Page 74 of 181
PDF/HTML Page 101 of 208
single page version
karavo, vichār-manan karīne tattvano nirṇay karavo ane sharīrādithī ne rāgathī bhedagnān karavāno abhyās karavo. rāgādithī bhinnatāno abhyās karatān karatān ātmāno anubhav thāy chhe. 126.
prashnaḥ — ātmāno mahimā kevī rīte āve?
uttaraḥ — ātmā gnānasvarūp vastu chhe, anant guṇono piṇḍ chhe. te pūrṇa gnāyakatattva trikāḷ astirūp chhe; tenun svarūp tem ja sāmarthya agādh ne āshcharyakārī chhe. ātmavastu kevā astitvavāḷī ne kevā sāmarthyavāḷī chhe tenun svarūp ruchipūrvak khyālamān le, samaje to tenun māhātmya āve, rāganun ne alpagnatānun māhātmya chhūṭī jāy. kṣhaṇe kṣhaṇe je navī navī thāy chhe evī ek samayanī kevaḷagnānanī paryāy paṇ traṇakāḷ-traṇalokane jāṇavānā sāmarthyavāḷī chhe to pachhī tene dharanār trikāḷī dravyanun sāmarthya keṭalun? – em ātmānā āshcharyakārī svabhāvane khyālamān barābar le to ātmāno mahimā āve. 127.
jene gnānadhārāmān gnāyakanun gnān thayun chhe tene rāgādi paragneyonun je gnān thāy chhe te gneyane laīne
Page 75 of 181
PDF/HTML Page 102 of 208
single page version
thāy evī parādhīnatā gnānane nathī. shubhāshubh bhāvothī bhinna paḍīne jene chaitanyanī draṣhṭi thaī chhe tene gnānanī paryāyamān sva-paranun je gnān thayun te, paragney chhe māṭe par sambandhī gnān thayun chhe — em nathī; gnānanā svapar- prakāshakapaṇāne laīne gnān thayun chhe. tethī rāgane — gneyane jāṇatān gneyakr̥ut gnān chhe em nathī, paṇ gnānakr̥ut gnān chhe. 128.
svapar-prakāshak gnānapuñj — gnāyak prabhu — to ‘shuddha’ ja chhe, paṇ rāgathī bhinna paḍīne upāsavāmān āve tene te ‘shuddha’ chhe. samasta paradravyathī bhinna paḍīne svamān ekāgratā karatān jene shuddhatā pragaṭe chhe tene te ‘shuddha’ chhe. rāganā vikalpapaṇe thayo nathī māṭe rāgādithī bhinna paḍīne gnāyakane sevavāmān āvatān jene paryāyamān shuddhatāno namūno āvyo tene te ‘shuddha’ chhe em pratītimān āve chhe; rāganā premīne te ‘shuddha’ chhe em pratītimān āvato nathī. 129.
bahu bolavāthī shun iṣhṭa chhe? māṭe chūp rahevun ja bhalun chhe. jeṭalun prayojan hoy eṭalān ja uttam vachan bolavān. shāstra taraphanā abhyāsamān paṇ je anek vikalpo chhe temanāthī kāryasiddhi thatī nathī. māṭe vachanano bakavād
Page 76 of 181
PDF/HTML Page 103 of 208
single page version
ne vikalponī jāḷ chhoḍīne, vikalpathī judī evī gnānachetanā vaḍe shuddha paramātmānā anubhavano abhyās karavo te ja iṣhṭa chhe, te ja mokṣhano panth chhe, te ja paramārtha chhe. ātmāno jeṭalo anubhav chhe teṭalo ja paramārtha chhe, bījun kāī paramārtha nathī eṭale ke mokṣhanun kāraṇ nathī. pt. banārasīdāsajīe kahyun chhe ne! — शुद्धातम अनुभौ क्रि या, शुद्ध ज्ञान दृग दौर ।
shuddhātmānā anubhavarūp je kriyā chhe te ja shuddha gnān, darshan ane chāritra chhe, te ja mokṣhapanth chhe, te ja mokṣhanun sādhan chhe. e sivāy badhī vikalpajāḷ chhe. jene āvā ātmāno anubhav karatān āvaḍyun tene badhun āvaḍī gayun. 130.
nij svarūpano upayog te sukh chhe; te ābāl- gopāl karī shake chhe. e vinā shāntino bījo koī upāy nathī. 131.
