Page 14 of 181
PDF/HTML Page 41 of 208
single page version
ānandamay prasādīrūp ā ‘samayasār’ shāstra chhe; teno mahimā adbhut, achintya ane alaukik chhe. aho! ā samayasār to asharīrībhāv batāvanārun shāstra chhe; tenā bhāvo samajatān asharīrī siddhapad pamāy chhe. kundakundaprabhunī to shī vāt! paṇ amr̥utachandra-āchāryadeve paṇ ṭīkāmān ātmānī anubhūtinā gambhīr ūṇḍā bhāvo kholīne jagat upar mahān upakār karyo chhe. mokṣhano mūḷ mārga ā santoe jagatasamakṣha prasiddha karyo chhe. ....chaitanyanā kapāṭ kholī nākhyā chhe. 25.
dayādharma eṭale shun? ātmā shuddha gnānānandasvabhāvī, trikāḷ vītarāgasvabhāvī — dayāsvabhāvī prabhu chhe. temān antardaṣhṭi karatān, paryāyamān rāgādinī utpatti na thatān, chaitanyanī nirmaḷ pariṇati — vītarāg pariṇati — ūpajavī te dayādharma chhe. te ātmarūp chhe, ātmānā svabhāvarūp chhe. āvo dayādharma samyagdraṣhṭine hoy chhe, agnānīne hoto nathī.
vikalpanā kāḷamān samyagdraṣhṭine paranī rakṣhā karavāno vikalpa kadāchit hoy chhe, topaṇ te vikalpamān, ‘hun paranī rakṣhā karanāro chhun’ – evo ātmabhāv nathī, ahambhāv nathī. te to jāṇe chhe ke par jīvanun jīvan
Page 15 of 181
PDF/HTML Page 42 of 208
single page version
to tenī yogyatāthī tenā āyunā kāraṇe chhe, temān mārun kāī kartavya nathī; hun to nimittamātra chhun. ahā! dharmī puruṣh to paranā jīvanasamaye potāne je paradayāno vikalpa thayo ne yoganī kriyā thaī teno paṇ mātra jāṇanār rahe chhe, kartā thato nathī, to pachhī paranā jīvanano kartā te kem thāy? bāpu! paranī dayā hun pāḷī shakun chhun – evī mānyatā mithyātva ne agnānabhāv chhe, e dīrgha sansāranun kāraṇ chhe. bhāī! vītarāg māraganī āvī vāt sarvagna parameshvaranā shāsan sivāy bīje kyāy nathī. 26.
jagatamān je koī sundaratā hoy, je koī pavitratā hoy, te badhī ātmāmān bharī chhe. shrī kundakundāchāryadeve samayasāramān kahyun chheḥ ekatva-nishchayagat samay sarvatra sundar lokamān;
— āvā sundar ātmāne anubhavamān letān tenā sarva guṇonī sundaratā ne pavitratā ekasāthe pragaṭe chhe. ekek samayanī paryāyamān anant guṇono svād bhego chhe; te anubhavamān ekasāthe samāy chhe; paṇ vikalpa karīne ekek guṇanī gaṇatarīthī ātmānā anant guṇone pakaḍavā māge to anant kāḷey pakaḍāy nahi. ek ātmāmān upayog
Page 16 of 181
PDF/HTML Page 43 of 208
single page version
mūkatān temān tenā anant guṇonī paryāyo nirmaḷapaṇe avashya anubhavāy chhe. he bhāī! āvā anubhavanī honsh ne utsāh kar. bahāranī ke vikalpanī honsh chhoḍī de, kem ke tenāthī chaitanyanā guṇo pakaḍātā nathī. upayogane – ruchine bahārathī sameṭī laī nishchaḷapaṇe antaramān lagāv, jethī tane tatkṣhaṇ vikalpa tūṭīne atīndriy ānand sahit anantaguṇasvarūp nij ātmāno anubhav thashe. 27.
