38 ]
chiddavilās
sāmānya – visheṣhanun svarup
sāmānya – visheṣhanun svarūp lakhīe chhīeḥ —
‘vastu’ em (kahevun te) vastunun sāmānya (kathan) chhe ane
‘सामान्यविशेषात्मकं वस्तु’ 1(arthāt vastu sāmānya visheṣhasvarūp chhe) –
em kahevun te vastunun visheṣh kathan chhe. asti te sat em kahevun
te sāmānya sat chhe, ane (parathī) nāsti abhāv (rūp) sat em
kahevun te visheṣh sat chhe. dekhavāmātra darshan – e sāmānya darshan chhe
ane sva-par sakal gneyone dekhe te visheṣh darshan chhe. jāṇavāmātra
gnān sāmānya (gnān) chhe, sva-par sakal gneyone jāṇe te gnānane
visheṣh kahīe. ā pramāṇe sarve guṇomān sāmānya-visheṣh chhe. sāmānya
visheṣh vaḍe vastu pragaṭe chhe; te kahīe chhīeḥ – (vastune) jo
sāmānya ja kahīe to visheṣh vinā vastunā guṇo jāṇavāmān āve
nahi. guṇ vinā vastu na jaṇāy; māṭe sāmānyane visheṣh pragaṭ kare
chhe, sāmānya na hoy to visheṣh kyāthī hoy? visheṣhane sāmānya
pragaṭ kare chhe; tethī sāmānya – visheṣhamay vastu chhe.
ahīn koī prashna kare chhe ke – sāmānya to anvayashaktine
kahīe, visheṣh vyatirek shaktine kahīe – em kahyun chhe, te kaī rīte
chhe?
tenun samādhāān : – anvayashakti yugapat sadā potānā
svabhāvarūp rahe chhe, temān koī visheṣh nathī; potānā svabhāvanā
bhāvamān je dashā chhe te ja chhe, (te) nirvikalpa abādhit chhe.
1. juo, pravachanasār gā. 114 ṭīkā. ālāpapaddhati pr̥u. 86