tattvanā ādaramān siddhagati chhe ne tattvanā anādaramān nigodagati chhe. siddhagatimān jatān vachche ekād be bhav thāy tenī gaṇatarī nathī; ane nigodamān jatān vachche amuk
Page 77 of 181
PDF/HTML Page 104 of 208
single page version
bhav thāy tenī gaṇatarī nathī, kāraṇ ke trasano kāḷ thoḍo chhe ne nigodano kāḷ anant chhe. tattvanā anādaranun phaḷ nigodagati ane ādaranun phaḷ siddhagati chhe. 132.
paralakṣha vinā shubhāshubh rāg thaī shake nahi. jeṭalā shubhāshubh rāg chhe te ashuddha bhāv chhe. shubhāshubh bhāvane potānun svarūp mānavun, tene guṇakar mānavā, karavā jevā mānavā, te nishchay mithyātva — agr̥uhīt mithyātva chhe. vikārane kartavya mānyun teṇe avikārī svabhāv mānyo nahi. potānā svabhāvane pūrṇa avikārīpaṇe mānavo te sāchī draṣhṭi chhe. tenā jor vinā traṇ kāḷamān koīnun hit thatun nathī. 133.
ātmā achintya sāmarthyavāḷo chhe. temān anant guṇasvabhāv chhe. tenī ruchi thayā vinā upayog paramānthī palaṭīne svamān āvī shakato nathī. pāpabhāvonī ruchimān je paḍyā chhe temanī to vāt ja shī? paṇ puṇyanī ruchivāḷā bāhya tyāg kare, tap kare, dravyaliṅg dhāre topaṇ jyān sudhī shubhanī ruchi chhe tyān sudhī upayog par taraphathī palaṭīne svamān āvī shakato nathī. māṭe pahelān paranī ruchi palaṭāvavāthī upayog par taraphathī
Page 78 of 181
PDF/HTML Page 105 of 208
single page version
palaṭīne svamān āvī shake chhe. mārganī yathārtha vidhino ā kram chhe. 134.
gnāyakasvabhāv sāthe ekatā karīne je gnāyakabhāvarūp pariṇaman thayun te mokṣhano mārga chhe. māṭe, gnānī kahe chhe ke he vatsa! tun tārā gnāyakasvabhāvano nirṇay karīne, tārī pariṇatine temān ja vāḷ; tārī pariṇatine par taraphathī pāchhī vāḷīne sva taraph vāḷ; svabhāvanā mahimāmān ja tene ekāgra kar. samayasāramān āve chhe ne —
yogasāramān paṇ kahyun chhe ke —
potānā chidānandasvabhāvanā abhimukh thaīne tenā atīndriy ānandano anubhav karavo te ja ātmānun sāchun abhinandan chhe. ā sivāy jagatanā loko bhegā thaīne prashansā kare ke abhinandanapatra āpe temān ātmānun kāī hit nathī. are prabhu! tane tārā ātmānun sāchun
Page 79 of 181
PDF/HTML Page 106 of 208
single page version
bahumān ja kadī āvyun nathī. tārā chaitanyasvarūpanī mahattā bhūlīne tun sansāramān rakhaḍyo. sarvagnaparamātmā jevī tākāt tārā svabhāvamān paḍī chhe, tenun bahumān karīne svabhāvasanmukh thā, ane svabhāvanā ānandanun vedan karīne tun pote tārā ātmānun abhinandan kar; temān ja tārun hit chhe. 136.
andar shuddha chaitanyavastunun bhān – samyagdarshan, gnān ne svarūpasthiratā – chāritra thayān chhe; tyān visheṣh svarūp- sthiratā – shuddhopayog na thāy to te kāḷe āgrah na karavo joīe ke – are! shubh bhāv āvashe to hun bhraṣhṭa thaī jaīsh. vachche shubh bhāv āve te apavādamārga chhe. apavād āvyo eṭale shuddhithī bhraṣhṭa thaī gayo em gnānī na māne. shuddhimān vadhu ṭakī shakato nathī tethī apavād āvyā vinā rahe nahi em paṇ e jāṇe. apavād āve, chhatān utsargamān javānī — shuddhopayogarūp thavānī — bhāvanā te kāḷe paṇ hoy. apavādamān ja rahevun evo tene āgrah na hoy. 137.
