Hoon Parmatma-Gujarati (English transliteration). Pravachan: 41-44.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 12 of 13

 

Page 210 of 238
PDF/HTML Page 221 of 249
single page version

background image
210] [hun
bhagavAn sarvagnadeve darek AtmAne gnAn ane AnandasvarUp joyo chhe. bhagavAne
AtmAne rAgavALo, karmavALo ke sharIr AdivALo joyo nathI. Avo AtmA je
svAnubhavathI jANe teNe kharekhar AtmA jANyo kahevAy.
AtmA potAnA svabhAv sivAy jagatanA nAnAmAn nAnA pudgalo eTale
paramANu ane skandhane potAnA karavA mAge to anant puruShArthathI paN thaI shake tem
nathI. tem puNya-pApane paN potAnA karavA mAge topaN anant puruShArtha kare chhatAn
potAnA thaI shaktA nathI.
jene potAnun hit karavun hoy teNe A badhun samajavun paDashe. tene mATe bhale samay
lAge paN samajyA vagar chhUTako nathI. samajIne pahelAn to nirNay kare pachhI anubhav thAy.
tIrthankar bhagavAnanI IchchhA vinA je divyadhvani chhUTe chhe temAnthI gaNadharadev
sUtrarUpe tenI rachanA kare chhe tenun nAm Agam chhe. A AgamamAn em kahyun chhe ke
bhAI! tun tArA svabhAvamAn rAg ane karmane ek karavA mAgIsh to te ek thaI shakashe
nahi. sharIrAdi paradravya to AtmA sAthe ek samay paN tanmay thaI shakatA nathI.
vikArI bhAv ek samayanI paryAyamAn tanmay chhe paN tene trikALI svabhAv sAthe
ekamek-tanmay karavA mAge to thaI shakatA nathI. AtmA to trikALI gnAn-AnandamAn
tanmay chhe tenI vartamAn draShTi karIne temAn tanmay thavun te jIvananun kArya chhe. jIv pote
potAne pratyakSha karI shake evo tenAmAn guN chhe. paN Aj sudhI kyArey jIve potAnA
svabhAvane jovAno prayatna karyo nathI. svarUpanun manthan karyun nathI. bahAramAn ne bahAramAn
pote Akho parameshvar khovAI gayo chhe.
AtmAmAn ek ‘prakAsh’ nAmano anAdi anant guN evo chhe ke je potAne pratyakSha
karI shake chhe. rAg vinA Anandanun vedan thaI shake evo e guNano guN (guNanun kArya) chhe.
laukikamAn dAkhalo Ave chhe ne? suradAse kRiShNano hAth pakaDayo to shrIkRiShNa teno
hAth chhoDAvIne bhAgI gayA tyAre suradAs kahe chhe prabhu! tun mArA hAthathI chhaTakI gayo
paN mArA hRudayamAn tAro vAs chhe tyAnthI tun chhaTakI shake tem nathI. tem ahIn kahe chhe ke
bhagavAn AtmA Anand ane gnAnathI bahAr kyAy jaI shake tem nathI.
jem kastUrImRuganI DunTImAn kastUrI chhe paN bahAr phAmphAn mAre chhe tem bhagavAn
AtmAnA antaramAn atIndriy gnAn ane Anand bharyo chhe tenI sAme najar karyA vinA
agnAnI jIv jeTalAn puNya-pApanA bhAv kare chhe te rakhaDavA khAte chhe pachhI bhale te
agiyAr ang ane nav pUrva bhaNyo hoy topaN AtmAnA bhAn vinA tenI kAI
kimmat nathI.
rAg vaDe ke shAstragnAn vaDe AtmA jaNAy-pratyakSha thAy evo koI AtmAmAn
guN ja nathI. AtmA pote ja potAthI pratyakSha thAy evo tenAmAn anAdi-anant guN
chhe te guN vaDe A ja AtmA chhe em pratyakSha vedanapUrvak jANe tyAre teNe sarva shAstro
jANyA kahevAy.
bhAI! A mArag koI judI jAtano chhe. vItarAg parameshvarano mArga chhe.
paramAtmA kahe chhe ke vikalpa ke rAgathI tane kAI lAbh nathI. tun to tArA svarUpamAn
jeTalo ekAgra thA teTalo

Page 211 of 238
PDF/HTML Page 222 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [211
tane samvar chhe-lAbh chhe. AtmAnA vedan sahit AtmAnun gnAn karavun te ja mokShamArga chhe
te sivAy bIje kyAy mokShamArga mAnIsh to tun chhetarAI jaIsh.
munirAj kahe chhe ke shuddhasvarUpanI bhAvanA karatAn karatAn AtmA prApta thaI jAy
chhe. shuddhasvarUpanun vedan karatAn karatAn AtmA pUrNa pratyakSha thaI jAy chhe. mATe shAstra-
vAnchan karatAn paN hetu to ek AtmaprAptino ja rAkhavo. “lAkh bAtakI bAt yahI,
nishchay ur lAvo; toDI sakal jag dvand-phand, nij Atam dhyAvo.”
AtmA potAnA svabhAvane pahonche-prApta kare, ruchi kare, jANe, vede tyAre tene
mokShamArga prApta thayo kahevAy! tene ja sAmAyik ane pauShadh kahevAy.
bhAI! AvI tArA gharanI mIThI vAt tane kem na ruche? bhUkh lAgI hoy ane
pochA pochA mAkhaN jevA dahIntharA, khAjA vagere maLe to kem na ruche? ruche ja. tem
A AtmA koN chhe, kevo chhe enI jene andarathI jignAsA thaI hoy tene A vAt kem
na ruche? ruche ja. mUL to antarathI bhUkh lAgavI joIe.
ahIn munirAje dAkhalo mUkyo chhe ke mATI sahitanun pANI vyavahAranayathI joIe
to melun dekhAy chhe. paN kharekhar nishchayathI e mATInI melapathI pANInI svachchhatA judI
chhe. nishchayathI mATI mATI chhe ane pANI pANI ja chhe, banne ek thayAn nathI tem
vyavahAranayathI juo to AtmAne karma sharIrAdino sanyog chhe paN paramArthadraShTithI juo
to AtmAne rAg ane karmano lep-sanyog chhe ja nahi. AvI draShTithI AtmAne jovo
te satyadraShTi chhe. te ja Adar karavA yogya chhe. mATe, vyavahAranayathI navatattva, ashuddhatA
Adi jANavA. paN mUL prayojan to shuddha AtmAne jANavAnun ja rAkhavun.
have yogIndradev puruShArthasiddhino AdhAr ApIne saras vAt kare chhe ke agnAnIone
samajAvavA mATe vyavahAranayano upadesh chhe. paryAyamAn ashuddhatA chhe paN te tArA svabhAvamAn
nathI. nishchayathI sanyog ane sanyogIbhAvathI tun pAr chho. mATe vyavahAranayanA viShayane tun
jANaje. paN Adar to nishchayanA viShayabhUt dravyasvabhAvano ja karaje.
ek nay abhedane batAve chhe ane ek nay bhedane batAve chhe. paraspar virUddha be
nay chhe. e ja anekAnt chhe, vastunA banne dharmo chhe. bhed paN chhe ane abhed paN chhe.
nishchayadraShTithI jue to AtmA potAne vyavahAr, bhed, vikalpathI rahit ja jue e
nishchayanayano niyam chhe ane bhed, vikalpa, Ashray ane nimittane jue te vyavahArano
niyam chhe. bhed nimitta Adi vyavahAranayano viShay chhe, nathI em nathI. na hoy to
to tIrtha, guNasthAn Adi kAI hoy ja nahi. em bane nahi ane nishchay na hoy to
to svAshray vinA potAne kAI lAbh ja na thAy. mATe banne chhe, te bannene na jANe te
gnAtA-draShTA thaI shakato nathI.
jem bALakane bilADI batAvIne sinhanun gnAn karAvavAmAn Ave chhe paN jo tene
kyArey sinh na batAve to te bilADIne ja sinh mAnI leshe. tem agnAnIne
vyavahAranayathI ekendriy te jIv, panchendriy te jIv em batAvAy chhe paN te
ekendriyapaNun ke panchendriy

