodanā karanā ] se do [man, vachan ] yog dvārā pān̐ch
indriyān̐ [karṇa, chakṣhu, ghrāṇ, rasanā aur sparsha ] se chār
sañgnā [āhār, bhay, maithun, parigrah ] sahit dravyase sevan
aur bhāvase sevan 3×3×2×5×4×2=720–aise bhed
hue .
chetan strī–[devī, manuṣhya, tiryañch ] tīn prakārakī, unake sāth tīn
karaṇ [karanā, karānā aur anumodanā karanā ] se tīn
[man, vachan, kāyārūp ] yog dvārā, pān̐ch [karṇa, chakṣhu, ghrāṇ,
rasanā, sparsharūp ] indriyonse, chār [āhār, bhay, maithun,
parigrah ] sañgnā sahit dravyase aur bhāvase, solah
[anantānubandhī, apratyākhyānāvaraṇīy, pratyākhyānāvaraṇīy ]
aur sañjvalan–in chār prakārase krodh, mān, māyā,
lobh–aise pratyek ] prakārase sevan 3×3×3×5×4
×2×16=17280 bhed hue .
pratham 720 aur dūsare 17280 bhed milakar=18000
bhed maithun-karmake doṣharūp bhed hain; unakā abhāv so shīl
hai; use nirmal svabhāv athavā shīl kahate hain .

Page 187 of 192
PDF/HTML Page 211 of 216
single page version

background image
nay–nishchay aur vyavahār .
nikṣhep–nām, sthāpanā, dravya aur bhāv–ye chār hain .
pramāṇ–pratyakṣha aur parokṣha .
chhaṭhavīn ḍhālakā lakṣhaṇ-saṅgrah
antaraṅg tap–shubhāshubh ichchhāoṅke nirodhapūrvak ātmāmen nirmal
gnān-ānandake anubhavase akhaṇḍit pratāpavanta rahanā;
nistaraṅg chaitanyarūpase shobhit honā .
anubhav–svonmukh hue gnān aur sukhakā rasāsvādan .
vastu vichārat dhyāvatain, man pāve vishrām .
ras svādat sukh ūpajai, anubhav yāko nām ..
āvashyak–muniyoṅko avashya karane yogya svavash shuddha ācharaṇ .
kāyagupti–kāyākī or upayog na jākar ātmāmen hī līnatā .
gupti–man, vachan, kāyākī or upayogakī pravr̥uttiko bhalī-bhān̐ti
ātmabhānapūrvak rokanā arthāt ātmāmen hī līnatā honā so
gupti hai .
tap–svarūpavishrānta, nistaraṅgarūpase nij shuddhatāmen pratāpavanta
honā–shobhāyamān honā so tap hai . usamen jitanī shubhāshubh
ichchhāoṅkā nirodh hokar shuddhatā barḥatī hai, vah tap hai,
anya bārah bhed to vyavahār (upachār) tapake hain .
dhyān–sarva vikalpoṅko chhoṛakar apane gnānako lakṣhamen sthir karanā
so dhyān hai .

Page 188 of 192
PDF/HTML Page 212 of 216
single page version

background image
nay–vastuke ek anshako mukhya karake jāne vah nay hai aur vah
upayogātmak hai . samyak shrutagnānapramāṇakā ansh vah nay hai .
nikṣhep–nāyagnān dvārā bādhārahitarūpase prasaṅgavashāt padārthamen
nāmādikī sthāpanā karanā so nikṣhep hai .
parigrah–paravastumen mamatābhāv (moh athavā mamatva) .
pariṣhahajay–duḥkhake kāraṇ milanese duḥkhī na ho tathā sukhake
kāraṇ milanese sukhī na ho; kintu gnātārūpase us gneyakā
jānanevālā hī rahe–vahī sachchā pariṣhahajay hai .
pratikramaṇ–mithyādarshan, mithyāgnān evan mithyāchāritrako niravasheṣh-
rūpase chhoṛakar samyagdarshan, samyaggnān, samyakchāritrako
(jīv) bhātā hai, vah (jīv) pratikramaṇ hai .
(niyamasār gāthā-91)
pramāṇ–sva-par vastukā nishchay karanevālā samyaggnān .
bahiraṅg tap–dūsare dekh saken aise par-padārthonse sambandhit
ichchhānirodh .
manogupti–manakī or upayog na jākar ātmāmen hī līnatā .
mahāvrat–nishchayaratnatrayapūrvak tīnon yog (man, vachan, kāy) tathā
karane-karāne-anumodanake bhed sahit hinsādi pān̐ch pāpoṅkā
sarvathā tyāg .
jain sādhu (muni)ko hinsā, jhūṭh, chorī, abrahma aur
parigrah–in pān̐chon pāpoṅkā sarvathā tyāg hotā hai .
ratnatray–nishchayasamyagdarshan-gnān-chāritra .