rāganā vikalpathī khaṇḍit thato hato te jīv svarūpano nirṇay karīne andar svarūpamān ṭharyo tyān je khaṇḍ thato hato te aṭakī gayo ane ekalo ātmā anant guṇothī bharapūr ānandasvarūp rahī gayo. hun shuddha chhun, hun ashuddha chhun, hun baddha chhun, hun abaddha chhun – evā vikalpo hatā te chhūṭī gayā ane je ekalun ātmatattva rahī gayun tenun nām samyagdarshan, samyaggnān ane te ja samayasār chhe. samayasār te ā pānān nahi, akṣharo nahi; e to jaḍ chhe. ātmānā ānandamān līnatā te ja samayasār chhe. ātmasvarūpano barābar nirṇay karīne vikalpa chhūṭī jāy, pachhī anantaguṇasāmarthyathī bharapūr ekalun rahyun je nij shuddhātmatattva te ja samayasār chhe. 28.
Page 17 of 181
PDF/HTML Page 44 of 208
single page version
sansāramān puṇyanī pradhānatā chhe ane dharmamān guṇanī pradhānatā chhe. tethī gnānī puṇyathī dūr rahīne temān svāmīpaṇe na bhaḷatān nispr̥uhapaṇe jāṇe chhe, ane agnānī temān tallīn thāy chhe. puṇya ek tattva chhe, paṇ tenāthī gnānī na thavāy, tenāthī ātmānun hit na thāy. je jīv puṇyavaibhav, yashaḥkīrti upar jue chhe te, jīv-ajīvanān lakṣhaṇanī judāī nahi samajanāro hovāthī agnānī chhe.
pravachanasāramān kahyun chhe ke puṇya ane pāp banne, ātmānā dharma nahi hovāthī, nishchayathī samān ja chhe —
te mohathī āchchhanna ghor apār sansāre bhame.
jem suvarṇanī beḍī ane lokhaṇḍanī beḍī banne avisheṣhapaṇe bāndhavānun ja kām kare chhe, tem puṇya ane pāp banne avisheṣhapaṇe bandhan ja chhe. je jīv puṇya ane pāpanun avisheṣhapaṇun ( – samānapaṇun) kadī mānato nathī, tene ā bhayaṅkar sansāramān rajhaḷavāno kadī ant āvato nathī.
gnānīne hit-ahitano yathārtha vivek hoī, je kāī puṇya-pāpanā sanyog chhe teno te mātra gnātā rahe chhe.
Page 18 of 181
PDF/HTML Page 45 of 208
single page version
game tevā sanyog hoy paṇ gnānī nirdoṣhapaṇe tene jāṇyā kare. 29.
shuddha chaitanya gnāyakaprabhunī draṣhṭi, gnān ane anubhav te sādhakadashā chhe. tenāthī pūrṇa sādhyadashā pragaṭ thashe. sādhakadashā chhe to nirmaḷ gnānadhārā, parantu te paṇ ātmāno mūḷ svabhāv nathī; kem ke te sādhanāmay apūrṇa paryāy chhe. prabhu! tun pūrṇānandano nāth — sachchidānand prabhu — ātmā chho ne. paryāyamān rāgādi bhale ho, paṇ vastu mūḷasvarūpe evī chhe nahi. te nij pūrṇānand prabhunī sādhanā — paramānandasvarūpamān ekāgratārūp sādhakadashānī sādhanā — evī kar ke jenāthī tārun sādhya — mokṣha — pūrṇa thaī jāy. 30.
ichchhāno nirodh karī svarūp – svabhāvanī sthiratāne bhagavān ‘tap’ kahe chhe. svarūpamān vishrāntirūp chaitanyanun — gnāyakanun nistaraṅg pratapan thavun, dedīpyamān thavun te tap chhe. samyagdarshan thayā pachhī akaṣhāy svabhāvanā jore āhārādinī ichchhā tūṭī svarūpamān sthiratā thāy te tap chhe. andar jyān āvī sthiti hoy tyān, vachche ashubhamān na javā māṭe, anashan vagere bār prakāranā
Page 19 of 181
PDF/HTML Page 46 of 208
single page version
shubh bhāvane tap kahel chhe te upachārathī chhe. temān shubh rāg rahyo chhe te guṇakar — nirjarānun kāraṇ — nathī. puṇya-pāp rahit svabhāvanā jore shuddhatānī vr̥uddhi ane anshe anshe rāganun ṭaḷavun thāy te nirjarā chhe. ‘तपसा निर्जरा च’ em shrī umāsvāmī-āchāryadeve tattvārthasūtramān kahyun chhe; teno artha roṭalā chhoḍavā te tapashcharyā nathī, paṇ svabhāvamān ramaṇatā thatān roṭalā sahaj chhūṭī jāy te tap chhe. evun tap jīve anādi kāḷamān pūrve kadī karyun nathī.
