Page 94 of 181
PDF/HTML Page 121 of 208
single page version
nirṇay thāy chhe, e nirṇayamān ananto puruṣhārtha āve chhe. gnān sāthe ānandano svād āve tyāre tene samyagdarshan thayun chhe. sarvagne dekhyun chhe tem thāy, paryāy kramabaddha thāy, enā nirṇayanun tātparya gnānasvabhāv upar draṣhṭi karavī e chhe. ātmā kartā nathī paṇ gnātā ja chhe. 166.
mārun svarūp nirvikārī chhe, vītarāg paramātmā jevā chhe tevo hun chhun — evun nij shuddha svarūpanun bhān karyun nahi, tethī paribhramaṇ ṭaḷyun nahi. vratanā pariṇāmathī puṇya bandhāy, avratanā pariṇāmathī pāp bandhāy ne ātmāno svabhāvaparyāy pragaṭāve to mokṣhaparyāy pragaṭe. dayā, satya vagere bhāv pāp ṭāḷavā māṭe barābar chhe, paṇ enāthī haḷave haḷave dharma thashe — chāritra pragaṭashe em māne to te mānyatā khoṭī chhe. ātmānī samajaṇ vagar eke bhav ghaṭe em nathī. 167.
parālambanadraṣhṭi te bandhabhāv chhe ne svāshrayadraṣhṭi te ja muktino bhāv chhe. svasanmukh draṣhṭi rahevī temān ja mukti chhe ane bahirmukh draṣhṭi thatān je vrat-dān-bhaktinā bhāv āve te badhā parāshrit hovāthī bandhabhāvo chhe. te
Page 95 of 181
PDF/HTML Page 122 of 208
single page version
badhā shubh pariṇām āve te judī vāt chhe, paṇ tene rākhavā jevā ke lābharūp mānavā te parāshrayadraṣhṭi — mithyādraṣhṭi chhe. 168.
mohī manuṣhya jyān em manorath seve chhe ke ‘hun kuṭumb ne nātamān āgaḷ āvun, dhan, ghar ne chhokarāmmān khūb vadhun ane līlī vāḍī mūkīne marun,’ tyān gr̥uhasthāshramamān rahelā dharmātmāo ātmānī pratīti sahit pūrṇatānā lakṣhe ā traṇ prakāranā manorath seve chheḥ (1) hun sarva sambandhathī nivartun, (2) strī ādi bāhya parigrah tathā viṣhay-kaṣhāyarūp abhyantar parigrahano svasanmukhatānā puruṣhārtha vaḍe tyāg karīne nirgranth muni thāun, (3) hun apūrva samādhimaraṇ prāpta karun. 169.
ek-ek guṇanun pariṇaman svatantra sīdhun thatun nathī paṇ anantaguṇamay abhed dravyanun pariṇaman thatān sāthe guṇonun pariṇaman thāy chhe. ek-ek guṇ upar draṣhṭi mūkatān guṇ shuddha pariṇamato nathī paṇ dravya upar draṣhṭi mūkatān anant guṇonun nirmaḷ pariṇaman thāy chhe. guṇabhed uparanī draṣhṭi chhoḍīne anant guṇamay dravya upar draṣhṭi
Page 96 of 181
PDF/HTML Page 123 of 208
single page version
karatān dravya paryāyamān shuddharūpe pariṇame chhe. 170.