Page 212 of 238
PDF/HTML Page 223 of 249
single page version

background image
212] [hun
AdipaNun vastunA svarUpamAn nathI. tethI vyavahArane ja nishchay mAnI le to te to
upadeshane lAyak ja nathI, kem ke te nishchayane samajato nathI.
ek jagyAe evun banyun hatun ke nishALamAn pATiyA upar shikShake machchhar dorIne
vidyArthIone batAvyun hatun. machchhar to nAno hoy paN bALakone spaShTa dekhAy e mATe
shikShake chitra moTun banAvyun hatun te bALakoe joyelun. bALakoe machchhar najare kadI joyel
nahi. tethI ek divas gAmamAn hAthI nikaL‌yo tyAn bALakone hAthI ja machchhar jevo
lAgyo. shikShakane kahe ke juo! gurujI A machchhar Avyo. A banelo dAkhalo chhe. pote
joI vichArIne nakkI karyA vagaranI vastumAn Am bane; tem ahIn agnAnI jIvo
nishchayanun yathArtha svarUp oLakhatA nathI tethI vyavahArane ja nishchay mAnI le chhe. bhAI!
jo tAre tArA AtmAnun hit karavun hoy to, AtmAnun je svarUp chhe tene pahelAn jAN!
ruchimAn le ane anubhav kar! eTale ke samyagdarshan-gnAn-chAritra pragaT kar te ja
tAro hitano mArga-mokShamArga chhe.
have ahIn 96 mI gAthAmAn kahe chhe ke samyakchAritra-anubhavamAn parabhAvano
tyAg hoy chhe.
जो णवि जाणइ अप्पु परु णवि परभाउ चएइ ।
सो जाणउ सत्थई सयल ण हु सिवसुक्खु लहेइ ।। ९६।।
nij-pararUpathI agna jan, je na taje parabhAv;
jANe kadI sau shAstra paN, thAy na shivapur rAv. 96.
agnAnI jIv potAnA abhed AtmasvarUpane jANato nathI ane parabhAv svarUp
evA je rAg-dveSh puNya-pAp Adine potAnA mAne chhe. parantu AtmAnA svabhAvathI e
judA svabhAvavALA chhe. aho! dayA-dAn-pUjA-bhakti AdinA bhAv paN parabhAv chhe,
mAro svabhAv nathI. A vAt koI divas sAmbhaLI hatI?
shrotA- dayA-dAnAdi na karavAn to amAre karavun shun?
pUjya gurudeva- shAshvat anant guNano godAm AtmA birAjamAn chhe tenI
oLakhAN karavI e ja karavAnun chhe.
trilokInAth paramAtmA pokAr kare chhe ke bhAI! tun trikAL shuddha bhagavAn chho
paN ten tArI najaranI ALase kadI hari-AtmAne nIrakhyo nathI. lokomAn kahevat chhe ne,
kAnkhamAn chhokarun hoy ane kahe ke mArun chhokarun kyAn gayun? are! paN A rahyun. Am
najar karane! em bhagavAn kahe chhe tun paramAtmA chho ane tun kyAn bhagavAnane shodhavA
nIkaL‌yo? tAro bhagavAn tArI pAse chhe. shikharajI shetrunjay, mandir ke pratimAmAn tAro
bhagavAn nathI.
banArasIdAsajI nATak samayasAramAn kahe chhe ke “ mero dhanI nahi dUr deshAntar,
mohImen hai mohI sujat nIke.” are! bhagavAn! tArA svarUpanI tane khabar na paDe e
te kAI vAt chhe? are! tun tane pratyakSha thA evo tArAmAn guN chhe. tun jyAn chho tyAn
shodhIsh to ja

Page 213 of 238
PDF/HTML Page 224 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [213
tane tArun svarUp prApta thashe. jyAn tun nathI tyAnthI kevI rIte maLe? paN A jIv evo
rAnko thaI gayo chhe ke tene AvaDun moTun potAnun svarUp hashe evo vishvAs besato nathI.
jem bALakane potAnA nidhAnanun bhAn nathI tem agnAnIne potAnA achintya nidhAnanun
bhAn nathI.
ek taraph pote AtmA chhe ane bIjI taraph rAg-dveSh vikAr Adi parabhAv chhe
e bannene jANe to, potAno Ashray laIne parabhAvane chhoDe. gnAn to bannenun karavAnun
chhe paN potAnA svabhAvane jANIne grahaN karavAno chhe ane parabhAvane jANIne
chhoDavAno chhe.
sva-paranA gnAn vagar bhale dariyA jeTalun shAstranun gnAn hoy topaN bhedagnAn
rahit jIv mokSha pAmato nathI.
shrotA- shAstra-svAdhyAyathI nirjarA thAy chhe em to shAstramAn Ave chhe!
pUjya gurudeva- ‘shAstra-svAdhyAyathI gnAnIne asankhyaguNI nirjarA thAy chhe’
em dhavalamAn pATh chhe. shAstramAn anek jagyAe e vAt Ave paN teno artha em
nathI ke shAstra taraphanA vikalpathI nirjarA thAy chhe. gnAnIne shAstra-svAdhyAy karatAn
karatAn paN samaye-samaye gholan AtmA taraphanun chhe, tene DhAL AtmAmAn chhe tenAthI
nirjarA thAy chhe. vItarAgatAthI ja nirjarA thAy. vikalpathI kadI nirjarA na thAy.
shAstrasvAdhyAyanA vikalpathI nirjarA thatI hoy to to sarvArthasiddhinA devo 33 sAgar
sudhI e ja kare chhe tene khUb nirjarA thavI joIe paN em nathI. tene to guNasthAn
paN vadhatun nathI. chothun ja guNasthAn rahe chhe. e devo paN Ichchhe chhe ke ame kyAre
manuShya thaIne antaranI sthiratA vadhArI nirjarA karIe? devaparyAyamAn to tene puNya ghaNun
chhe tethI jem pANIno pravAh hoy tyAn khetI thatI nathI kem ke pravAhamAn bIj ja andar
rahetun nathI to Uge shI rIte? tem e devone samyagdarshan hovA chhatAn puNyano pravAh
eTalo badho chhe ke temAn sthiratAnun bIj Ugatun nathI-nirjarA thatI nathI. te ja rIte
jem khArI jamInamAn bIj Ugatun nathI tem narak paryAyamAn-pApanA pravAhamAn nArakIne
kadAch samyagdarshan hoy topaN sthiratAnun bIj Ugatun nathI.
jAti andhano re doSh nahi Akaro, je navI jANe re artha,
mithyAdraShTi tethI re Akaro, kare arthanA anartha.
nishchay-vyavahAr, upAdAn-nimittathI vastunun jevun svarUp chhe tem nahi mAnatAn
viparIt mAnanAro mithyAdraShTi janmAndh karatAn paN vadhu Akaro chhe. vItarAganI peDhIe
besIne vItarAganA nAme je tattva kahe tenI bahu javAbadArI chhe. vItarAgano mArga
svAshrayathI ja sharU thAy chhe tene badale parAshrayathI lAbh mAnavo ane kahevo tenun phaL
Akarun chhe bhAI! tethI ahIn 96 mI gAthAmAn kahyun ke anek shAstra jANavAn chhatAn jeNe
antaramAn shuddha-buddha avikAr chaitanyaghan te hun ane rAgAdi vikAr te hun nahi-evun
bhedagnAn jeNe na karyun te vItarAg mArgane samajyo ja nathI. tethI te shAstrane jANavA
chhatAn muktine pAtra thato nathI.

