Chha Dhala-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 35 of 192
PDF/HTML Page 59 of 216

 

background image
anvayārtha :[mithyādr̥ṣṭi jīv ] (tan) śarīrake
(upajat) utpanna honese (apanī) apanā ātmā (upaj) utpanna
huā (jān) aisā mānatā hai aur (tan) śarīrake (naśat) nāś
honese (āpako) ātmākā (nāś) maraṇ huā aisā (mān) mānatā
hai . (rāgādi) rāg, dveṣ, mohādi (ye) jo (pragaṭ) spaṣṭa rūpase
(dukh den) duḥkh denevāle haiṁ, (tinahīko) unakī (sevat) sevā
karatā huā (cain) sukh (ginat) mānatā hai .
bhāvārtha :(1) ajīvatattvakī bhūl–mithyādr̥ṣṭi jīv aisā
mānatā hai ki śarīrakī utpatti (saṁyog) honese maiṁ utpanna huā aur
śarīrakā nāś (viyog) honese maiṁ mar jāūn̐gā, (ātmākā maraṇ
mānatā hai;) dhan, śarīrādi jaṛ padārthoṁmeṁ parivartan honese apanemeṁ
iṣṭa-aniṣṭa parivartan mānanā, śarīrameṁ kṣudhā-tr̥ṣārūp avasthā honese
mujhe kṣudhā-tr̥ṣādi hote haiṁ; śarīr kaṭanese maiṁ kaṭ gayā–ityādi jo
ajīvakī avasthāen̐ haiṁ, unheṁ apanī mānatā hai yah ajīvatattvakī
bhūl hai
.
(2) āsravatattvakī bhūl–jīv athavā ajīv koī bhī par
padārtha ātmāko kiṁcit bhī sukh-duḥkh, sudhār-bigāḍ,̣ iṣṭa-aniṣṭa
nahīṁ kar sakate; tathāpi ajñānī aisā nahīṁ mānatā . parameṁ kartr̥tva,
mamatvarūp mithyātva tathā rāg-dveṣādi śubhāśubh āsravabhāv–yah
pratyakṣa duḥkh denevāle haiṁ, baṁdhake hī kāraṇ haiṁ, tathāpi ajñānī jīv
unheṁ sukhakar jānakar sevan karatā hai . aur śubhabhāv bhī bandhakā
hī kāraṇ hai– āsrav hai, use hitakar mānatā hai . paradravya jīvako
ātmā amar hai; vah viṣ, agni, śastra, astra athavā anya kisī
se nahīṁ maratā aur na navīn utpanna hotā hai
. maraṇ arthāt viyog
to mātra śarīrakā hī hotā hai .
dūsarī ḍhāl ][ 35