jinavāṇīmān mokṣhamārganun kathan be prakāre chheḥ akhaṇḍ ātmasvabhāvanā avalambane samyagdarshan-gnān-chāritrarūp mokṣhamārga pragaṭyo te sācho mokṣhamārga chhe, ane te bhūmikāmān je mahāvratādinā rāg-vikalpa chhe te mokṣhamārga nathī paṇ tene upachārathī mokṣhamārga kahel chhe. ātmāmān vītarāg shuddhirūp je nishchay mokṣhamārga pragaṭ thayo te sācho, anupachār, shuddha, upādān ane yathārtha mokṣhamārga chhe, ane te vakhate vartatā aṭhyāvīs mūḷaguṇ vagerenā shubh rāgane — te sahachar tem ja nimitta hovāthī — mokṣhamārga kahevo te upachār chhe, vyavahār chhe. pt.0 shrī ṭoḍaramalajīe kahyun chhe ne! —
mokṣhamārga to kāī be nathī, mokṣhamārganun nirūpaṇ be prakārathī chhe. jyān sāchā mokṣhamārgane ‘mokṣhamārga’ nirūpit karyo chhe te ‘nishchayamokṣhamārga’ chhe, ane jyān mokṣhamārga to chhe nahi, parantu mokṣhamārganun nimitta chhe vā sahachārī chhe tene upachārathī mokṣhamārga kahīe te ‘vyavahār- mokṣhamārga’ chhe; kāraṇ ke nishchay-vyavahāranun sarvatra evun ja lakṣhaṇ chhe. sāchun nirūpaṇ te nishchay, upachār nirūpaṇ te vyavahār. māṭe nirūpaṇanī apekṣhāe be
Page 97 of 181
PDF/HTML Page 124 of 208
single page version
prakāre mokṣhamārga jāṇavo. parantu ek nishchayamokṣhamārga chhe tathā ek vyavahāramokṣhamārga chhe — em be mokṣhamārga mānavā mithyā chhe. 171.
samyagdraṣhṭi eṭale jene ātmānā pūrṇa svabhāvano andaramān vishvās lāvīne ātmānun sāchun shraddhān – samyagdarshan – thayun hoy te. hun gnān-ānand ādi anant shaktiothī bharapūr padārtha chhun — em pahelān bharoso āvyo tyāre andar ātmāno anubhav thayo. pūrṇa svabhāvane grahaṇ karavāthī andar vishvās thāy chhe. anādithī jīvano vishvās vartamān paryāyamān chhe; paṇ e paryāy jyān chhe tyān ja pāchhaḷ ūṇḍe, enā taḷiye ākhī pūrṇa vastu chhe; anant anant aparimit shaktiono te sāgar chhe. eno jene andar vishvās āve ane je antar anubhavamān jāy tene samyagdraṣhṭi kahevāy chhe. 172.
‘hun shuddha chhun – shuddha chhun’ evī dhāraṇāthī ke evā vikalpathī paryāyamān ānand jharato nathī. paryāyamān ānand na jhare tyān sudhī gnān sāchun nathī. ātmāno paramārtha
Page 98 of 181
PDF/HTML Page 125 of 208
single page version
svabhāv lakṣhamān laīne paryāy temān abhed thatān ja paryāyamān param ānandanān motī jhare chhe. ‘dravyasvabhāv shuddha chhe’ em jyān draṣhṭimān līdhun tyān paryāyamān paṇ shuddhatā thaī gaī. 173.
trikāḷī sat chaitanyaprabhu — tārun dhruv tattva — enī draṣhṭi ten kadī karī nathī. vartamān rāgādinī ke ochhā jāṇapaṇā vagerenī je hālat chhe, dashā chhe, te kṣhaṇik avasthā upar tārī draṣhṭi chhe. parane potānun māne te to moṭī bhramaṇā chhe ja; parantu jāṇavā-dekhavānī vartamān dashā je tārī karelī chhe, tārī chhe, tārāmān chhe, tārā dravyano vartamān ansh — avasthā chhe, tenā upar draṣhṭi — paryāyadraṣhṭi — te paṇ mithyātva chhe. e paryāyadraṣhṭi anādinī chhe. paryāy paranī draṣhṭi chhoḍī trikāḷī dravya- svabhāv upar tārī draṣhṭi kadī āvī nathī. mithyātva ne rāgādinā duḥkhathī chhūṭavāno — vikalpa toḍavāno — bījo koī upāy nathī; antar trikāḷī dhruv dravyasvabhāvanī — shuddha gnāyak paramabhāvanī — draṣhṭi karavī te ek ja upāy chhe. 174.