Page 214 of 238
PDF/HTML Page 225 of 249
single page version

background image
214] [hun
[pravachan nan. 41]
vikalpajAL tajIne nij–paramAtmAnun lakSha kar
[shrI yogasAr upar param pUjya gurudevashrInun pravachan, tA. 22-7-66]
shrI yogIndradevakRut yogasAr shAstra chAle chhe. yogasArano artha evo chhe ke
AtmAnun je vAstavik svarUp chhe temAn ekAgra thavAnI kriyAne ahIn yogasAr kahe chhe.
anAdithI jIv puNya-pAp ane rAg-dveShamAn joDAN karato Avyo chhe te dukh
chhe, sansAr chhe, tenAthI viparIt potAnA kAyamI-trikALI svarUpamAn ekAkAr thavAnI
kriyAne yogasAr kahe chhe ane tene ja mokShamArga kahevAy chhe.
have ahIn 97 mI gAthAmAn munirAj anant sukh athavA param samAdhi sukhanun
sAdhan batAve chhe.
वज्जिय सयल वियप्पई परम–समाहि लहंति ।
जं वंदहिं साणंदु क वि सो सिव–सुक्ख भणंति ।। ९७।।
tajI kalpanA jAL sau, param samAdhilIn,
vede je Anandane, shivasukh kahetA jin.
97.
juo! ahIn sarva vikalpane chhoDavAnI vAt karI chhe. AtmA potAnA Anand,
gnAnAdi anant shuddha svabhAvathI kadI rahit thato nathI, chhatAn anAdithI enI dashAmAn
rAganA vikalpo-puNya-pApanI vAsanA chhe tene chhoDavAnI vAt chhe. svabhAvathI AtmA
kadI khAlI thayo nathI te hakIkat chhe; paN dashAmAn anAdithI shuddha chhe em nathI. shuddha ja
hoy to to shuddha karavAno prayatna karavAno raheto ja nathI, paN pote ja potAnA
svabhAvane bhUlIne par taraph lakSha karIne anek prakAranA shubhAshubh bhAvonI dukharUp
dashA pote UbhI kare chhe.
jene potAnA AtmAnI dayA Ave chhe ke are! hun anantakALathI rakhaDI rahyo chhun.
have to mAre mArun hit karavun chhe-em jene andarathI bhAvanA jAge tene em thAy ke hun
to ek AtmA chhun, mAre A chAr gatinA paribhramaN kevA? A sansAr to anant
dukhamay chhe, temAn rahevun mane shobhatun nathI. AvI jene bhAvanA jAgI chhe tene munirAj
kahe chhe tun pahelAn shubhAshubh vikalpa jALanun lakSha chhoDI de ane anant Anand, shAnti
ane samAdhithI bharapUr nij vastusvabhAvanun lakSha kar! teno vishvAs kar! tenun
samyagdarshan pragaT kar!
je anAdithI vikAramAn ja ekatva ane sukh mAnato hato teNe have gulAnT mArI
ane mArA svabhAvamAn ja shAnti, Anand ane sukh chhe em jeNe nakkI karyun tene em
lAge chhe ke mArA svabhAvanA svAd pAse vikArano svAd phIkko chhe. Am svabhAvanI
draShTi thatAn je jIv vikalpane chhoDIne svabhAvamAn sthir thAy chhe te param samAdhi ane
shAnti prApta kare chhe.

Page 215 of 238
PDF/HTML Page 226 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [21p
vastuno svabhAv sadA nirdoSh hoy. sadoShatA to paryAyamAn hoy. svabhAv to
nirdoSh kaho, samAdhi svarUp kaho ke vItarAg samaras svarUp kaho, tevA svabhAvano
anubhav karavAthI jIv AtmAnA Anandane prApta kare chhe.
ahIn to bhAI! rokaDiyo dhandho chhe. je kALe svabhAvanI draShTi kare te ja kALe
svabhAvano atIndriy Anand prApta thAy chhe ane svabhAvathI viparIt paradravya taraph lakSha
kare chhe tene vikAranA dukhanun vedan thAy chhe. pachhI karma bandhAy ane tenun phaL maLe e
to badhI bahAranA sanyoganI vAt chhe. samayasAranI 102 gAthAmAn Ave chhe ke ‘je
samaye kartA te ja samaye jIv bhoktA chhe.’
shrotA- Ap kaho chho ke jIvanA bhAvanun phaL rokaDiyun chhe paN ame to joIe
chhIe ke loko bhajiyAn, pataraveliyAn, lADavAn khAtAn hoy ane lher karatAn hoy chhe, te
bhAv to ashubh chhe to tene dukh kem thatun nathI?
pUjya gurudeva- are! e lher karatAn bhale dekhAy paN e dukh ja chhe, paN
tenun tene bhAn nathI. jeTalun paralakSha chhe teTalun dukh ja chhe. e dukhadAvAnaLanI
vikalpajALane chhoDIne svabhAvanun lakSha kare tene ja samaras ane shAnti chhe, sukh chhe, tene
ja dharma pragaT thayo kahevAy. kahyun chhe ke...
bhaTakant dvAr dvAr lokan ke kukar AshA dhArI,
Atam anubhav rasake rasiyA Utare na kabahU khumArI,
AshA auranakI kyA kIje? gnAn sudhAras pIje...
kUtaro baTakun roTalAn mATe gher gher bhaTake chhe tem A agnAnI mane k ksukh
Apone! em karI bAyaDI, chhokarA, dhan Adi pAse kUtarAnI jem bhaTake chhe, tene kahe
chhe bhAI! tun gnAnarasano pinD chho, Anandano sAgar chho teno tun svAd le, gnAnaras pI!
are! agnAnI jIv savAramAn hAthamAn dAntiyo laIne mAthun oLato hoy ane
arIso sAme rAkhIne joto jAy. jANe A sharIr sArun lAge to mane sukh thAy. koI
mane sAro kahIne mAn de to mane sukh thAy. AhAhA!...bhagavAn tun kyAn bhaTakyo?
sudhArasano sAgar to tun pote chho! temAn DUbakI mAravI chhoDIne, A tun kyAn DUbyo?
ahIn kahe chhe ke prabhu! ek vAr to tun gulAnT mAr! A badhAn vikalpo chhoDI
svabhAvanI draShTi kar to tane atIndriy Anand Avashe. aho! samAdhinA pinD thaI
gayelA evA vItarAg trilokanAthanI vANImAn AvelI A vAto chhe. e ja muni kahe
chhe. A kAI koInA gharanI vAt nathI.
Upaje moh vikalpathI, samasta A sansAr;
antarmukh avalokatAn, vilay thatAn nahi vAr.
shrImadnI chhellI kaDI chhe. moh vikalpathI A sansAr Ubho thayo chhe. antaradraShTi
karatAn ja e mohano nAsh thAy chhe. shubhAshubhabhAvo tArA svabhAvamAn nathI tethI
svabhAvadraShTi karatAn teno nAsh thayA vagar nahi rahe.

Page 216 of 238
PDF/HTML Page 227 of 249
single page version

background image
216] [hun
AtmA Anandanun dhokaDun chhe. shubhAshubh vikalpano nAsh karI svabhAvamAn lIn thatAn
te dhokaDAmAnthI Anandano namUno tane maLashe tenA uparathI tane mokShanA pUrNa sukhano
khyAl Avashe.
A to yogasAr chhe ne! sAramAn sAr vAt AmAn mUkI chhe. sukhI AtmA ja
pUrNa sukhanun kAraN thAy chhe. dukhI AtmA sukhanun kAraN na thAy tethI bahu parIShah
sahan karavAthI nirjarA thAy e vAt rahetI nathI. parIShah sahan karyo temAn to tane
dukh ane AkuLatA thaI, tenAthI nirjarA shI rIte thAy? sukhI AtmA ja pUrNa sukhane
sAdhI shake chhe. sukhasvabhAvI to AtmA trikAL chhe paN tenI draShTi-gnAn ane ramaNatA
karatAn je sukhadashA pragaT thAy chhe te pUrNa sukhane sAdhe chhe.
chhaDhALAmAn Ave chhe ke “Atamahit hetu virAg gnAn, te lakhe Apako
kaShTadAn.” je chAritrane kaShTadAyak samaje chhe, veLunA koLiyA chAvavA jevun kaThaN samaje
chhe, tene chAritranun svarUp samajANun ja nathI. bhAI! chAritra to AnandadAtA chhe tene tun
dukhadAtA kalpe chhe to tun chAritranun svarUp samajyo ja nathI.
prabhu! tArI prabhutA to tArI pAse chhe ne bhAI! e prabhutAmAn AnandanI prabhutA
paN tArI pAse chhe. tAre dukhadashAthI chhUTI sukhadashA pragaT karavI hoy to samyagdarshan-
gnAn-chAritra pragaT kar!
Atmik sukh prApta karavAno ek ja upAy chhe ke potAnA sukhasvabhAvI AtmAmAn
nirvikalpa samAdhi pragaT karavI. pratham gADh shraddhA kare ke ‘hun ja siddha samAn shuddha chhun.’ A
shraddhA evI hoy ke pachhI indra narendra koI Ave ane pherave to shraddhA na phare.
mAro bhagavAn kadI mArA mahimAvant svabhAvathI khAlI nathI. anant gnAn,
anant darshan, anant vIrya, prabhutA, svachchhatA Adi anantaguNonI anantatAthI bharelo hun
mahimAvant padArtha chhun.-Avo draDh vishvAs AvyA vinA temAn TharI shakAtun nathI. draDh
vishvAs Ave te ja temAn TharI shake chhe. jeTalo temAn Thare teTalo Anand pragaT thAy chhe.
pratham to svabhAvanI ruchi kyAre thAy?-ke te svabhAv jyAre tenA gnAnamAn
bhAse tyAre AtmAnI ruchi thAy. gnAnadashAmAn svabhAvano bhAv bhAse tyAre ja vishvAs
Ave ane tyAre ja AmAn TharavAthI mArun kalyAN thashe em nakkI thAy. vastu svarUp
jevun chhe tevun bhAvamAn bhAsan thayA vagar eTale gnAnamAn bhAsyA vagar kyAthi Ave?
mATe pahelAn bhAvabhAsan thavun joIe.
gnAnasvabhAv eTale sarvagnasvabhAv. sarvagnabhagavAne A svabhAv paryAyamAn pragaT karI
dIdho chhe ane mAre paryAyamAn te pragaT thayo nathI paN svabhAve to hun paN sarvagnasvabhAvI
chhun em antarathI bhAvabhAsan thAy tyAre sAchI shraddhA thAy chhe ane sAchI shraddhA thAy tyAre
ja sAchun chAritra pragaT thAy chhe. e vagaranun chAritra paN sAchun hotun nathI.
samakitIne svAnubhavanI kaLA AvaDI jAy chhe. ekavAr jeNe bhagavAn
AtmAmAn javAnI keDI joI lIdhI te pharI pharI joyelAn mArge jaIne svabhAvamAn ramaNatA
kare chhe. gRuhasthAshramamAn