gnānīne yathārtha dravyadraṣhṭi pragaṭī chhe; dravyanā
Page 80 of 181
PDF/HTML Page 107 of 208
single page version
ālambane te andar svarūpasthiratā vadhārato jāy chhe; paṇ jyān sudhī adhūro chhe, puruṣhārtha mand chhe, shuddha- svarūpamān pūrṇapaṇe ṭharī shakato nathī, tyān sudhī shubh pariṇāmamān joḍāy chhe, parantu tene te ādaraṇīy mānato nathī; svabhāvamān tenī ‘nāsti’ chhe tethī draṣhṭi teno niṣhedh kare chhe. gnānīne kṣhaṇe kṣhaṇe e bhāvanā hoy chhe ke ā kṣhaṇe pūrṇa vītarāg thavātun hoy to ā shubh pariṇām paṇ joītā nathī, paṇ adhūrāshane kāraṇe te bhāvo āvyā vagar rahetā nathī. 138.
shubh pariṇām paṇ dharmīne āphatarūp ane bojārūp lāge chhe; tenāthī paṇ te chhūṭavā ja māge chhe, parantu te āvyā vagar rahetā nathī. te bhāvo āve chhe topaṇ te svarūpamān ṭharavāno ja udyamī rahe chhe. koī koī vār buddhipūrvakanā badhā vikalpo chhūṭī jāy chhe ane svarūpamān sahaj ṭharī jāy chhe te vakhate siddhabhagavān jevo anshe anubhav kare chhe; parantu tyān kāyam ṭharī shakato nathī tethī shubh pariṇāmamān joḍāy chhe. 139.
ek nayano sarvathā pakṣha grahaṇ kare to te mithyātva sāthe maḷelo rāg chhe ne prayojananā vashe ek nayane
Page 81 of 181
PDF/HTML Page 108 of 208
single page version
pradhān karī tenun grahaṇ kare to te mithyātva sivāy mātra asthiratāno rāg chhe. 140.
gnānī tattvagnān thayā pachhī potānī shakti tem ja bahāranān dravya-kṣhetra-kāḷ-bhāv joīne pratimā ke munipaṇun le chhe, dekhādekhīthī pratimā letā nathī. te badhī dashā sahaj hoy chhe. 141.
aho! munivaro to ātmānā param ānandamān jhūlatān jhūlatān mokṣhane sādhī rahyā chhe. ātmānā anubhavapūrvak digambar chāritradashā vaḍe mokṣha sadhāy chhe. digambar sādhu eṭale sākṣhāt mokṣhano mārga. e to nānā siddha chhe, antaranā chidānandasvarūpamān jhūlatān jhūlatān vāramvār shuddhopayog vaḍe nirvikalpa ānandane anubhave chhe. pañchaparameṣhṭhīnī paṅktimān jemanun sthān chhe evā munirājanā mahimānī shī vāt! evā munirājanān darshan maḷe te paṇ mahān ānandanī vāt chhe. evā munivaronā to ame dāsānudās chhīe. temanān charaṇomān ame namīe chhīe. dhanya e munidashā! ame paṇ enī bhāvanā bhāvīe chhīe. 142.
Page 82 of 181
PDF/HTML Page 109 of 208
single page version
shuddha chidānandasvarūp nij ātmānī samīp vasavun tene upavās kahe chhe. jyān āhāratyāganīye ichchhā nathī, puṇya-pāpanī ichchhā nathī ne āhārapāṇī vagere parapadārtha taraphanā valaṇano sahaj tyāg chhe, tene upavās kahe chhe. agnānīne kāī bhān nathī tethī puṇya-pāpanī vr̥utti rokāy kaī rīte? na ja rokāy. akaṣhāy svabhāvanā bhān vinā kadī upavās thaī shakato nathī. ātmānā bhān vinā āhāratyāgasvarūp je upavās chhe tene lāṅghaṇ kahī chhe.
arere! deh to kṣhaṇe kṣhaṇe mr̥utyunī sanmukh jaī rahyo chhe. avasar to chālyo jāy chhe. antaramān sanmukhatā karyā vinā kyāy shānti nahi thāy. gnānī to antaramān nij svabhāvane grahīne shivachāl chāle chhe; pote potāmān mokṣhamārgane sādhe chhe. 144.