‘hun akhaṇḍānand paripūrṇa gnāyakatattva chhun’ em svabhāvanā lakṣhe ṭharyo tyān rāg chhūṭatān, rāgamān nimitta je sharīr tenā uparanun lakṣha saheje chhūṭī jāy chhe ane sharīr uparanun lakṣha chhūṭatān āhārādi paṇ chhūṭī jāy chhe. ā rīte svabhāvanā bhān sahit andar shāntipūrvak ṭharyo te ja tapashcharyā chhe. svabhāvanā bhān vagar ‘ichchhāne rokun, tyāg karun’ em kahe, paṇ bhān vagar te konā jore tyāg karashe? shemān jaīne ṭharashe? vastusvarūp to yathārthapaṇe samajyo nathī.
ātmāmān roṭalā vagere koī paṇ jaḍ padārthanān grahaṇ-tyāg nathī, paranun koī prakāre levun-mūkavun nathī. hun nirālambī gnāyakasvabhāvī chhun evī shraddhānā jore andar svarūpamān ekāgra thatān āhārādino vikalpa chhūṭī jāy te tap chhe ane antaranī līnatāmān je
Page 20 of 181
PDF/HTML Page 47 of 208
single page version
ānand te tapashcharyānun phaḷ chhe. 31.
pravachanasār ane samayasāramān bhagavān shrī kundakundāchāryadev tathā shrī amr̥utachandrāchāryadevano antarnād chhe ke ame jem kahīe chhīe tem ja vastunun svarūp chhe ane te sarvagnanā gharanī vāt ame jāt-anubhavathī kahīe chhīe. ā svarūp samajye, shraddhye ek-be bhave avashya mokṣha thāy chhe – em apratihat bhāvanī vāt karī chhe; pāchhā paḍī javānī vāt nathī. je svarūp behad chhe, anant chhe, svādhīn chhe, teno andarathī yathārtha nirṇay thayā pachhī pāchho kem paḍe? je bhāve pūrṇanī shraddhā karī chhe te ja bhāv (svānubhav) ākhun nirmaḷ ātmapad pūrun pāḍe chhe. 32.
jagatamān moṭe bhāge evī bhrāmak mānyatāo prachalit chhe ke kartā vagar ā jagat banī shake nahi, ek ātmā bījānān jīvan-maraṇ, sukh-duḥkh, upakār- apakār karī shake, ātmānī preraṇāthī sharīr hālī- chālī, bolī shake, karma ātmāne herān kare, koīnā āshīrvādathī bījānun kalyāṇ thāy ne shāpathī akalyāṇ thāy, dev-gurunī kr̥upāthī mokṣhanī prāpti thaī jāy, āpaṇe barābar sambhāḷ rākhīe to sharīr sārun rahī
Page 21 of 181
PDF/HTML Page 48 of 208
single page version
shake ne barābar dhyān na rākhīe to sharīr bagaḍī jāy, kumbhār ghaḍo banāvī shake, sonī dāgīnā ghaḍī shake vagere. paṇ ‘anya jīvanun hitāhit hun ja karun chhun’ em je māne chhe te potāne anya jīvarūp māne chhe tem ja ‘paudgalik padārthonī kriyāne hun ja karun chhun’ em je māne chhe te potāne pudgaladravyasvarūp māne chhe. tethī āvā prakāranī bhrāmak mānyatāo chhoḍavāyogya chhe. ‘kartā ek dravya hoy ane tenun karma bījā dravyano paryāy hoy’ evun kadī paṇ banī shake ja nahi, kāraṇ ke ‘je pariṇame te kartā, pariṇām te karma ane pariṇati te kriyā — e traṇey ek ja dravyanī abhinna avasthāo chhe.’ vaḷī ‘ek dravyano kartā anya dravya thāy to banne dravyo ek thaī jāy kāraṇ ke kartākarmapaṇun athavā pariṇām- pariṇāmīpaṇun ek dravyamān ja hoy shake. jo ek dravya bījā dravyarūp thaī jāy to te dravyano ja nāsh thāy e moṭo doṣh āve. māṭe ek dravyane anya dravyano kartā kahevo uchit nathī.’ vaḷī ‘vastunī shaktio paranī apekṣhā rākhatī nathī.’ vastunī te te samayanī je je avasthā (av = nishchay + sthā = sthiti arthāt nishchaye potānī potāmān sthiti) te ja tenī vyavasthā chhe. tethī tenī vyavasthā karavā māṭe koī paṇ parapadārthanī jarūr paḍatī nathī. ām jenī mānyatā thāy chhe te darek vastune
Page 22 of 181
PDF/HTML Page 49 of 208
single page version
svatantra tathā paripūrṇa svīkāre chhe. paradravyanā pariṇamanamān māro hāth nathī ne mārā pariṇamanamān koī anya dravyano hāth nathī. ām mānatān paranā kartāpaṇānun abhimān saheje ṭaḷī jāy chhe tethī agnānabhāve je anantun vīrya paramān rokātun hatun te svamān vaḷyun te ja ananto puruṣhārtha chhe ne temān ja anantī shānti chhe. — ā draṣhṭi te ja dravyadraṣhṭi thaī ne te ja samyagdraṣhṭi thaī. 33.
je jīv pāpakāryomān to dhan utsāhathī vāpare chhe ne dharmakāryomān kañjūsāī kare chhe tene dharmano sācho prem nathī. dharmanā premavāḷo gr̥uhastha sansār karatān dharmakāryomān vadhāre utsāhathī varte chhe. 34.
gnān ne ānand vagere anant pūrṇa shaktinā bhaṇḍār evā satsvarūp bhagavān nij gnāyak ātmānā āshraye jatān nirvikalpa samyagdarshan thāy tyāre tenā anant guṇono ansh — ānshik shuddha pariṇaman — pragaṭ thāy chhe ane badhā guṇonī paryāyonun vedan thāy chhe. tene shrīmad rājachandra ‘sarvaguṇānsh te samyaktva’ ne pt.0 ṭoḍaramalajī rahasyapūrṇa chiṭhṭhīmān ‘chothā guṇasthāne ātmānā gnānādik guṇo ekadesh pragaṭ thayā chhe.’ – em kahe chhe. te vāt
Page 23 of 181
PDF/HTML Page 50 of 208
single page version
benanā bolamān (bahenashrī champābenanān vachanāmr̥utamān) ā pramāṇe āvī chheḥ
‘‘nirvikalpa svānubhūtinī dashāmān ānandaguṇanī āshcharyakārī paryāy pragaṭ thatān ātmānā badhā guṇonun (yathāsambhav) ānshik shuddha pariṇaman pragaṭ thāy chhe ane badhā guṇonī paryāyonun vedan thāy chhe.’’
andar ātmā pūrṇānandano nāth chhe tenī jene draṣhṭi thaī chhe tene ‘vastu antaramān paripūrṇa chhe’ evo anubhav — vedan thatun hovāthī, anant guṇonun anshe yathāsambhav vyaktapaṇun thayun hovāthī, te samakitī chhe. 35.
bhagavān sarvagnanā mukhāravindathī nīkaḷelī vītarāg vāṇī paramparāe gaṇadharo ane muniothī chālī āvī chhe. e vītarāgī vāṇīmān kahelān tattvonun svarūp viparītābhinivesh rahit jene beṭhun chhe te bhavya jīvanā bhav naṣhṭa thaī jāy chhe. ene bhav rahe ja nahi. bhagavānanī vāṇī bhavano ghāt karanārī chhe; e jene bese te jīvanī kāḷalabdhi paṇ pākī gaī chhe. 36.