Page 217 of 238
PDF/HTML Page 228 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [217
samakitIne muni jeTalo samay na maLe topaN thoDo vakhat to dharmI anubhavanI dhArAnA
mArge javAno samay kADhIne sAmAyikano abhyAs kare chhe.
jeNe AtmAno vAstavik Anand chAkhyo hoy te rAgano svAd AkuLatA-
svarUp chhe em mInDhavaNI karI shake; paN jeNe Anandano svAd ja chAkhyo nathI evo
agnAnI rAg AkuLatAsvarUp chhe em mInDhavaNI-meLavaNI karI shakatA nathI. tethI
AkuLatAne ja eTale ke rAgane ja potAnun svarUp mAne chhe.
digambar santoe bahun TUnkAmAn ghaNo mAl bharI dIdho chhe, chAritra dvArA mUL sattAne
anubhavIne lakhe chhe ne! shAshvat mArgane jAte anubhavIne tenI vAt munirAj lakhe chhe.
ahIn yogIndradeve tattvAnushAsananA shlokano AdhAr Apyo chhe ke jene AtmAnA
dharmadhyAnamAn Anandano anubhav thayo nathI te mUrchchhAvAn ane mohI chhe, kayAnk mUrchchhAI
gayo chhe, tethI AtmAno Anand Avato nathI.
jem gharamAn padmaNI jevI strI hoy paN temAn man na lAgatun hoy to te samajI
jAy chhe ke Anun man bIje kyAnk chhe, ahIn man jAmatun nathI-em oLakhI le chhe. tem
ahIn kahe chhe ke paramAtmA AnandanI mUrti chhe tenun dhyAn kare chhe paN Anand nathI
Avato to samajI levun ke te kayAnk mUrchchhAI gayo chhe. kyAnk puNya-pApanA premamAn
mUrchchhAI gayo chhe. jo na mUrchchhAyo hoy to dhyAn kare ane Anand kem na Ave? Ave
ja. je AtmAnun darshan, gnAn ane ramaNatA kare chhe, ekAgratA kare chhe, tene vachanagochar
evo Atmik Anand Ave ja chhe.
AhAhA...! potAnA gharanI chIj pote le tyAre thAy tevun chhe, koI ApI de tem nathI.
have kahe chhe ke AtmadhyAn paramAtmAnun kAraN chhe.
जो पिंडत्थु पयत्थु बुह रूवत्थु वि जिण–उत्तु ।
रूवातीतु मुणेहि लहु जिम परु होहि पवित्तु ।। ९८।।
je pinDastha, padastha ne rUpastha, rUpAtIt;
jANI dhyAn jinokta e, shIghra bano supavitra. 98.
ahIn kahe chhe ke he panDit! vItarAg bhagavAne A chAr prakAranA dhyAn kahyAn chhe-
(1) pinDastha eTale sharIramAn rahelA AtmAnun dhyAn karavun te, (2) padastha
eTale pAnch padamAn rahelAn panchaparameShThIno vichAr karIne antaramAn dhyAn karavun, (3)
rUpastha eTale arihant paramAtmAnun dhyAn karavun te ane (4) rUpAtIt eTale rUpathI
rahit siddha bhagavAnano vichAr karI antaramAn javun te. A chAr prakAranA dhyAn dvArA
svarUpamAn ekAgra thatAn jIv alpakALamAn siddha thaI jAy chhe. paramAtmapadane prApta
karavAnI A kaLA chhe.
tattvAnushAsanamAn kahyun chhe ke je bhAvathI, je rUpathI AtmagnAnI AtmAne dhyAve chhe temAn

Page 218 of 238
PDF/HTML Page 229 of 249
single page version

background image
218] [hun
te tanmay thaI jAy chhe, bhagavAn AtmA AnandasvarUp ane pUraNagnAn svarUp evA
bhAvathI ne evA svarUpathI tenun dhyAn kare chhe to te dashA te bhAvamAn tanmay thaI jAy
chhe. bhagavAn AtmA pUraN shuddha AnandasvarUp chhe ane gnAnanI mUrti chhe evA bhAvathI
ne evA rUpathI je AtmAne dhyAve chhe tyAre te vartamAnadashA trikALabhAv sAthe tanmay
thaI jAy chhe.
* koI ati nindrAvash manuShyane tenA marmasthAn
upar mudagaranI choT mAre, athavA agninA AtApathI
dehane jarA uShNatA lAge, athavA kyAy vAjintronA avAj
sAmbhaLe to te turat jAgRut thaI jAy chhe. parantu avivekI
jIvane to pAp karmaphaLanA uparA uparI udayarUp mudagaranA
mAr marmasthAn upar paDayA kare chhe. mahAdukharUp trividh
tApathI teno deh nirantar baLI Aj A maryo, kAl A maryo,
phalANo Am maryo ane phalANo tem maryo, evA
yamarAjanA vAjintronA bhayankar shabdo vAramvAr sAmbhaLe chhe,
chhatAn e mahA akalyANakArak anAdi mohanindrAne jarAy
vegaLI karI shakto nathI, e param Ashcharya chhe.
(shrI AtmAnushAsan)