ātmā pote vikār kare ane doṣh nākhe karma upar, to te pramādī thaīne mithyādraṣhṭi rahe chhe. pt.0 banārasīdāsajīe kahyun chheḥ ‘be dravya bhegān thaīne ek
Page 83 of 181
PDF/HTML Page 110 of 208
single page version
pariṇām kare nahi ane be pariṇām ek dravyathī thāy nahi’. māṭe karmanā kāraṇe doṣh thāy chhe em mānavun nahi. 145.
sansār ne puṇya-pāp ātmā vinā thatān nathī; jaḍakarma ke sharīramān e bhāvo nathī, māṭe ātmāmān e bhāvo thāy chhe em mānavun. paṇ rāgādi bhāvonun nimitta karmone ja mānī potāne rāgādino akartā māne chhe, te pote kartā hovā chhatān potāne akartā mānī, nirudyamī banī, pramādī rahevun chhe tethī ja karmono doṣh ṭharāve chhe. parantu e teno duḥkhadāyak bhram chhe. 146.
ā manuṣhya-avatār pāmīne jo bhavanā antanā bhaṇakār andaramān na jagāḍyā to jīvan shā kāmanun? jeṇe jīvanamān bhavathī chhūṭavāno upāy na karyo tenā jīvanamān ne kīḍā-kāgaḍānā jīvanamān sho pher chhe? satsamāgame antaranā ullāsapūrvak chidānandasvabhāvanun shravaṇ karīne, tenī pratīti karatān ja tārā ātmāmān bhav-antanā bhaṇakārā āvī jashe. māṭe bhāī! bhav-bhramaṇanā antano ā upāy satsamāgame shīghra kar. 147.
Page 84 of 181
PDF/HTML Page 111 of 208
single page version
digambar munirāj eṭale pañch parameṣhṭhīmān bhaḷelā bhagavān. ahā! shrī kundakundāchāryabhagavāne kahyun chhe ne! — arihantabhagavantathī māṇḍīne amārā guruparyant badhā vignānaghanamān nimagna hatā, rāg ne nimittamān to nahotā paṇ bhedamāny nahotā; e badhā vignānaghanamān nimagna hatā. 148.
koīe koīne traṇ kāḷamān chhetaryo nathī, kapaṭanā bhāv karī jīv pote ja potāne chhetare chhe. koī em māne ke ‘men phalāṇāne kevo chhetaryo?’ paṇ bhāī! temān te chhetarāṇo nathī, paṇ tun ja chhetarāṇo chho. sāmānān puṇya eṭalān ochhān ke tārā jevo kapaṭī ene maḷyo, parantu kapaṭanā, dagāprapañchanā bhāv karīne tane potāne ja ten chhetaryo chhe, bākī traṇ kāḷamān koī koīne chhetarī shakatun nathī. 149.
vikārī avasthā ātmānī paryāyamān thāy chhe te vāt svabhāvadraṣhṭie gauṇ chhe. svabhāvadraṣhṭie to jeṭalā par- valaṇavāḷā bhāv thāy te badhā paudgalik chhe. paryāy- draṣhṭie te vikārī paryāy ātmānī chhe paṇ svabhāvadraṣhṭie te ātmāno svabhāv nathī māṭe paudgalik chhe. 150.
Page 85 of 181
PDF/HTML Page 112 of 208
single page version
āvo uttam yog pharī kyāre maḷashe? nigodamānthī nīkaḷīne trasapaṇun pāmavun e chintāmaṇi tulya durlabh chhe, to manuṣhyapaṇun pāmavun, jainadharma maḷavo e to mahā durlabh chhe. paiso ne ābarū maḷavān e durlabh nathī. āvo uttam yog maḷyo chhe te lāmbo kāḷ nahi rahe, māṭe vijaḷīnā jhabakāre motī parovī levā jevun chhe. āvo yog pharīne kyāre maḷashe? māṭe tun duniyānān mān-sanmān ne paisāno mahimā chhoḍīne, duniyā shun kaheshe tenun lakṣha chhoḍīne, mithyātvane chhoḍavā ek vār maraṇiyo prayatna kar. 151.