bhagavān shrī kundakundāchāryadev samayaprābhr̥utamān kahe chhe ke, hun je ā bhāv kahevā māgun chhun te antaranā
Page 24 of 181
PDF/HTML Page 51 of 208
single page version
ātmasākṣhīnā pramāṇ vaḍe pramāṇ karajo; kāraṇ ke ā anubhavapradhān shāstra chhe, temān mārā vartatā sva- ātmavaibhav vaḍe kahevāy chhe. ām kahīne chhaṭhṭhī gāthā sharū karatān āchāryabhagavān kahe chhe ke, ‘ātmadravya apramatta nathī ane pramatta nathī eṭale ke e be avasthāno niṣhedh karato hun ek jāṇanār akhaṇḍ chhun — e mārī vartamān vartatī dashāthī kahun chhun’. munipaṇānī dashā apramatta ane pramatta e be bhūmikāmān hajāro vār āv-jā kare chhe, te bhūmikāmān vartatā mahāmuninun ā kathan chhe.
samayaprābhr̥ut eṭale samayasārarūpī bheṭaṇun. jem rājāne maḷavā bheṭaṇun āpavun paḍe chhe tem potānī param utkr̥uṣhṭa ātmadashāsvarūp paramātmadashā pragaṭ karavā samayasār je samyagdarshan-gnān-chāritrasvarūp ātmā tenī pariṇatirūp bheṭaṇun āpye paramātmadashā — siddhadashā — pragaṭ thāy chhe.
ā shabdabrahmarūp paramāgamathī darshāvelā ekatva- vibhakta ātmāne pramāṇ karajo, hā ja pāḍajo, kalpanā karasho nahi. ānun bahumān karanār paṇ mahābhāgyashāḷī chhe. 37.
satsamāgame ātmānī oḷakhāṇ karī ātmānubhav
Page 25 of 181
PDF/HTML Page 52 of 208
single page version
kar. ātmānubhavanun evun māhātmya chhe ke pariṣhah āvye paṇ jīvanī gnānadhārā ḍage nahi. traṇ kāḷ ne traṇ lokanī pratikūḷatānā gañj ekasāthe sāme āvīne ūbhā rahe topaṇ mātra gnātāpaṇe rahīne te badhun sahan karavānī shakti ātmānā gnāyakasvabhāvanī ek samayanī paryāyamān rahelī chhe. sharīrādi ne rāgādithī bhinnapaṇe jeṇe ātmāne jāṇyo tene e pariṣhahonā gañj jarā paṇ asar karī shake nahi — chaitanya potānī gnātr̥udhārāthī jarā paṇ ḍage nahi ne svarūpasthiratāpūrvak be ghaḍī svarūpamān līnatā thāy to pūrṇa kevaḷagnān pragaṭ kare, jīvanmuktadashā thāy ane mokṣhadashā thāy. 38.
agnānī māne chhe ke bhagavān mane tārī deshe – ugārī deshe; eno artha evo thayo ke mārāmān kāī māl nathī, hun to sāv namālo chhun. em parādhīn thaīne, sākṣhāt bhagavān sāme ke temanī vītarāg pratimā sāme rāṅko thaīne, kahe ke bhagavān! mane mukta karajo. ‘दीन भयो प्रभुपद जपै, मुक्ति क हाँसे होय?’ rāṅko thaīne kahe ke he prabhu! mane mukti āpo; paṇ bhagavān pāse tārī mukti kyān chhe? tārī mukti tārāmān ja chhe. bhagavān tane kahe chhe ke darek ātmā
Page 26 of 181
PDF/HTML Page 53 of 208
single page version
svatantra chhe, hun paṇ svatantra chhun ne tun paṇ svatantra chho, tārī mukti tārāmān ja chhe; – em oḷakhāṇ kar. oḷakhāṇ vaḍe taravāno upāy potāmān jāṇyo tyāre bhagavānane ārop āpīne vinayathī kahevāy chhe ke ‘bhagavāne mane tāryo,’ te shubh bhāv chhe ne te vyavahāre stuti chhe.
