సమ్యగ్జ్ఞానకే భేద, పరోక్ష ఔర దేశప్రత్యక్షకే లక్షణ
తాస భేద దో హైం, పరోక్ష పరతఛి తిన మాంహీం .
మతి శ్రుత దోయ పరోక్ష, అక్ష – మనతైం ఉపజాహీం ..
అవధిజ్ఞాన మనపర్జయ దో హైం దేశ-ప్రతచ్ఛా .
ద్రవ్య క్షేత్ర పరిమాణ లియే జానై జియ స్వచ్ఛా ..౩..
అన్వయార్థ : – (తాస) ఉస సమ్యగ్జ్ఞానకే (పరోక్ష) పరోక్ష
ఔర (పరతఛి) ప్రత్యక్ష (దో) దో (భేద హైం) భేద హైం; (తిన మాంహీం)
ఉనమేం (మతి శ్రుత) మతిజ్ఞాన ఔర శ్రుతజ్ఞాన (దోయ) యహ దోనోం
(పరోక్ష) పరోక్షజ్ఞాన హైం . [క్యోంకి వే ] (అక్ష మనతైం) ఇన్ద్రియోం తథా
మనకే నిమిత్తసే (ఉపజాహీం) ఉత్పన్న హోతే హైం . (అవధిజ్ఞాన)
అవధిజ్ఞాన ఔర (మనపర్జయ) మనఃపర్యయజ్ఞాన (దో) యహ దోనోం జ్ఞాన
(దేశ-ప్రతచ్ఛా) దేశప్రత్యక్ష (హైం) హైం; [క్యోంకి ఇన జ్ఞానోంసే ] (జియ)
జీవ (ద్రవ్య క్షేత్ర పరిమాణ) ద్రవ్య ఔర క్షేత్రకీ మర్యాదా (లియే) లేకర
(స్వచ్ఛా) స్పష్ట (జానై) జానతా హై .
భావార్థ : – ఇస సమ్యగ్జ్ఞానకే దో భేద హైం–(౧) ప్రత్యక్ష ఔర
(౨) పరోక్ష; ఉనమేం మతిజ్ఞాన ఔర శ్రుతజ్ఞాన పరోక్షజ్ఞాన౧ హైం; క్యోంకి
వే దోనోం జ్ఞాన ఇన్ద్రియోం తథా మనకే నిమిత్తసే వస్తుకో అస్పష్ట జానతే
హైం . సమ్యక్మతి-శ్రుతజ్ఞాన స్వానుభవకాలమేం ప్రత్యక్ష హోతే హైం; ఉనమేం
ఇన్ద్రియ ఔర మన నిమిత్త నహీం హైం . అవధిజ్ఞాన ఔర మనఃపర్యయజ్ఞాన
దేశప్రత్యక్ష౨ హైం; క్యోంకి జీవ ఇన దో జ్ఞానోంసే రూపీ ద్రవ్యకో ద్రవ్య,
౧. జో జ్ఞాన ఇన్ద్రియోం తథా మనకే నిమిత్తసే వస్తుకో అస్పష్ట జానతా హై,
ఉసే పరోక్షజ్ఞాన కహతే హైం .
౨. జో జ్ఞాన రూపీ వస్తుకో ద్రవ్య-క్షేత్ర-కాల ఔర భావకీ మర్యాదా
పూర్వక స్పష్ట జానతా హై, ఉసే దేశప్రత్యక్ష కహతే హైం .
చౌథీ ఢాల ][ ౯౭