saṁvar hai . pratham niścayasamyagdarśan hone par svadravyake
ālambanānusār saṁvar-nirjarā prārambha hotī hai . kramaśaḥ jitane
aṁśameṁ rāgakā abhāv ho, utane aṁśameṁ saṁvar-nirjarārūp dharma hotā
hai . svonmukhatāke balase śubhāśubh icchākā nirodh so tap hai . us
tapase nirjarā hotī hai .
(4) saṁvar :–puṇya-pāparūp aśuddhabhāv (āsrav)ko ātmāke
śuddhabhāv dvārā rokanā so bhāvasaṁvar hai aur tadanusār navīn
karmoṁkā ānā svayaṁ-svataḥ ruk jāye so dravyasaṁvar hai .
(5) nirjarā :– akhaṇḍānanda nij śuddhātmāke lakṣase
aṁśataḥ śuddhikī vr̥ddhi aur aśuddhikī aṁśataḥ hāni karanā so
bhāvanirjarā hai aur us samay khirane yogya karmoṁkā aṁśataḥ chūṭ
jānā so dravyanirjarā hai .
(laghu jain siddhānta praveśikā pr̥ṣṭha 45-46 praśna 121)
(6) jīv-ajīvako unake svarūp sahit jānakar sva tathā
parako yathāvat mānanā, āsravako jānakar use heyarūp, bandhako
jānakar use ahitarūp, saṁvarako pahicānakar use upādeyarūp
tathā nirjarāko pahicānakar use hitakā kāraṇ mānanā cāhiye✽
(mokṣamārga prakāśak. adhyāy 9, pr̥ṣṭha 469)
✽āsrav ādike dr̥ṣṭāṁt–
(1) āsrav– jis prakār kisī naukāmeṁ chidra ho jānese usameṁ pānī
āne lagatā hai; usī prakār mithyātvādi āsravake dvārā ātmāmeṁ
karma āne lagate haiṁ .
(2) baṁdh– jis prakār chidra dvārā pānī naukāmeṁ bhar jātā hai; usīprakār
karmaparamāṇu ātmāke pradeśoṁmeṁ pahun̐cate haiṁ (ek kṣetrameṁ rahate haiṁ) .
tīsarī ḍhāl ][ 69