sharīrādi te hun chhun, puṇya-pāpabhāv te paṇ hun chhun — evā mithyā bhāv chhūṭīne ‘hun ek chaitanyasvabhāve anant guṇanī mūrti chhun’ āvā bhānapūrvak bhagavān taraphano je shubhabhāv thāy te vyavahāre stuti chhe ane āvā bhānapūrvak sāthe vartatī shubhabhāvathī judī je svarūpāvalambī shuddhi chhe te paramārthe stuti chhe. 39.
shāstramān vyavahār ne paramārtha banne rīte vāt āve chhe. shāstramān ek ṭhekāṇe em kahyun hoy ke ātmāmān kadī kyāy rāgadveṣh nathī; tyān em samajavun ke te kathan svabhāvanī apekṣhāe dravyadraṣhṭithī kahyun chhe. vaḷī te ja shāstramān bīje ṭhekāṇe em kahyun hoy ke rāgadveṣh ātmāmān thāy chhe; tyān em samajavun ke te kathan vartamān ashuddha avasthānī apekṣhāe paryāyadraṣhṭithī kahevāyun chhe. e rīte te kathan jem chhe tem samajavun,
Page 27 of 181
PDF/HTML Page 54 of 208
single page version
paṇ banneno khīchaḍo karī samajavun nahi.
vaḷī shāstramān ‘ātmā nitya chhe’ em je kahyun chhe te dravyadraṣhṭinī apekṣhānun kathan chhe ane ‘ātmā anitya chhe’ evun je kathan chhe te paryāy-apekṣhāe avasthā- draṣhṭithī kahyun chhe. te banne kathan je apekṣhāpūrvak chhe te na jāṇe ane ātmāne sarvathā nitya ke sarvathā anitya mānī le to te agnānī chhe, ekāntadraṣhṭi chhe. banne paḍakhānne jem chhe tem barābar samajī, chidānandasvarūp bhagavān ātmā par ne vibhāvathī judo shuddha gnāyak chhe evī je draṣhṭi te paramārthadraṣhṭi — dhrauvyadraṣhṭi chhe. kṣhaṇe kṣhaṇe badalatī je avasthā tenā upar je draṣhṭi te vyavahār-draṣhṭi – bhaṅgadraṣhṭi – bhedadraṣhṭi chhe. 40.
ā samayasār shāstra āgamonun paṇ āgam chhe; lākho shāstrono nichoḍ emān rahelo chhe; jain shāsanano e stambh chhe; sādhakanī e kāmadhenu chhe; kalpavr̥ukṣha chhe; chaud pūrvanun rahasya emān samāyelun chhe. enī darek gāthā chhaṭhṭhā – sātamā guṇasthāne jhūlatā mahāmuninā ātma- anubhavamānthī nīkaḷelī chhe. 41.
Page 28 of 181
PDF/HTML Page 55 of 208
single page version
ātmā kartā ane jaḍ karmanī avasthā enun kārya – em kem hoī shake? vaḷī jaḍ karma kartā ane jīvanā vikārī pariṇām enun kārya – em paṇ kem hoī shake? na hoī shake. ghaṇāne moṭo bhram chhe ke karmane laīne vikār thāy, paṇ em chhe ja nahi. nimittathī vikār thāy em shāstramān je kathan āve chhe teno artha ‘nimittathī vikār thāy’ em nahi paṇ ‘nimittano āshray karavāthī vikār thāy’ em chhe. jo jīv pudgalamān nathī ane pudgal jīvamān nathī, to pachhī temane kartākarmabhāv kem hoī shake? māṭe jīv to gnātā chhe te gnātā ja chhe, pudgalakarmano kartā nathī; ane pudgalakarma chhe te pudgal ja chhe, gnātānun karma nathī. ām pragaṭ bhinna dravyo chhe topaṇ ‘hun kartā chhun ane ā pudgal mārun karma chhe’ evo agnānīono ā moh ( – agnān) kem nāche chhe? 42.