Page 189 of 192
PDF/HTML Page 213 of 216
single page version

background image
vachanagupti–bolanekī ichchhāko rokanā arthāt ātmāmen līnatā .
shukladhyān–atyanta nirmal, vītarāgatā pūrṇa dhyān .
shuddha upayog–shubh-ashubh rāg-dveṣhādise rahit ātmākī chāritra-
pariṇati .
samiti–pramādarahit yatnāchārasahit samyak pravr̥utti .
svarūpācharaṇachāritra–ātma–svarūpamen ekāgratāpūrvak ramaṇatā
līnatā .
antar-pradarshan
1. ‘‘nay’’ to gnātā arthāt jānanevālā hai aur ‘‘nikṣhep’’ gney
arthāt gnānamen gnāt hone yogya hai .
2. pramāṇ to vastuke sāmānya-visheṣh samasta bhāgoṅko jānatā hai;
kintu nay vastuke ek bhāgako mukhya rakhakar jānatā hai .
3. shubh upayog to bandhakā athavā sansārakā kāraṇ hai; kintu
shuddha upayog nirjarā aur mokṣhakā kāraṇ hai .
prashnāvalī
1. antaraṅg tap, anubhav, āvashyak, gupti, guptiyān̐, tap,
dravyahinsā, ahinsā, dhyānastha muni, nay, nishchay, ātmachāritra,
parigrah, pramāṇ, pramād, pratikramaṇ, bahiraṅg tap, bhāvahinsā,
ahinsā, mahāvrat, pañch mahāvrat, ratnatray, shuddhātma anubhav,
shuddha upayog, shukladhyān, samiti aur samitiyoṅke lakṣhaṇ
batalāo .

Page 190 of 192
PDF/HTML Page 214 of 216
single page version

background image
2. aghātiyā, āvashyak, upayog, kāyagupti, chhiyālīs doṣh,
tap, dharma, parigrah, pramād, pramāṇ, munikriyā, mahāvrat,
ratnatray, shīl, sheṣh guṇ, samiti, sādhuguṇ aur siddhaguṇake
bhed kaho .
3. nay aur nikṣhepamen, pramāṇ aur nayamen, gnān aur ātmāmen, shubh
upayog aur shuddha upayogamen antar batalāo .
4. āṭhavīn pr̥ithvī, grantha, granthakār, grantha-chhanda, grantha-prakaraṇ,
sarvottam tap, sarvottam dharma, sanyamakā upakaraṇ, shuchikā
upakaraṇ aur gnānakā upakaraṇ–ādike nām batalāo .
5. dhyānastha muni, samyaggnān aur siddhakā sukh ādike dr̥uṣhṭānta
batālāo .
6. chhah ḍhāloṅke nām, munike pīñchhī ādikā aparigrahapanā,
ratnatrayake nām, shrāvak ko nagnatākā abhāv ādike siph r
kāraṇ batalāo .
7. arihanta dashākā samay, antim upadesh, ātmasthiratāke
samayakā sukh, keshaloñchakā samay, karmanāshase utpanna
honevāle guṇoṅkā vibhāg, grantha-rachanākā kāl, jīvakī
nityatā tathā amūrtikapanā, pariṣhah-jayakā phal, rāgarūpī
agnikī shāntikā upāy, shuddha ātmā, shuddha upayogakā
vichār aur dashā, sakalachāritra, siddhoṅkī āyu, nivāsasthān
aur samay tathā svarūpācharaṇachāritrādikā varṇan karo .
8. samyagdarshan, samyaggnān, samyakchāritra, deshachāritra,
sakalachāritra, chār gati, svarūpācharaṇachāritra, bārah vrat,

Page 191 of 192
PDF/HTML Page 215 of 216
single page version

background image
bārah bhāvanā, mithyātva aur mokṣhādi viṣhayon par lekh likho .
9. digambar jain munikā bhojan, samatā, vihār, nagnatāse hāni-
lābh; digambar jain muniko rātrigamanakā vidhi yā niṣhedh,
digambar jain muniko ghaṛī, chaṭāī (āsan) yā chashmā ādi
rakhanekā vidhi yā niṣhedh–ādi bātoṅkā spaṣhṭīkaraṇ karo .
10. amuk shabda, charaṇ aur chhandakā artha yā bhāvārtha kaho .
chhaṭhavīn ḍhālakā sārānsh batalāo .
iti kavivar paṇḍit daulatarām virachit
chhahaḍhālāke gujarātī–anuvādakā hindī-anuvād
samāpta