jem dūdhapākanā svād āgaḷ lāl juvāranā
Page 99 of 181
PDF/HTML Page 126 of 208
single page version
roṭalāno svād na āve, tem jeṇe ānandasvarūp nij gnāyak prabhunā svād līdhā chhe tene jagatanī koī chījamān prem lāgato nathī, ras āvato nathī, ekākārapaṇun thatun nathī. sva-svabhāv sivāy jeṭalā vikalpa ane bāhya gneyo te badhānno ras tūṭī gayo chhe. 175.
koīne em lāge ke jaṅgalamān munirājane ekalā- ekalā kem gamatun hashe? are bhāī! jaṅgal vachche nijānandamān jhūlatā munirājo to param sukhī chhe; jagatanā rāgadveṣhano ghoṅghāṭ tyān nathī. koī paravastu sāthe ātmānun milan ja nathī, eṭale paranā sambandh vagar ātmā svayamev ekalo pote potāmān param sukhī chhe. paranā sambandhathī ātmāne sukh thāy — evun tenun svarūp nathī. samyagdraṣhṭi jīvo potānā āvā ātmāne anubhave chhe ane tene ja upādey jāṇe chhe. 176.
‘gnānasvarūp ātmā chhe’ evā guṇaguṇīnā bhedano vikalpa, ātmāno anubhav karavā jatān vachche āvashe kharo, paṇ teno āshray samyagdarshanamān nathī. samyagdraṣhṭi te vikalparūp vyavahāranun sharaṇ laīne aṭakatā nathī, paṇ teney chhoḍavā jevo samajīne antaramān shuddhātmāne te
Page 100 of 181
PDF/HTML Page 127 of 208
single page version
vikalpathī judo anubhave chhe. āvo anubhav te ja vītarāgano mārga chhe. mokṣhamahel māṭe ātmāmān samya- gdarshanarūpī shilānyās karavānī ā vāt chhe. samayasāramān shrī kundakundāchāryadeve jainadharmanun rahasya batāvatān kahyun chhe ne! — vyavahāranay abhūtārtha darshit, shuddhanay bhūtārtha chhe;
nishchay-vyavahār sambandhī badhā jhaghaḍā ūkalī jāy ne ātmāne samyagdarshananī prāpti thāy evā bhāvo ā gāthāmān bharyā chhe. 177.
svasvabhāv sanmukhanun gnān te samyaggnān chhe. ekalā par sanmukhanun gnān te agnān chhe; kāraṇ ke sva- svabhāvanī sampūrṇatānā bhān vinā, ek samayanī paryāyanī apūrṇatāmān pūrṇatā mānī chhe. tethī pūrṇa svabhāvane lakṣhamān laī pūrṇa sādhyane sādhavun. 178.
ātmāne yathārtha samajavā māṭe pramāṇ, nay, nikṣheparūp shubh vikalpano vyavahār vachche āvyā vinā raheto nathī, paṇ ātmānā ekapaṇānā anubhav vakhate te
Page 101 of 181
PDF/HTML Page 128 of 208
single page version
vikalpa chhūṭī jāy chhe tethī te abhūtārtha chhe, ātmāne madadagār nathī. vastuno abhedapaṇe nirṇay karavā jatān ane temān ekāgrapaṇe ṭharavā jatān vachche nav tattva tathā nay, pramāṇ vagerenā rāgamishrit vichāro āvyā vinā rahetā nathī; paṇ tenāthī abhedamān javātun nathī. āṅgaṇun chhoḍe tyāre gharamān javāy chhe, tem vyavahārarūp āṅgaṇun chhoḍe tyāre svabhāvarūp gharamān javāy chhe. 179.