‘mane bahāranun kāīk joīe’ em mānanār bhikhārī chhe. ‘mane māro ek ātmā ja joīe, bījun kāī na joīe’ em mānanār bādashāh chhe. ātmā achintya shaktiono dhaṇī chhe. je kṣhaṇe jāge te ja kṣhaṇe ānandasvarūp jāgatī jyot anubhavamān
Page 29 of 181
PDF/HTML Page 56 of 208
single page version
āvī shake chhe. 43.
antaranā bhāvamānthī — ūṇḍāṇamānthī bhāvanā ūṭhe to mārga saraḷ thāy. ātmā andar shuddhachaitanya chhe. andaranī ruchithī enī bhāvanā ūṭhe ane vastunā lakṣha sahit vāñchan-vichār kare to mārga maḷe. shrī mokṣhamārga- prakāshakamān āve chhe ke, vāñchan sāchun hoy chhatān je mān ne pūjā māṭe vāñche chhe tenun gnān khoṭun chhe. teno hetu jagatane rājī rākhavāno ne potānī visheṣhatā — moṭap poṣhavāno hoy to tenun badhun vāñchavun-vichāravun agnān chhe. 44.
syādvād e to sanātan jainadarshan chhe; tene jem chhe tem samajavun joīe. vastu trikāḷī dhruv chhe; tenī apekṣhāe ek samayanī shuddha paryāyane paṇ bhale hey kahe chhe; paṇ bījī bāju, shubh rāg āve chhe — hoy chhe; enān nimitto dev-shāstra-gurunī shraddhāno shubh rāg hoy chhe. bhagavānanī pratimā hoy chhe; tene je na māne te paṇ mithyādraṣhṭi chhe. bhale tenāthī dharma thato nathī, paṇ tene uthāpe to mithyādraṣhṭi chhe. shubh rāg hey chhe, duḥkharūp chhe, paṇ e bhāv hoy chhe; tenān nimitto bhagavānanī
Page 30 of 181
PDF/HTML Page 57 of 208
single page version
pratimā ādi hoy chhe. teno niṣhedh kare to te jainadarshanane samajyo nathī, tethī te mithyādraṣhṭi chhe. 45.
paramātmānī pratimāne pūjavāno bhāv āve, paṇ e dharma nathī. bhūmikāmān haju sādhakapaṇun chhe eṭale evā bhāv āve ne? siddhapaṇun nathī eṭalun bādhakapaṇun — evā shubh bhāv — āve. āve, paṇ te hey tarīke āve, jāṇavā māṭe āve; gnānī to teno mātra gnātā ja chhe. samayasār-nāṭakamān āve chhe ne —
सोई जिनप्रतिमा प्रवाँनै जिन सारखी ।।’
jinendranī mūrti sākṣhāt jinendra tulya vītarāg- bhāvavāhī hoy chhe. je apekṣhāe kahyun hoy te apekṣhā jāṇavī joīe. jinapratimā chhe, tenī pūjā, bhakti badhun chhe. svarūpamān jyāre ṭharī shake nahi tyāre, ashubhathī bachavā, evo shubh bhāv āvyā vinā rahe nahi. ‘evo bhāv na ja āve’ – em māne tene vastusvarūpanī khabar nathī; ane āve māṭe ‘tenāthī dharma chhe’ – em māne topaṇ te barābar nathī; e shubh rāg bandhanun kāraṇ chhe.
jyān sudhī abandh pariṇām pūrā pragaṭ thayā nathī, tyān sudhī adhūrī dashāmān evā bandhanā pariṇām
Page 31 of 181
PDF/HTML Page 58 of 208
single page version
hoy chhe. hoy chhe māṭe te ādaraṇīy chhe – em paṇ nathī.
nij paramātmatattvane ja grahaṇ kar, temān ja līn thā, ek paramāṇumātranī paṇ āsakti chhoḍī de. jene nij paramātmasvabhāvano āshray karavo chhe teṇe rajakaṇane tem ja rāganā anshane paṇ chhoḍī devo paḍashe. temān mārāpaṇāno abhiprāy chhoḍī dīdho māṭe samyagdarshan thayun, chhatān evo shubh bhāv āve. āve te jāṇavālāyak chhe, te kāḷe jāṇelo prayojanavān chhe. 46.