jem laukikamān mosāḷanā gāmanā koī moṭā māṇasane ‘māmo’ kahe chhe paṇ te sācho māmo nathī, kahevāmātra — ‘kaheṇo māmo’ — chhe; tem jene ātmānī shraddhā, gnān ne ramaṇatārūp nishchay ‘dharma’ pragaṭyo hoy te jīvanā dayādānādinā shubharāgane ‘kaheṇā māmā’nī jem vyavahāre ‘dharma’ kahevāy chhe. em ‘dharma’nā kathananān nishchay-vyavahār e banne paḍakhān jāṇavān tenun nām banne nayonun ‘grahaṇ karavun’ kahyun chhe. tyān vyavahārane aṅgīkār karavānī vāt nathī. ‘ghīno ghaḍo’ kahetān ghaḍo ghīno nathī paṇ māṭīno chhe; tem vratādine
Page 86 of 181
PDF/HTML Page 113 of 208
single page version
dharma kahetān vratādinā shubh rāgapariṇām dharma nathī paṇ āsrav chhe, kahevāmātra ‘dharma’ chhe. — ām jāṇavun tene ‘grahaṇ karavun’ kahyun chhe. jyān vyavahāranayanī mukhyatā sahit vyākhyān hoy tyān ‘em nathī paṇ nimittādinī apekṣhāe upachār karyo chhe’ — em jāṇavun. banne nayonān vyākhyānane samān satyārtha jāṇī bhramarūp na pravartavun. pt.0 ṭoḍaramalajīe mokṣhamārga- prakāshakamān kahyun chhe ne! —
‘‘prashnaḥ — jo em chhe, to jinamārgamān banne nayone grahaṇ karavānun kahyun chhe — e kevī rīte?
uttaraḥ — jinamārgamān kyāṅk to nishchayanayanī mukhyatāthī vyākhyān chhe, tene to ‘satyārtha ām ja chhe’ em jāṇavun; tathā kyāṅk vyavahāranayanī mukhyatāthī vyākhyān chhe, tene ‘ām chhe nahi, nimittādinī apekṣhāe upachār karyo chhe’ em jāṇavun. ā pramāṇe jāṇavānun nām ja banne nayonun grahaṇ chhe. parantu banne nayonān vyākhyānane samān satyārtha jāṇī ‘ām paṇ chhe ane ām paṇ chhe’ em bhramarūp pravartavā vaḍe to banne nayone grahaṇ karavānun kahyun nathī.’’ 152.
Page 87 of 181
PDF/HTML Page 114 of 208
single page version
pratyek dravya potānān dravya-guṇ-paryāyathī chhe. jīv jīvanān dravya-guṇ-paryāyathī chhe ane ajīv ajīvanān dravya-guṇ-paryāyathī chhe. ā rīte badhāy dravyo paraspar asahāy chhe; darek dravya svasahāyī chhe tathā parathī asahāyī chhe. darek dravya koī paṇ paradravyanī sahāy letun paṇ nathī tathā koī paṇ paradravyane sahāy detun paṇ nathī. shāstramān ‘परस्परोपग्रहो जीवानाम्’ kathan āve chhe, parantu te kathan upachārathī chhe. te to te-te prakāranā nimitta-naimittik sambandhanun gnān karāvavā māṭe chhe. te upachāranun sāchun gnān vastusvarūpanī maryādā samajavāmān āve to ja thāy chhe, anyathā nahi. 153.
ek jīv nigodathī nīkaḷīne mokṣhamārgamān āvyo te potānā chāritrādiguṇanī upādānashaktithī ja āvyo chhe tathā e ja rīte potānā bhāvakalaṅkanī prachuratānā kāraṇe nigodamān rahyo chhe. banne dashāmān potānun ja svatantra upādān chhe; temān nimitta — karma vagere — akiñchitkar chhe. 154.
nimittanī pradhānatāthī kathan to thāy, parantu kārya kadī paṇ nimittathī thatun nathī. jo nimitta ja
Page 88 of 181
PDF/HTML Page 115 of 208
single page version
upādānanun kārya karavā māṇḍe to nimitta ja svayam upādān banī jāy, eṭale ke nimitta nimittarūpe nahi rahe ane upādānanun sthān nimitte laī līdhun tethī nimittathī judun upādān paṇ nahi rahe. e rīte nimittathī upādānanun kārya mānavā jatān upādān ane nimitta banne kāraṇono lop thaī jashe. 155.