pāñch indriyo sambandhī koī paṇ viṣhayomān ātmānun sukh nathī, sukh to ātmāmān ja chhe. — ām jāṇīne sarva viṣhayomānthī sukhabuddhi ṭaḷe ne asaṅgī ātmasvarūpanī ruchi thāy, tyāre ja vāstavik brahmacharyajīvan hoy. brahmasvarūp ātmāmān jeṭale anshe pariṇaman — ātmik sukhano anubhav — thāy teṭale anshe brahmacharyajīvan chhe. jeṭalī brahmamān charyā teṭalo paraviṣhayono tyāg hoy chhe.
je jīv paraviṣhayothī ne parabhāvothī sukh mānato hoy te jīvane brahmacharyajīvan hoy nahi, kem ke tene viṣhayonā saṅganī bhāvanā paḍī chhe.
kharekhar ātmasvabhāvanī ruchinī sāthe ja brahmacharya vagere sarva guṇonān bījaḍān paḍelān chhe. māṭe sāchun brahmajīvan jīvavānā abhilāṣhī jīvonun pahelun kartavya e
Page 102 of 181
PDF/HTML Page 129 of 208
single page version
chhe ke — atīndriy ānandathī bharapūr ane sarva paraviṣhayothī khālī evā potānā ātmasvabhāvanī ruchi karavī, tenun lakṣha karavun, teno anubhav karīne temān tanmay thavāno prayatna karavo. 180.
he mokṣhanā abhilāṣhī! mokṣhano mārga to samyagdarshan-gnān-chāritrasvarūp chhe. te samyagdarshan ādi shuddha bhāvarūp mokṣhamārga antarmukh prayatna vaḍe sadhāy chhe em bhagavāne upadeshyun chhe. bhagavāne pote prayatna vaḍe mokṣhamārgane sādhyo chhe ne upadeshamān paṇ em ja kahyun chhe ke ‘mokṣhano mārga prayatnasādhya chhe’. māṭe tun samyagdarshanādi shuddha bhāvone ja mokṣhano panth jāṇīne sarva udyam vaḍe tene aṅgīkār kar. he bhāī! samyagdarshanādi shuddha bhāvothī rahit evā dravyaliṅgathī tāre shun sādhya chhe? mokṣha to samyagdarshan ādi shuddha bhāvothī ja sādhya chhe māṭe teno prayatna kar. 181.
tattvavichāramān chatur ne nirmaḷ chittavāḷo jīv guṇomān mahān evā sadgurunān charaṇakamaḷanī sevānā prasādathī antaramān chaitanya paramatattvano anubhav kare chhe. ratnatray ādi guṇothī mahān evā guru shiṣhyane kahe chhe
Page 103 of 181
PDF/HTML Page 130 of 208
single page version
ke – paramabhāvane jāṇ, parathī bhalun-būrun mānavun chhoḍīne, dehamān rahelun hovā chhatān paṇ deh ane shubhāshubh rāgathī bhinna nij asaṅg chaitanya paramatattvane antaramān dekh. ‘ā ja hun chhun’ – evā bhāvabhāsan dvārā chaitanyano anubhav thāy chhe. shrīgurunān āvān vachano draḍhatāthī sāmbhaḷīne nirmaḷ chittavāḷo shiṣhya antaramān tadrūp pariṇamī jāy chhe. āvī sevā – upāsanā – nā prasādathī pātra jīv ātmānubhūti prāpta kare chhe. 182.
dravyamān ūṇḍo ūtarī jā, dravyanā pātāḷamān jā. dravya te chaitanya-vastu chhe, ūṇḍun ūṇḍun gambhīr gambhīr tattva chhe, gnān-ānand ādi anant anant guṇonā piṇḍarūp abhed ek padārtha chhe; temān draṣhṭi lagāvī andar ghūsī jā. ‘ghūsī jā’ no artha em nathī ke paryāy dravya thaī jāy chhe; parantu paryāyanī jāti, dravyano āshray karavāthī, dravya jevī nirmaḷ thaī jāy chhe; tene, paryāy dravyamān ūṇḍī ūtarī — abhed thaī — em kahevāy chhe. 183.