krodhādi thavā kāḷe, koī paṇ jīv potānī hayātī vinā ‘ā krodhādi chhe’ em jāṇī shake ja nahi. potānī vidyamānatāmān ja te krodhādi jaṇāy chhe. rāgādine jāṇatān paṇ ‘gnān....gnān....gnān’ em mukhyapaṇe jaṇāvā chhatān ‘gnān te hun’ em na mānatān, gnānamān jaṇātā ‘rāgādi te hun’ em, rāgamān ekatābuddhithī, jāṇe chhe — māne chhe; tethī te mithyādraṣhṭi chhe. 47.
chaitanyapariṇatino veg bahār — nimitta taraph — ḍhaḷe te bandhanabhāv chhe, chaitanyapariṇatino veg andar — sva
Page 32 of 181
PDF/HTML Page 59 of 208
single page version
taraph — vaḷe te abandhabhāv chhe. svāshrayabhāvathī bandhan ane parāshrayabhāvathī mukti traṇ kāḷamān nathī.
vikalpano ek ansh paṇ māro nathī, hun to nirvikalpa chidānandamūrti chhun evo svāshrayabhāv rahe te muktinun kāraṇ chhe; vikalpano ek ansh paṇ mane āshrayarūp chhe evo parāshrayabhāv rahe te bandhanun kāraṇ chhe.
parāshrayabhāvamān — bhale dev-shāstra-gurunī bhaktino ke vrat-tap-dayā-dān vagereno je shubh bhāv hoy temān — bandhano ansh paṇ abhāv karavānī tākāt nathī ane hun akhaṇḍ gnāyakamūrti chhun tevī svasanmukh pratītinā joramān bandhano ek ansh paṇ thavānī tākāt nathī.
parāshrayabhāvamān mokṣhamārganī ane mokṣhaparyāyanī utpatti thatī nathī ane svāshrayabhāvamān mokṣhamārga tem ja mokṣhaparyāy bannenī utpatti thāy chhe. dhrauvya to ekarūp paripūrṇa chhe; mokṣhaparyāyano utpād ne sansāraparyāyano vyay thāy chhe.
svabhāvanī shuddhine rokanāro te bandhanabhāv chhe; svabhāvano vikās aṭakī javo ane vikāramān rokāī javun te bandhabhāv chhe. 48.
Page 33 of 181
PDF/HTML Page 60 of 208
single page version
bhagavān ātmā ānandasvarūp ane rāg ākuḷatā- svarūp — em gnānīne banne bhinna bhāse chhe. trikāḷī nityānand chaitanyaprabhu upar draṣhṭi prasaratān sāthe je gnān thāy te, chaitanya ane rāgane atyant bhinna jāṇe chhe. jene tattvanī draṣhṭi thaī chhe tene samyaggnān hoy; jene draṣhṭi thaī nathī tene chaitanya ane rāgane bhinna jāṇavānī tākāt nathī. 49.
sahaj gnān ne ānand ādi anant guṇasamr̥uddhithī bharapūr je nij gnāyak tattva chhe tene adhūrā, vikārī ne pūrā paryāyanī apekṣhā vagar lakṣhamān levun te dravyadraṣhṭi chhe, te ja yathārtha draṣhṭi chhe. shrutagnānanā baḷ vaḍe pratham gnānasvabhāv ātmāno barābar nirṇay karīne matignān ane shrutagnānanā vyāpārane ātmasanmukh karyo te vyavahār chhe, — prayatna karavo te vyavahār chhe. indriyo ne man taraph rokātun tathā ochhā ughāḍavāḷun je gnān tenā vyāpārane sva taraph vāḷavo te vyavahār chhe. sahaj shuddhapāriṇāmikabhāv to paripūrṇa ekarūp chhe; paryāyamān adhūrāsh chhe, vikār chhe, māṭe prayās karavānun rahe chhe. paryāyadraṣhṭie sādhyasādhakanā bhed paḍe chhe. paryāyadraṣhṭie vikār ne adhūrāsh chhe; tene tattvadraṣhṭinā jorapūrvak ṭāḷīne sādhak jīv anukrame pūrṇa