Page 219 of 238
PDF/HTML Page 230 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [219
[pravachan nan. 42]
gnAnamay sarva AtmAne paramAtmapaNe dekh
[shrI yogasAr shAstra upar param pUjya gurudevashrInun pravachan, tA. 23-7-66]
A shrI yogasAr shAstra chAle chhe. temAn have 99mI gAthAmAn yogIndradev chAritra
eTale samabhAv kone kahevAy. kone hoy ane kem hoy te vAt kare chhe.
सव्वे जीवा णाणमया जो सम–भाव मुणेइ ।
सो सामइउ जाणि फुडु जिणवर एम भणेइ ।। ९९।।
sarva jIv chhe gnAnamay, evo je samabhAv;
te sAmAyik jANavun, bhAkhe jinavararAy.
99.
shrImad kahe chhe ne ke ‘sarva jIv chhe siddha sam.’ e ja vAt ahIn yogIndradev kahe
chhe ke ‘sarva jIv chhe gnAnamay.’ sarva jIvo gnAnamay chhe em potAno AtmA paN
gnAnamay chhe em jotAn samabhAv pragaT thAy chhe.
pote gnAnamay chhe em jotAn vItarAgatA pragaT thAy chhe ane bIjA sarva jIvo
gnAnamay chhe em jotAn A ThIk chhe ane A aThIk chhe evI buddhi rahetI nathI. sarva
jIvane gnAnamay na dekhatAn karmanA vashe tenI thayelI vividh paryAyane dekhIne ThIk-aThIk
buddhi karato hato teno abhAv thAy chhe. gnAnAvaraNIne AdhIn gnAnanun ochhA-vadhatApaNun
hoy, darshanAvaraNIne AdhIn darshanano kShayopasham ochho-vadhAre hoy, mohanIyane AdhIn
mithyAbhrAnti ane rAgAdi hoy ane antarAyane AdhIn thatAn potAne vikAr Adi
dekhAy, AyuShya karmane AdhIn dIrgha ke thoDun AyuShya hoy, nAmakarmane AdhIn suDoL ke
beDoL sharIr dekhAy, gotra karmane AdhIn Unch-nIch dashA dekhAy paN te to badhI
paryAy chhe. vedanIyane AdhIn shAtA-ashAtAno uday dekhAy paN te to badho sanyog
chhe, te mAtra jANavA lAyak chhe.
nij AtmA ane par sarva AtmAne mAtra gnAtA-draShTA-gnAnamay jotAn paryAyanA
pheraphAr ane sanyoganA pheraphAr to mAtra jANavA lAyak dekhAy chhe. koImAn ThIk-aThIk
buddhi thatI nathI, A sheTh chhe ane A garIb chhe em joyun te to vedanIy karmane
AdhIn maLelAn sanyogone jovAnI vAt chhe, evI sanyog AdhIn draShTi na karatAn
svabhAvadraShTithI badhAne gnAnamay jonArA gnAnIne A ThIk chhe ane A aThIk chhe-evA
rAg-dveSh thatAn nathI.
AhAhA...! ‘sarva jIv chhe gnAnamay’ emAn AchAryadeve keTalun bharI dIdhun chhe!
bhAv ho ke abhAv ho paN nishchayathI param sat prabhu gnAnamay chhe. temAn ochhA-
vadhatAmpaNAnI paN vAt nathI. sarva jIv gnAnamay chhe tem hun paN gnAnamay chaitanyabimb
svarUp chhun evI draShTi

Page 220 of 238
PDF/HTML Page 231 of 249
single page version

background image
220] [hun
thatAn tene antaranA AshrayamAn vItarAgatAnI ja utpatti thAy, tene ja sAmAyik ane
samabhAv kahevAmAn Ave chhe.
svarUpe to darek jIv ‘gnAnamay’ kahetAn samabhAv svarUp ja chhe paN tenI andar
najar paDatAn samabhAv paryAyamAn pragaT thAy chhe.
samayasAramAn paN 11mI gAthAmAn kundakundAchArya kahe chhe ke bhUtArtha eTale gnAnamay
AtmAnA Ashraye samyagdarshan pragaT thAy chhe ane tenA ja Ashraye samabhAv-chAritra
pragaT thAy chhe. gnAnamay vastu arthAt vItarAgatAmay arthAt nirvikalpa
samarasIsvabhAv-ekarUp svabhAvanA Ashraye samyagdarshan thAy, samyaggnAn thAy,
samyakchAritra thAy, shukladhyAn thAy ane kevaLagnAn paN tenA ja Ashraye thAy chhe.
samayasAramAn badhAn shAstronAn bIjaDAn paDayAn chhe.
potAnA AtmAmAn ane bIjA anantA AtmAmAn karmanA vashe je paryAyamAn
viShamatA-vividhatA thAy chhe te kAI vastunun mUL svarUp nathI. vastusvarUpe to badhA
gnAnamay chhe em jotAn A ThIk chhe ke A aThIk chhe evI vRutti ja UbhI thatI nathI.
vyavahAr ane paryAyadraShTithI jovAnI Ankh bandh karIne vastunA kAyamI asalI
svabhAvanI draShTithI jue to potAne paN gnAnamay jue ane badhA par jIvone paN e
samabhAvathI bharelAn bhagavAn ja jue.
shrI yogIndradev A sAmAyik arthAt samabhAvanI vyAkhyA kare chhe ane
bhagavAnano AdhAr Ape chhe ke jinavaradev Am kahe chhe.
jIv kartA thaIne potAnA puruShArthathI potAne ane badhA jIvone ‘gnAnamay’
jovAnI samabhAvadraShTi pragaT kare chhe. karmane vash thatAn jIvane anek viSham paryAyo thavA
chhatAn, tene dekhavAn chhatAn dravya-draShTie badhA AtmA gnAnamay bhagavAn chhe em potAnA
puruShArthathI samabhAvanI draShTie jotAn paryAyamAn samabhAv pragaT thAy chhe.
sAmAyikanI vyAkhyA karatAn AmAn samyagdarshan, samyaggnAn ane vItarAgabhAv
traNeyanI vyAkhyA AvI jAy chhe.
gnAn sivAyanA bIjA guNo potAnun astitva dharAve chhe paN potAne ke bIjA
guNone jANatA nathI tethI tene nirvikalpa kahevAy chhe ane gnAn potAne to jANe paN
bIjA anant guNone paN jANe chhe. tethI tene savikalpa ane sAkAr paN kahevAy chhe.
A gnAn te AtmAno asAdhAraN guN chhe tene paramabhAv-grAhakanay paN kahevAy chhe.
‘gnAnamay’ AtmAnI draShTi karatAn AtmA gnAtA-draShTA thaI jAy chhe tethI ‘gnAnamay’
AtmAno nirNay karatAn samyagdarshan, samyaggnAn ane samabhAvanI utpatti thAy chhe.
gnAnane savikalpa kahyun teno artha sva-parane jANe te savikalpa em chhe. savikalpa
kahetAn temAn rAg chhe em nathI. sva-parane na jANe te nirvikalpa ane sva-parane jANe
te savikalpa evo ahIn artha levo. A draShTie ja bhagavAnanA kevaLagnAnane paN
savikalpa kahevAy chhe.

Page 221 of 238
PDF/HTML Page 232 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [221
bhagavAn sarvagna chhe. tethI sarvane jANe chhe to sarvamAn paradravyane jANavun e kAI
vikalpa nathI. e to gnAnanI vItarAgI dashA chhe. sarvane jANe chhe mATe vyavahAr thaI
gayo ke rAg thaI gayo em nathI. AtmagnAnamay sarvagnatvashakti chhe. Atma- gnAnamay
thaIne parane jANe chhe temAn paranI apekShA nathI tethI sarvane jANatAn rAg thAy ke
vikalpa thAy ke upachAr Ave chhe em vAt ja nathI. sva ane paranun pUrun jANavun-dekhavun
thAy evI ja sarvadarshitva ane sarvagnatva shakti chhe.
nishchayathI hun gnAnamay chhun ane parajIvo paN gnAnamay chhe em jotAn samabhAv
pragaT thAy chhe. paradravyanI ke rAganI apekShA vinA svanA sAmarthyathI je A gnAn thAy
chhe te samabhAv chhe. samabhAv chhe tene ja kharI sAmAyik hoy chhe.
ATh karmone vash thatAn jIvanI gnAn AdinI je hInAdhik avasthA thAy chhe te
to paryAyadraShTino viShay chhe. tene ahIn nishchayadraShTimAn gauN karI chhe. bhed, rAg ane
alpatAnA vyavahArano abhAv karIne nahi paN tene gauN karIne abhed ekarUp gnAn
Anandamay svabhAvane mukhya karIne draShTi karatAn paryAyamAn samabhAv pragaT thAy chhe.
mAro svabhAv to gnAnamay, Anandamay Adi svabhAvamay chhe em jANIne je
Atmastha thAy chhe tene samabhAv prApta thAy chhe. te jIv AtmAnubhavamAn AvI jAy chhe
tyAre ja param nirjarAnA kAraNarUp sAmAyik chAritrano prakAsh thAy chhe.
ghaNAe ghaNI sAmAyik karI hashe paN A to koI judI ja jAtanI sAmAyikanI
vAt chhe. A ek samayanI sAmAyik bhavanA abhAvanun phaL lAve chhe.
svabhAv ane svabhAvavAnanI abhedatA jeNe draShTimAn lIdhI, gnAnamAn jANI ane
temAn Tharyo tene bhav hoy ja nahi kAraN ke gnAnamAtra vastumAn bhav ane bhavano bhAv
ja nathI.
A to bhAI! AchAryonA shabdo chhe. temAn ghaNI gUDh gambhIratA bharI chhe. ek
ek shabdamAn ghaNAn UnDA bhAvo bharyA chhe.
potAnA svabhAvanA sAmarthyathI parane paN gnAnamay jotAn tenI paryAyamAn
samabhAv pragaT thAy chhe je nirjarAnun kAraN chhe.
AhAhA...dravyamAn bhav kevA? guNamAn bhav kevA? ane je paryAye e dravya-guNano
nirNay karyo temAn paN bhav kevo? bhagavAn AtmAno svabhAv bhavanA abhAvasvarUp
ja chhe tethI tenA dravya-guN-paryAy traNeyamAn bhav na hoy. dravyamAn bhavano abhAvabhAv,
guNamAn paN bhavano abhAvabhAv ane tenA Ashraye pragaTelI samabhAvanI paryAyamAn paN
bhavano abhAvabhAv chhe. vastunun svarUp ja Avun chhe em bhagavAne kahyun chhe.
vikalpa rahit bhAvamAn rahevun te ja sAmAyik chhe, te ja munipad chhe ane te ja
ratnatrayanI ekatArUp mokShamArga chhe. temAn vachche nabaLAInA rAgAdi vikalpa hoy; na
hoy em nathI, paN te kAI jIvanun kAyamI svarUp nathI. par taraphanA jhukAvavALA
rAgAdibhAv paryAyadraShTino