duniyāmān mārun gnān prasiddha thāo, duniyā mārī prashansā kare ane hun je kahun chhun tenāthī duniyā rājī
Page 104 of 181
PDF/HTML Page 131 of 208
single page version
thāy — em andar abhimānanun jene prayojan hoy tenun dhāraṇārūp gnān, bhale sāchun hoy topaṇ, kharekhar agnān chhe — mithyāgnān chhe. bhāṣhā bahu malāve to andar vastu hāth āvī jāy em nathī. andar svabhāvanī draṣhṭi kare, tenun lakṣha kare, teno āshray kare, tenī sanmukh jāy, tyāre atīndriy shānti ane ānand maḷe chhe. 184.
jem siddhabhagavanto koīnā ālamban vagar svayamev pūrṇa atīndriy gnānānandarūpe pariṇamanārā divya sāmarthyavāḷā dev chhe, tem badhāy ātmāno svabhāv paṇ evo ja chhe. ahā! āvo nirālambī gnān ne sukh- svabhāvarūp hun chhun! — em lakṣhamān letān ja jīvano upayog atīndriy thaīne tenī paryāyamān gnān ne ānand khīlī jāy chhe, pūrve kadī nahi anubhavāyelī chaitanyashānti vedanamān āve chhe; — ām ānandano agādh samudra tene pratītimān, gnānamān ne anubhūtimān āvī jāy chhe; potānun param iṣhṭa evun sukh tene prāpta thāy chhe, ne aniṣhṭa evun duḥkh dūr thāy chhe. 185.
antaramān svasamvedanagnān khīlyun tyān potāne tenun
Page 105 of 181
PDF/HTML Page 132 of 208
single page version
vedan thayun, pachhī tene koī bījo jāṇe ke na jāṇe — tenī kāī gnānīne apekṣhā nathī. jem sugandhī phūl khīle chhe tenī sugandh bījā koī le ke na le tenī apekṣhā phūlane nathī, te to pote potāmān ja sugandhathī khīlyun chhe, tem dharmātmāne potānun ānandamay svasamvedan thayun chhe te koī bījāne dekhāḍavā māṭe nathī; bījā jāṇe to potāne shānti thāy – evun kāī dharmīne nathī; te to pote andar ekalo-ekalo potānā ekatvamān ānandarūpe pariṇamī ja rahyo chhe. 186.
jaḍ sharīranā aṅgabhūt indriyo te kāī ātmānā gnānanī utpattinun sādhan nathī. atīndriy gnānasvabhāvane sādhan banāvīne je gnān thāy, te ja ātmāne jāṇanārun chhe. āvā gnānanī anubhūtithī samyagdarshan thayā pachhī mumukṣhune ātmā sadāy upayogasvarūp ja jaṇāy chhe. 187.
anādi-anant evun je ek nij shuddha chaitanyasvarūp tenun, svasanmukh thaī ārādhan karavun te ja paramātmā thavāno sācho upāy chhe. 188.
Page 106 of 181
PDF/HTML Page 133 of 208
single page version
ahā! āṭh varṣhano e nānakaḍo rājakumār jyāre dīkṣhā laīne muni thāy tyāre vairāgyano e abadhūt dekhāv! ānandamān līnatā! jāṇe nānakaḍā siddhabhagavān uparathī ūtaryā! vāh re vāh! dhanya e munidashā!
jyāre e nānakaḍā munirāj be-traṇ divase āhār māṭe nīkaḷe tyāre ānandamān jhūlatān jhūlatān dhīme dhīme chālyā āvatā hoy, yogya vidhino meḷ khātān āhāragrahaṇ māṭe nānakaḍā be hāthanī añjali joḍīne ūbhā hoy, ahā! e dekhāv kevo hashe!