pahelān svarūpasanmukh thaīne nirvikalpa anubhūti thāy — ānandanun vedan thāy, tyāre ja yathārtha samyagdarshan thayun kahevāy. te sivāy pratīti yathārtha kahevāy nahi. pahelān tattvavichār karīne draḍh nirṇay kare, pachhī anubhūti thāy. tattvanirṇayamān ja jenī bhūl hoy tene to yathārtha anubhūti kyāthī thāy? na ja thāy. ekalā vikalpathī tattvavichār karyā kare te jīv paṇ samyaktva pāmato nathī. antaramān chaitanyasvabhāvano mahimā lāvīne tenī nirvikalpa anubhūti karavī te ja samyagdarshan chhe. 156.
tattvavichāranā abhyāsathī jīv samyagdarshan pāme chhe. jene tattvano vichār nathī te, dev-shāstra-guru ne dharmanī pratīti kare chhe, ghaṇān shāstrono abhyās kare chhe,
Page 89 of 181
PDF/HTML Page 116 of 208
single page version
vrat-tap vagere kare chhe, topaṇ samyaktvanī sanmukh nathī — samyaktvano adhikārī nathī; ane tattvavichāravāḷo e vinā paṇ samyaktvano adhikārī thāy chhe. samyagdarshan māṭe mūḷ to tattvavichārano udyam ja chhe; māṭe tattvavichāranī mukhyatā chhe. 157.
svabhāv sivāy bīje kyāy mīṭhāsh rahī gaī hashe to tane e chaitanyanī mīṭhāshamān nahi āvavā de. paranī mīṭhāsh tane chaitanyanī mīṭhāshamān vighna karashe. māṭe he bhāī! samajīne paranī mīṭhāsh chhoḍ. 158.
ātmā samajavā māṭe jene antaramān kharekharī dhagash ane tālāvelī jāge tene antaramān samajaṇano mārga thayā vinā rahe ja nahi. potānī dhagashanā baḷe antaramān mārga karīne te nij shuddhātmasvarūpane pāme ja. 159.
vrat-tap-japathī ātmaprāpti thashe – e mānyatā jem shalya chhe, tem shāstrābhyāsathī ātmā prāpta thashe evī je mānyatā chhe te paṇ shalya chhe. ātmavastu
Page 90 of 181
PDF/HTML Page 117 of 208
single page version
taraph draṣhṭi karatān ja ātmaprāpti thāy chhe. 160.
jīv je vakhate rāg-dveṣhanā bhāv kare te vakhate ja tene tenā phaḷanun – ākuḷatānun – vedan hoy chhe. māṭe kartāpaṇun ane bhoktāpaṇun banne ekasāthe ja chhe. loko bāhya draṣhṭithī jue chhe ke āṇe pāp karyān to te narakamān kyāre jashe? ā jūṭhun bole chhe to enī jībh kem tarat kapātī nathī? paṇ bhāī! je vakhate te hinsā ane jūṭhā vagerenā bhāv kare chhe te vakhate ja tenā bhāvamān ākuḷatānun vedan hoy chhe; ākuḷatānun vedan chhe te avaguṇanun ja vedan chhe. potānā sukhādi svabhāvano ghāt karyo tethī te vakhate ja tenā bhāvamān phaḷ maḷī gayun; te vakhate ja guṇanī shaktinun pariṇaman je ghaṭī gayun te ja tene ūndhun phaḷ maḷī gayun; je antaramān phaḷ āve chhe te joto nathī ane bahārathī phaḷ āve chhe tene ja jue chhe te parāshrayadraṣhṭivāḷo chhe. bahārathī phaḷ maḷavun te vyavahār chhe. bahārathī phaḷ koī vār lāmbā kāḷe ane koī vār ṭūṅkā kāḷe maḷe chhe, paṇ antaranun phaḷ to tarat ja — te kṣhaṇe ja maḷī jāy chhe. 161.
