pūrṇa jīvan vyatīt hotā hai–vah sthān . jahān̐ par kṣaṇabhar
bhī ṭhaharanā nahīṁ cāhatā .
narakagati :–narakagati nāmakarmake udayase narakameṁ janma lenā .
nigod :–sādhāraṇ nāmakarmake udayase ek śarīrake āśrayase
anaṁtānaṁt jīv samān rūpase jisameṁ rahate haiṁ, marate haiṁ
aur paidā hote haiṁ, us avasthāvāle jīvoṁko nigod
kahate haiṁ .
nityanigod :–jahān̐ke jīvoṁne anādikālase ājatak trasaparyāy
prāpta nahīṁ kī aisī jīvarāśi; kintu bhaviṣyameṁ ve jīv
trasaparyāy prāpta kar sakate haiṁ .
parivartan :–dravya, kṣetra, kāl, bhav aur bhāvarūp saṁsāracakrameṁ
paribhramaṇ .
paṁcendriy :–jinake pān̐c indriyān̐ hotī haiṁ aise jīv .
pr̥thvīkāyik :–pr̥thvī hī jin jīvoṁkā śarīr hai ve .
pratyekavanaspati :–jisameṁ ek śarīrakā svāmī ek jīv hotā hai
aise vr̥kṣa, phal ādi .
bhavya :–tīnakālameṁ kisī bhī samay ratnatray-prāptikī yogyatā
rakhanevāle jīvako bhavya kahā jātā hai .
man :–hit-ahitakā vicār tathā śikṣā aur upadeś grahaṇ
karanekī śakti sahit jñān-viśeṣako bhāvaman kahate haiṁ .
hr̥dayasthānameṁ āṭh paṁkhuṛiyoṁvāle kamalakī ākr̥ti
samān jo pudgalapiṇḍa — use jaṛ-man arthāt dravya-
man kahate haiṁ .
pahalī ḍhāl ][ 25