pachhī to e āṭh varṣhanā munirāj ātmānā dhyānamān līn thaīne kevaḷagnān pragaṭāvīne siddha thaī jāy. — āvī ātmānī tākāt chhe. atyāre paṇ videhakṣhetramān shrī sīmandharādi bhagavān pāse āṭh āṭh varṣhanā rājakumāronī dīkṣhānā āvā prasaṅg bane chhe. 189.
shāstramān be nayanī vāt hoy chhe. ek nay to jevun svarūp chhe tevun ja kahe chhe ane bījo nay jevun svarūp hoy tevun kaheto nathī, paṇ nimittādinī apekṣhāe kathan kare chhe. ātmānun sharīr chhe, ātmānān karma chhe, karmathī vikār thāy chhe — te kathan vyavahāranun
Page 107 of 181
PDF/HTML Page 134 of 208
single page version
chhe; tethī tene satya mānī levun nahi. mokṣhamārga- prakāshakamān pt.0 ṭoḍaramalajīe kahyun chhe ke —
vyavahāranayanun shraddhān chhoḍī nishchayanayanun shraddhān karavun yogya chhe. vyavahāranay svadravya-paradravyane vā temanā bhāvone vā kāraṇ-kāryādikane koīne koīmān meḷavī nirūpaṇ kare chhe, māṭe evā ja shraddhānathī mithyātva chhe, tethī teno tyāg karavo. tathā nishchayanay temane ja yathāvat nirūpaṇ kare chhe, koīne koīmān meḷavato nathī, māṭe evā ja shraddhānathī samyaktva thāy chhe, tethī tenun shraddhān karavun. 190.
bahu ja alpa kāḷamān jene sansāraparibhramaṇathī mukta thavun chhe evā ati-āsannabhavya jīvane nij paramātmā sivāy bījun kāī upādey nathī. jenāmān karmanī koī apekṣhā nathī evun je potānun shuddhaparamātmatattva teno āshray karavāthī samyagdarshan thāy chhe, teno ja āshray karavāthī samyakchāritra thāy chhe, ne teno ja āshray karavāthī alpa kāḷamān mukti thāy chhe; māṭe mokṣhanā abhilāṣhī evā ati-nikaṭabhavya jīve potānā shuddhātma- tattvano ja āshray karavā jevo chhe, enāthī bījun kāī āshray karavā jevun nathī. tethī he mokṣhārthī jīv! tārā
Page 108 of 181
PDF/HTML Page 135 of 208
single page version
shuddhātmatattvane ja tun upādey kar; — te ja upādey chhe em shraddhā kar, tene ja upādey tarīke jāṇ, ne tene ja upādey karīne temān ṭhar. ām karavāthī alpa kāḷamān tārī mukti thashe. 191.
dev-shāstra-guruno potānī ruchipūrvak samāgam thayā pachhī, teo je nirāḷī vastu kahevā māge chhe te potānā ruchipūrvakanā puruṣhārthathī samaje tyāre parāshrayadraṣhṭi chhūṭīne svāshrayadraṣhṭi thāy chhe ne tyāre agr̥uhīt mithyātva chhūṭe chhe. pratham to dev-shāstra-guru pratye bhakti hoy tyāre mithyātva mand thāy chhe ne tethī gr̥uhīt mithyātva chhūṭe chhe; māṭe pratham sat dev-shāstra-guru pratye bhakti-vinayano bhāv hoy paṇ vrat-tap pratham na hoy. sāchun samaje tyāre dev-shāstra-guru nimitta kahevāy chhe, parantu vratādi sāchun samajavāmān nimittarūp paṇ nathī.
pratham satnī ruchi thāy, bhakti thāy, bahumān thāy, pachhī svarūp samaje ne pachhī vrat āve; pratham mithyātva jāy, pachhī vrat āve, te kram chhe; paṇ mithyātva chhūṭyā pahelān vrat-samitino upadesh te kram-bhaṅg upadesh chhe. 192.
