6 ]
chiddavilās
guṇ adhiākār
have guṇ-adhikāramān guṇanun kathan karīe chhīeḥ ‘द्रव्यं द्रव्यात्
गुण्यंते ते गुणाः उच्यंते१’ (arthāt ek dravyane bījān dravyothī bhinna jaṇāve
tene guṇ kahevāy chhe.) guṇo vaḍe dravya judān jaṇāy chhe. chetanaguṇ vaḍe
jīv jaṇāy chhe. ek ‘astitva’ guṇ chhe, (te) sādhāraṇ chhe. (te
astitva guṇ) mahāsattānī vivakṣhāthī badhā (dravyo)mān rahelo chhe; (ane)
avāntar sattā (nī vivakṣhāthī) badhā (dravya) ne potapotānun astitva2 chhe
tyān svarūpasattā traṇ prakāre chhe3 – dravyasattā, guṇasattā ne paryāyasattā. temān
‘dravya chhe’ tene dravyasattā kahīe. dravya (nun svarūp) to kahyun. have, ‘guṇ
chhe’ tene guṇ sattā kahīe. guṇo anant chhe. sāmānya vivakṣhāmān anant
ja pradhān chhe. visheṣh vivakṣhāmān je guṇane pradhān karīe te mukhya chhe, (ne)
bījā gauṇ chhe, tethī mukhyatā – gauṇatā (rūp) bhed, vidhi – niṣhedh (rūp)
bhed jāṇavā; sāmānya visheṣhamān badhun siddha thāy chhe, nay vivakṣhā (tathā)
pramāṇ vivakṣhā (te) yukti chhe. yukti pradhān chhe, yukti vaḍe vastune
sādhīe. (ā sambandhī) ‘nayachakra’ granthamān kahyun chhe keḥ —
तच्चाणेसणकाले समयं बुज्झेहि जुत्तिमग्गेण ।
णो आराहणसमये पच्चक्खो अणुहवो जह्मा ।।२६८।।
arthāt tattvanā avalokanakāḷe padārthane yuktimārgathī jāṇavo
joīe, parantu ārādhan vakhate to pratyakṣha anubhav hovāthī tyān yuktinī
jarūr nathī.
1. ālāpapaddhati pr̥u. 87.
2. pravachanasār gā. 96.
3. pravachanasār gā. 107.