Page 222 of 238
PDF/HTML Page 233 of 249
single page version

background image
222] [hun
viShay chhe, mAtra jANavA lAyak chhe, AdaravA lAyak nathI. AdaraNIy to ek bhavanA
abhAvasvarUp nij gnAnasvabhAv ja chhe.
aho! munionI shI vAt karavI? ek vikalpa Avyo shAstra rachavAno, temAn
thoDAmAn keTalun bharI dIdhun chhe! paN kahe chhe ke vANI lakhavAnI kriyA e to jaDanI chhe,
lakhavAno vikalpa uThayo te paN mAro svabhAv nathI. te to paryAyadraShTino viShay chhe.
nishchayathI to hun paN gnAnamay chhun ane badhA AtmAo paN gnAnamay chhe. Akho lok
gnAnamay paramAtmAthI bharelo chhe. badhAnI sattA judI judI chhe, siddhanI paN darek nI
sattA alag-alag chhe. kem ke mokSha thAy tyAn sattAno abhAv thato nathI. vikArano
abhAv thAy chhe, tethI mokShamAn jyotamAn jyot bhaLI jAy chhe e anyamatinI vAt
jUThI chhe. darek siddha jIvanI sattA judI-judI chhe. ek kShetramAn rahevA chhatAn anant siddhonI
sattA nyArI-nyArI chhe. darekano astitvaguN ja evo chhe ke jene laIne darekanun
anAdi-anant svatantra astitva TakI rahe chhe, koImAn koInun astitva bhaLI jatun nathI.
AgaL traN prashna karyA hatAn ke sAmAyik kevI hoy, kone hoy ane kem hoy?
to kahe chhe ke A upar kahI tevI svabhAvanI draShTipUrvakanI sAmAyik hoy, kone hoy-ke
je sarvane gnAnamay dekhe tene hoy ane kem hoy? ke svabhAvano Ashray karavAthI hoy.
je potAnA rAg ane bhedane gauN karIne svabhAvane jue chhe te bIjAne paN
tenA rAg ane bhedane gauN karIne gnAnamay svabhAvane jue chhe tene ja samabhAv pragaT
thAy chhe ane viShamadraShTi chhUTI jAy chhe. A paramAtmA chhe mATe rAg karavo ke A
jainadarshanano virodhI chhe mATe dveSh karavo e vAt ja A svabhAvadraShTimAn nathI.
yogIndradev amRutAshitino AdhAr Ape chhe ke ‘gnAnI shuddha, pUrNa, nirvikalpa,
niranjan nirmoh nij AtmasamAdhimAn sukhAmRut lakShaN girigUphAmAn sthit thAy chhe.’
nij AtmAnI draShTi karIne sthir thAy te girigUphA chhe, bAkI bahArathI girigUphAmAn
jaIne bese tethI shun?
AchAryadevanI keTalI karuNAdraShTi chhe ke shiShyane ‘mitra’ kahIne bolAve chhe. he
mitra! sAmyabhAvanI girigUphAmAn besIne, nirdoSh padamAn samAdhi bAndhIne potAnA ek
AtmAmAn tun tArA paramAtmapadane dhyAv! jethI tun sAchA sukhano anubhav karI shakIsh.
have 100mI gAthAmAn paN munirAj sAmAyikanI ja vAt kare chhe.
राय–रोस बे परिहरिवि जो समभाउ मुणेइ ।
सो सामाइउ जाणि फुडु केवलि एम भणेइ ।। १००।।
rAg-dveSh be tyAgIne, dhAre samatAbhAv;
te sAmAyik jANavun, bhAkhe jinavararAv.
100.
je koI jIv rAg-dveShane tyAgIne eTale ekarUp shuddha AtmAnI draShTipUrvak viShamatAne
tyAgIne samatAbhAvane dhAre chhe tene pragaTapaNe sAmAyik chhe em jinavaradev kahe chhe.

Page 223 of 238
PDF/HTML Page 234 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [223
potAne nyAl karavAno upAy potAmAn ja chhe. kyAy bahAr nathI. paN bahAranI
chIjanA mAhAtmya ADe AtmA to koI jANe vastu ja nathI em agnAnIne thaI gayun
chhe. parachIj, shubhabhAv ke kShayopasham gnAnanI mahimAnI ADamAn agnAnI AkhA
chaitanyadevanI mahimAne chUkI jAy chhe. mithyAdraShTi sanyogamAn, vikAramAn ke alpagna Adi
paryAyamAn ja potAnun hovApaNun svIkAre chhe. tethI tenI asat draShTimAn rAg-dveSh sAthe ja
vaselA chhe. potAmAn paryAyadraShTi chhe eTale bIjA jIvone paN paryAyadraShTithI joIne rAg-
dveSh karyA kare chhe. mithyAdraShTinun ullasit vIrya paramAn ja rokAI gayun chhe, tyAn ja sukh
mAne chhe ane jeNe bhagavAn AtmAno bheTo karyo te 96000 rANInA vRundamAn paN sukh
mAnato nathI. tenI draShTinI keTalI kimmat! draShTi AkhI svabhAv taraph gulAnT khAI gaI
chhe tene bahAramAn kyAy sukh bhAsatun ja nathI.
paragneyamAn be bhAgalA pADe chhe te mithyAdraShTi chhe. A ThIk ane A aThIk evI
buddhi mithyAdraShTine ja hoy chhe. gnAnIne evI buddhi na hoy asthiratAne kAraNe iShTa-
aniShTanI vRutti UThe chhe paN te parane kAraNe nahi ane svabhAvanA kAraNe paN nahi.
mAtra ek chAritranA doShane kAraNe kamajorI chhe tethI iShTa-aniShTanI vRutti UThe chhe paN
te gneyamAn be bhAgalA pADatAn nathI.
* mArun maraN nathI to mane Dar kono? mane vyAdhi
nathI to mane pIDA kevI? hun bALak nathI, hun yuvAn nathI.
e sarvaavasthAo pudgalanI chhe. (shrI iShTa-upadesh)