Page 109 of 181
PDF/HTML Page 136 of 208
single page version
sāchī tattvadraṣhṭi thayā pachhī paṇ dev-shāstra-gurunī bhakti vagerenā shubh bhāvamān gnānī joḍāy, paṇ tenāthī dharma thashe em te māne nahi. samyagdarshan thayā pachhī sthiratāmān āgaḷ vadhatān vratādinā pariṇām āve, parantu tenāthī dharma na māne. samyagdarshan-gnān-chāritrano nirmaḷ shuddha paryāy jeṭale jeṭale anshe pragaṭe tene ja dharma māne. dayā-pūjā-bhakti vagerenā shubh pariṇām to vikārī bhāv chhe; tenāthī puṇyabandh thāy paṇ dharma na thāy. 193.
gnātāpaṇāne līdhe nishchayathī samyagdraṣhṭi virāgī udayamān āvelān karmane mātra jāṇī ja le chhe. bhogop- bhogamān hovā chhatān gnānī rāganī ane sharīrādinī kriyā badhī par chhe em jāṇe chhe, pote gnātāpaṇe pariṇamī rahyo chhe ne! 194.
dev-shāstra-gurunī bhakti, pūjā, prabhāvanā vagerenā shubhabhāv jevā gnānīne thāy evā agnānīne thāy ja nahi. 195.
shubhabhāv potāmān thāy chhe māṭe tene ‘abhūtārtha’ na
Page 110 of 181
PDF/HTML Page 137 of 208
single page version
kahevāy – em nathī. shubhabhāv potānī paryāyamān thato hovā chhatān tenā āshraye hitanī prāpti thatī nathī, tethī tene ‘abhūtārtha’ kahevāmān āve chhe. potānī paryāyamān tenun astitva ja nathī – em kāī ‘abhūtārtha’nun tātparya nathī; paṇ tenā āshrayathī kalyāṇanī prāpti thatī nathī, kem ke svabhāvabhūt nathī, — em batāvīne teno āshray chhoḍāvavā māṭe tene ‘abhūtārtha’ kahyo chhe. trikāḷī ekarūp rahenār dravyasvabhāv bhūtārtha chhe, tenā āshraye kalyāṇ thāy chhe. te bhūtārthasvabhāvanī draṣhṭithī bhedarūp ke rāgarūp samasta vyavahār abhūtārtha chhe. abhūtārtha kaho ke pariharavāyogya kaho. teno parihār karīne sahaj svabhāvane aṅgīkār karavāthī ghor sansāranun mūḷ — mithyātva — chhedāī jāy chhe, ne jīv shāshvat param sukhano mārga pāme chhe. 196.
samyagdraṣhṭi manuṣhyane ashubh rāg āve chhe, paṇ ashubh rāganā kāḷe āyuṣhyano bandh na thāy; kem ke samyagdraṣhṭi manuṣhya marīne vaimānik devamān utpanna thāy chhe, tethī shubh rāgamān ja āyuṣhya bandhāy. 197.
prashnaḥ — jem svadravya ādaraṇīy chhe tem tenī bhāvanārūp nirmaḷ paryāy ādaraṇīy kahevāy?
Page 111 of 181
PDF/HTML Page 138 of 208
single page version
uttaraḥ — hā. rāg hey chhe tenī apekṣhāe nirmaḷ paryāyane ādaraṇīy kahevāy; ane dravyanī apekṣhāe paryāy te vyavahār chhe, te āshrayayogya nahi hovāthī hey kahevāy. kṣhāyik paryāy paṇ dravyanī apekṣhāe hey kahevāy, paṇ rāganī apekṣhāe kṣhāyik bhāvane ādaraṇīy kahevāy. 198.