Page 91 of 181
PDF/HTML Page 118 of 208
single page version
ātmā trikāḷ chhe to teno dharma paṇ trikāḷ ekarūp varte chhe. dharmanun svarūp traṇe kāḷe ek ja chhe. jainadharma e vastusvarūp chhe arthāt ātmānī sādhanāmay shuddhatā te jainadharma chhe. tene kāḷanī maryādāmān ked karī shakāy nahi; vastusvarūpano niyam kāḷabhede pheravī shakāy nahi. koī kāḷe vastusvarūp viparīt thatun nathī. jem chetanavastu jaḍ, ke jaḍavastu chetan thaī jāy em koī kāḷe paṇ banatun nathī, tem je vikārī bhāv chhe tenāthī dharma thaī jāy – em paṇ koī kāḷe banatun nathī. māṭe vastusvabhāvarūp jainadharmane kāḷanī maryādāmān ked karī shakāto nathī. 162.
samyagdraṣhṭine je avratādi bhāvo chhe te kāī karmanī baḷajorīthī nathī thayā, paṇ ātmāe pote svayam tene karyā chhe. vikār karavāmān ne vikār ṭāḷavāmān ātmānī ja prabhutā chhe, bannemān ātmā pote svatantrapaṇe kartā chhe.
juo, ‘rāgādirūpe pariṇamavāmān paṇ ātmā pote svatantra prabhu chhe’ em kahyun, teno artha evo nathī ke rāg kramabaddha-paryāyamān bhale thayā kare. re bhāī! shun ekalā vikāramān ja pariṇamavānī ātmānī prabhutā
Page 92 of 181
PDF/HTML Page 119 of 208
single page version
kahī chhe, ke vikār ne avikār bannemān pariṇamavānī ātmānī prabhutā kīdhī chhe? vikār ne avikār bannemān svatantrapaṇe pariṇamavānī mārā ātmānī prabhutā chhe — ām je nirṇay kare te ‘prabhu’ thaīne nirmaḷarūpe pariṇame, vikārarūp alpa pariṇaman hoy tenī tene ruchi na hoy. ekānta āsrav-bandharūp malin bhāve pariṇame teṇe kharekhar ātmānī prabhutā jāṇī ja nathī. 163.
mokṣhamārgamān vyavahāranun astitva chhe paṇ teno āshray nathī. sādhakanī paryāyamān rāg hoy chhe paṇ sādhakapaṇun tenā āshraye nathī. dharmīne bhūmikānusār rāg hoy chhe paṇ rāg pote dharma nathī. dharmīne shubh rāgarūp vyavahār hoy chhe paṇ tenā āshraye teo lābh mānatā nathī. jene sācho vyavahār chhe tene vyavahāranī ruchi hotī nathī ane jene vyavahāranī ruchi chhe tene sācho vyavahār hoto nathī. jene duḥkhanun yathārtha gnān hoy tene ekalun duḥkh hotun nathī ane jene ekalun duḥkh chhe tene tenun yathārtha gnān hotun nathī. sāchā puruṣhārthīne anant bhavanī shaṅkā hotī nathī ane anant bhavanī shaṅkāvāḷāne sācho puruṣhārtha hoto nathī. sarvagnane je oḷakhe chhe tene anant bhav hotā nathī
Page 93 of 181
PDF/HTML Page 120 of 208
single page version
tathā sarvagne tenā anant bhav dekhyā nathī. 164.
re jīv! tun bāhya viṣhayomān sukh mānīne tyān ja āsakta thāy chhe, parantu ‘ātmā’ paṇ ek viṣhay chhe tene tun kem bhūlī jāy chhe? jene lakṣhamān letān atīndriy ānandanun vedan thāy evā paramashānt ānandasvarūp svaviṣhayane chhoḍīne duḥkhadāyī evā paraviṣhayomān ja tun kān rāchī rahyo chhe? re bhāī! have tārā svaviṣhayanī sāme jo. āvā mahān viṣhayane bhūlī na jā. maṅgal, uttam ane sukhadāyī evā svaviṣhayane chhoḍīne adhruv, asharaṇ ane duḥkhadāyī evā paraviṣhayane koṇ ādare? ā svaviṣhayamān ekākār thatān ja tane em thashe ke ‘aho, āvo māro ātmā!’ ane pachhī ā svaviṣhayanā atīndriy ānandanā svād pāse jagatanā badhā viṣhayo tane atyanta tuchchha lāgashe. 165.
kramabaddha paryāyano nirṇay karatān draṣhṭi dravya upar jāy chhe tyāre kramabaddha paryāyano sācho nirṇay thāy chhe. paryāyanā kram sāmun jotān kramabaddhano sācho nirṇay thaī shake nahi, gnāyak taraph ḍhaḷe chhe tyāre gnāyakano sācho