Page 224 of 238
PDF/HTML Page 235 of 249
single page version

background image
224] [hun
[pravachan nan. 43]
kevaLagnAnInI jem
nishankapaNe nij–paramAtmAne jANatA gnAnI
[shrI yogasAr shAstra upar param pUjya gurudevashrInun pravachan, tA. 24-7-66]
A shrI yogasAr shAstra chhe. temAn 100mI gAthAmAn sAchI sAmAyikanA svarUpanun
varNan chAle chhe.
राय–रोस बे परिहरिवि जो समभाउ मुणेइ ।
सो सामाइउ जाणि फुडु केवलि एम भणेइ ।। १००।।
rAg-dveSh be tyAgIne, dhAre samatAbhAv;
te sAmAyik jANavun, bhAkhe jinavararAv.
100.
bhagavAn sarvagnadev kahe chhe ke je rAg-dveShano tyAg karIne samabhAvane dhAraN kare
chhe tene sAchI sAmAyik hoy chhe.
AtmA gnAnAnandasvarUp chhe evun jene bhAn thayun tene bIjA prANIo pratye
samabhAv varte chhe. dharmIjIvanI draShTi mithyAdraShTinI draShTi karatAn UlaTI thaI gaI chhe.
mithyAdraShTi paradravya mane lAbh-nukashAn kare chhe em mAnIne tenA pratye rAg-dveSh kare chhe
ane gnAnI to em mAne chhe ke koI paradravya mane lAbh-nukashAn karI shaktA nathI.
saune potAnA karma anusAr sanyog-viyog thAy chhe, koI koIno bagAD sudhAr karI
shaktun nathI. AvI draDh shraddhA ane gnAnane kAraNe gnAnIne paradravya pratye rAg-dveShanI buddhi
thatI nathI.
potAnA svabhAvane gnAtA-draShTArUpe kabUlato, jANato, Tharato dharmI jIv bIjA
jIvanA jIvan-maraN, sukh-dukhane koI anya jIv kare chhe em mAnato nathI. jagatanA
darek kAryo pot-potAnA antarang upAdAnane kAraNe thAy chhe em dharmI mAne chhe.
jem sUrya tenA kAraNe Uge chhe ane tenA kAraNe Athame chhe temAn koIne evo
vikalpa nathI Avato ke A jaldI Uge ke jaldI AthamI jAy to sArUn. tem dharmI
jIvane jagatanA darek kAryo tenA kAraNe thAy chhe temAn hun pheraphAr karun evI buddhi thatI
nathI. darek padArtha tenA krame pariNamatA potAnI avasthAnA kAryane kare chhe, temAn anukUL
nimitta je hoy te hoy ja chhe em jANatAn gnAnIne bIjAnA kArya men karI dIdhAn evo
ahankAr thato nathI ane bIjA mArA kArya karI de evI apekShA rahetI nathI.
jagatanun kyun dravya nakAmun chhe? eTale ke kayun dravya paryAy vinAnun chhe? koI dravya
paryAy vinAnun nathI. paryAy eTale dravyanun kArya ane dravya tenun kAraN. kArya vinAnun kAraN
na hoy ane kAraN vinAnun kArya na hoy. Avun jANatAn gnAnIne paradravya pratye viShamatA

Page 225 of 238
PDF/HTML Page 236 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [22p
utpanna thatI nathI, samabhAv rahe chhe. gRuhasthAshramamAn paN gnAnIne shraddhA-gnAnamAn Avo
samabhAv rahe chhe ane chAritranI nabaLAI vash alpa rAg-dveSh thAy tene gnAnI
potAnA svabhAvamAn khatavatA nathI.
yogIndradev samayasAranAn bandh-adhikAranA 176 kaLashano AdhAr Ape chhe.
samyaggnAnI pote potAne ane badhA paradravyanA svabhAvane jem chhe tem jANe chhe ane
tenI paryAyamAn thatAn kAryane paN vyavahAr tarIke jANe chhe. dravya te nishchay chhe ane paryAy
te vyavahAr chhe. dravya vagaranI paryAy na hoy-nishchay vagarano vyavahAr na hoy. Avun
jANatAn gnAnI potAnI paryAyamAn thatAn rAgane potAnA svabhAvamAn khatavatA nathI.
koI lAkaDI mAre ane pote kShamA rAkhe to samabhAv kahevAy em nathI. hun
gnAnasvabhAvI chhun ane paryAyamAn viShamabhAv thAy chhe te mAro svabhAv nathI em be
vachche bhedagnAn karavun te samabhAv chhe. A apekShAe gnAnI rAg-dveSh karatAn nathI em
kahevAy chhe. chAritranI nabaLAIthI rAg-dveSh thAy chhe tenI ahIn gauNatA chhe.
have chhedopasthApananI vAt kare chhe.
हिंसादिउ–परिहारु करि जो अप्पा हु ठवेइ ।
सो बियऊ चारित्तु मुणि जो पंचम–गइ णेइ ।। १०१।।
hinsAdikanA tyAgathI, Atmasthitikar jeh;
te bIjun chAritra chhe, pancham gatikar teh.
101.
je koI jIv hinsA Adi pApanA pariNAmanA abhAvasvabhAvasvarUp AtmAmAn
sthiratA kare chhe tene bIjun chAritra chhe je panchamagatinun kAraN chhe. vikArano chhed karI
AtmAne AtmAmAn sthApavo tene chhedopasthApanA nAmanun bIjun chAritra kahevAy chhe em
yogIndradev kahe chhe. Am to, sAmAyikamAn beThA hoy ane temAn koI vikalpa AvI
jAy. doSh lAge tene chhedIne pharI AtmAmAn sthir thAy tene chhedopasthApanA kahevAy chhe.
paN ahIn to yogIndradeve adhyAtmathI chhedopasthApanAnun svarUp kIdhun chhe.
mokShanun sAkShAt kAraN to svarUpamAn lInatArUp chAritra chhe tethI dharmanun mUL
chAritra kahyun chhe paN te chAritra darshan-gnAn vinA hotun nathI.
sthir-bimb bhagavAn AtmAmAn sthiratAno abhyAs thatAn pachhI kAyamI
sthiratA-dhruvadashA-panchamagati pragaT thaI jAy chhe. panchAstikAyamAn kevaLagnAnane paN ek
naye kUTastha kahyun chhe tem mokShamAn ekadhArI sthiratA hovAthI tene paN dhruv kahyo chhe.
sthiratA palaTe chhe paN ekadhArI evI ne evI thatI rahe chhe mATe tene dhruv kahI chhe.
मिच्छादिउ जो परिहरणु सम्मद्ंसण–सुद्धि ।
सो परिहार–विसुद्धि मुणि लहु पावहि सिव–सिद्धि ।। १०२।।

Page 226 of 238
PDF/HTML Page 237 of 249
single page version

background image
226] [hun
mithyAtvAdik pariharaN, samyagdarshan shuddhi;
te parihAr vishuddhi chhe, shIghra laho shivasiddhi. 102.
ahIn munirAje adhyAtmathI parihAravishuddhinI vyAkhyA karI chhe ke jeNe mithyAtva,
avrat, kaShAy Adino parihAr karIne samyagdarshananI shuddhi pragaT karI chhe tene
parihAravishuddhi chhe.
anAdithI je svabhAvano anAdar karato hato ane puNya-pAp Adino ja
ekAnte Adar karato hato tene chhoDIne have je paramAnandasvarUp nij Atma-
svabhAvano Adar-satkAr kare chhe eTale ke samyagdarshananI shuddhi pragaT kare chhe tene
parihAravishuddhi chhe.
aShTapAhuDamAn samyagdarshan upar jor deto ek shlok Ave chhe ke ‘samakitamAn
pariNat thayelo ATh karma nAsh kare chhe.’ svarUp je pUraN...pUraN shraddhA thaI chhe tenA
valaNamAn tenun ne tenun pariNaman chAlatAn AThey karmono nAsh thaI jAy chhe.
tem ahIn kahe chhe ke bhagavAn paramAnandasvarUpamAn-anant guNanA godAmamAn thAp
mArIne jyAn svarUpano Adar pragaT kare chhe tyAn bIjA sarva bhAvono parihAr thaI jAy
chhe. mithyAtvanA parihAr uparAnt rAg-dveShano paN jyAn parihAr thayo eTale ke tyAg
thayo-abhAv thayo ane svarUpanI pratIti-gnAn ane sthiratA pragaT thaI tene ahIn
‘parihAravishuddhi’ nAmanun chAritra kahyun chhe. ahIn paN samyagdarshan upar vadhAre jor
Apyun chhe. kem ke samyagdarshan vinA dharmamAn ek Dagalun paN AgaL chAlI shakAtun nathI.
jene draShTimAn nij paramAtmasvarUpano bheTo thayo tene kharekhar shraddhA-gnAnamAn
paramAtmAno sAkShAtkAr thayo chhe.
digambar AchAryoe bhinna bhinna granthamAn bhinna bhinna vidhie AtmAne
gAyo chhe. ahIn adhyAtmathI ‘parihAravishuddhi’ no shabdArtha karyo chhe. kharekhar parihAr-
vishuddhi to munine hoy chhe paN ahIn samyagdarshananI shuddhi ane mithyAtvAdinA
parihArane ‘parihAravishuddhi’ kahI dIdhI chhe.
samyaggnAnIne parihAravishuddhi e rIte chhe ke tene svabhAvamAn AdaramAn bahAranA
koI padArthanI vismayatA lAgatI nathI. padArthanI yathArtha sthitinA gnAnane lIdhe tene
koI padArthamAn vismayatA ke khed thato nathI, tethI chhae dravyanA mUL guN ane paryAyanA
svarUpane kevaLagnAnInI jem shankA rahit yathArtha jANe chhe. gnAnIne shrutagnAn chhe tethI
parokSha gnAn chhe paN parokSha rIte, kevaLagnAnI jeTalun ane jevun jANe chhe teTalun ane tevun
ja gnAnI jANe chhe paN kyAy vismayatA lAgatI nathI.
ahAhAhA! AtmAnA ek gnAn guNanI ek paryAyanI keTalI tAkAt chhe ke ek
samayamAn darek dravyane tenA anant guN paryAy sahit jANI le chhe. ek shraddhAnI paryAy
evI chhe ke te badhAnI shraddhA karI le chhe. AvI to ek paryAyanI tAkAt chhe to
AtmAnI keTalI tAkAt? AvA AtmAne je jANe teNe kharekhar AtmAne jANyo
kahevAy. gnAnI AvA bhagavAn AtmAne kevaLagnAnInI jem nishankapaNe jANe chhe.