jignāsu vichāre chhe ke — arere! pūrve men anantī vār moṭān moṭān shāstro vāñchyān, satsamāgame sāmbhaḷyān ane tenān upar vyākhyāno karyān; paṇ shuddha chidrūp ātmāne men kadī jāṇyo nahi, tethī mārun bhavaparibhramaṇ dūr na thayun. bahāramān men ātmāne shodhyo paṇ antarmukh thaīne kadī men mārā ātmāne shodhyo nahi. ātmāmān ja potānī svabhāvasādhanānun sādhan thavānī tākāt chhe. e sivāy bahāranān shāstromān paṇ evī tākāt nathī ke ātma- sādhanānun sādhan thāy. 199.
ātmāmān akartr̥utvasvabhāv to anādi-anant chhe; te sadāy vikārathī uparamasvarūp ja chhe; te svarūpanī apekṣhāe ātmā vikārano kartā chhe ja nahi. jeṇe āvā svabhāvane svīkāryo tene paryāyamān paṇ mithyā-
Page 112 of 181
PDF/HTML Page 139 of 208
single page version
tvādinun akartāpaṇun thaī jāy chhe. mithyātvabhāv thāy chhe ne teno akartā chhe – em nahi, parantu mithyātvabhāv tene thato ja nathī; ane asthiratāno je alpa rāg rahe chhe teno shraddhāmān svīkār nathī, māṭe teno paṇ akartā chhe. 200
samyagdraṣhṭi dharmātmānī draṣhṭi antaranā gnānānandasvabhāv upar chhe, kṣhaṇik rāgādi upar nahi. tenī draṣhṭimān rāgādino abhāv hovāthī tene (draṣhṭi-apekṣhāe) sansār kyān rahyo? rāg rahit gnānānandasvabhāv upar draṣhṭi hovāthī te mukta ja chhe, tenī draṣhṭimān mukti ja chhe; muktasvabhāv uparanī draṣhṭimān bandhanano abhāv chhe. svabhāv uparanī draṣhṭi bandhabhāvane potāmān svīkāratī nathī, māṭe svabhāvadraṣhṭivant samakitī mukta ja chhe. ‘शुद्ध- स्वभावनियतः स हि मुक्त एव’ — shuddha svabhāvamān nishchaḷ evo gnānī kharekhar mukta ja chhe. 201.
rāgādi vikār thāy chhe te potāmān thāy ke paramān? potāmān ja thāy. chaitanyanī paryāyamān vikār kāī paravastu karāvī detī nathī. vikār thavāmān nimitta bījī chīj chhe kharī, paṇ te kāī vikār karāvī detī nathī.
Page 113 of 181
PDF/HTML Page 140 of 208
single page version
ekalo koī bagaḍe nahi, be thāy eṭale bagaḍe. be baṅgaḍī bhegī thāy to khakhaḍe, tem ātmā paravastu upar draṣhṭi mūke chhe tyāre bhūl thāy chhe, ekalo hoy to bhūl thāy nahi. jem koī puruṣh parastrī upar draṣhṭi mūke to bhūl thāy chhe, tem ātmā par upar draṣhṭi mūke to bhūl thāy chhe, paṇ potānā svabhāv upar draṣhṭi mūke to bhūl thatī nathī. māṭe ātmāne vikār thavāmān parachīj nimitta chhe, parantu parachīj vikār karāvī detī nathī. 202.
darshanamoh mand karyā vinā vastusvabhāv khyālamān āve nahi ane darshanamohano abhāv karyā vinā ātmā anubhavamān āve evo nathī. 203.
bahāranī vipadā e kharekhar vipadā nathī ane bahāranī sampadā e sampadā nathī. chaitanyanun vismaraṇ e ja moṭī vipadā chhe ane chaitanyanun smaraṇ e ja kharekhar sāchī sampadā chhe. 204.
sinh chāre kor pharatā hoy ne jem ūṅgh na āve, hathiyārabandh polīs potāne māravā pharato