Page 227 of 238
PDF/HTML Page 238 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [227
AvA draDh gnAn ane vairAgyadhArI samyagdraShTi joke pUrvakarmanA udayathI
gRuhasthAshramamAn darek kArya karatAn dekhAy chhe topaN te kAryone te AsaktibhAvathI karatAn
nathI. rAgane rog jANe chhe, mArA puruShArthanI gati eTalI viparIt chhe mATe rAg thAy
chhe em jANe chhe. rAg e mArA svabhAvanI jAt nathI. tem karma paN rAg karAvatun
nathI. mArA ja puruShArthanI khAmIthI rAg thAy chhe em jANe chhe.
gnAnI jANe chhe ke A mane satnun sthApan karavAno-nayathI mukhya-gauN karavAno
vikalpa UThe chhe te paN rAg chhe-prashasta kaShAyano ansh chhe. vItarAg amRutarasamAn e
ansh paN mane pAlavato nathI. AnkhamAn kadAch kaNun samAy paN mArA vItarAgarasamAn
A rAg poShAto nathI-samAto nathI.
Am, gnAnI gRuhasthAshramamAn rahyAn chhatAn-gRuhasthAshramanA kAryo karatAn hovA chhatAn
temAn ekAkAr thatAn nathI, lIn thatAn nathI. chAritranI kamajorIthI thatAn rAgane-
viShamabhAvane potAnA samasvabhAvathI viruddha hovAthI rog jANe chhe.
samyagdarshananI shuddhatA e ja mokSha upAyanun mUL chhe. samyagdarshanamAn sam-
svabhAvI bhagavAn AtmAnI samyak pratItinun jor eTalun chhe ke te ja vItarAg
yathAkhyAtachAritra, kevaLagnAn ane mokShanun kAraN bane chhe.
AnandaghanajI ek stutimAn lakhe chhe ke “gaganamanDaLamAn gauA viyANI, vasudhA
dUdh jamAyA, mAkhaN thA so vIralA pAyA, chhAshe jagat bharamAyA.” kahe chhe mAkhaN to
viralA gnAnI khAI gayA ane jagat Akhun to chhAshamAn bharamANun chhe. A stuti
uparathI sheThiyAe ek lITI lakhI chhe ke ‘Atam gaganamen gnAn hI gangA, jAme amRut
vAsA, samyagdraShTi bhar bhar pIve mithyAdraShTi jAy pyAsA...’
AvA samasvarUpamAn lIn gnAnIne kyArey parapadArthamAn iShTa-aniShTapaNAno rAg
AvI jAy chhe teno parihAr karIne te pharI svarUpamAn lIn thAy chhe tenun nAm
parihAravishuddhi chhe.
ahIn amRutachandra AchAryakRut tattvArthasArano dAkhalo Apyo chhe. ‘jyAn prANIonA
ghAtano visheShapaNe tyAg hoy ane chAritranI vishuddhi hoy tene parihAravishuddhi chAritra
kahevAy chhe.
have yathAkhyAtachAritranI vyAkhyA Ape chhe.
सुहुमहं लोहहं जो विलउ जो सुहुमु वि परिणामु ।
सो सुहुमु वि चारित्त मुणि, सो सासय–सुह–धामु ।। १०३।।
sUkShma lobhanA nAshathI, je sukSham pariNAm;
jANo sUkShma-charitra te, je shAshvat sukhadhAm. 103.
yathAkhyAtachAritra eTale pUrNa chAritra arthAt utkRuShTa chAritra. yathAkhyAt eTale
antarasvabhAvamAn jevun akaShAy-avikArI, vItarAg samabhAvasvarUp chAritra prasiddha chhe
tevun ja paryAyamAn yathArthamAn prasiddha thavun tene yathAkhyAt nAmanun vItarAg chAritra kahevAy
chhe ane te chAritra ja avinAshI sukhanun sthAn chhe.

Page 228 of 238
PDF/HTML Page 239 of 249
single page version

background image
228] [hun
dashamAn guNasthAne je sUkShma lobh chhe teno paN nAsh thaIne je sUkShma vItarAgI
pariNAm utpanna thAy chhe tene sUkShma chAritra kahe chhe. te ja yathAkhyAt- chAritra chhe, te
mokShanun sAkShAt kAraN chhe.
chAritranI sharUAt thayA pachhI shuddhinI vRuddhi thAy chhe tenA sAmAyik,
chhedopasthApanA, parihAravishuddhi, yathAkhyAtachAritra Adi A badhAn prakAr chhe. samaye
samaye shuddhinI vRuddhi thAy chhe evI A vAt bIje kyAy na hoI shake.
A to badhI AtmArAmane bheTavAnI vAto chhe. nijapad rache so ‘rAm’ kahIe,
karma kase tene kRiShNa kahIe. ahIn kahe chhe ke bhagavAn AtmA potAnA AtmabAgamAn rame
tene yathAkhyAtachAritra hoy chhe. A chAritra ja tene avinAshI sukhanun sAkShAt kAraN chhe.
kShAyik samyagdraShTine chothA guNasthAnamAn mithyAtvanI traN prakRiti ane chAr
anantAnubandhInI prakRitino nAsh thaIne svarUpAcharaNachAritra pragaT thaI jAy chhe. te
chAritranI pUrNatA to yathAkhyAtachAritrathI thAy chhe paN chothAmAn tenA ansharUp kaNikA na
jAge to to AgaL ja na vadhI shake.
are! A to tattvanA nirNayano viShay chhe, temAn samabhAve shAntithI vItarAgI
charchA karIne nirNay karavo joIe. temAn ek-bIjAne khoTA pADavAnI vAt na hoy
bhAI! koInI bhUl hoy topaN tene bIjI rIte samajAvIne kahevun joIe. tene dveShI
kalpIne ke virodhI kalpIne kahevun e kAI sajjanatAnI rIt chhe? A to vItarAg
mArga chhe bhAI! temAn to shAntithI, nyAyathI jem hoy tem nirNay karavo joIe ane
je satya nIkaLe tene kabUlavun joIe. AmAn koI pakShanI vAt nathI.
chothA guNasthAne svarUpAcharaN chAritra hoy e vAt to ToDaramalajI,
gopAladAsajI baraiyA, rAjamalajI vagere badhAnAn shAstromAn Ave chhe ane kadAch sIdhA
shabdomAn na nIkaLe topaN nyAyathI to samajavun joIe ne bhAI! ‘sarva guNAnsh te
samyaktva’ kahetAn temAn chAritrano ansh AvI ja jAy chhe.
mithyAdraShTine potAnA gnAyakapaNAnun bhAn na hatun tethI sharIrAdi ane rAg-
dveShAdi bhAvomAn potApaNAnI shraddhA-gnAn ane lInatA hatA. have jyAn shraddhAe gulAnT
khAdhI-nij paramAtmAnun avalokan thayun to te potAmAn TharyA vinA shI rIte thAy? e
Thare chhe enun ja nAm bhagavAn svarUpAcharaNachAritra kahe chhe. anantAnubandhInAn krodh, mAn,
mAyA, lobh-Adi chAr kaShAyano nAsh thayo to k kchAritra pragaT thAy ke nahi?
bhale e deshachAritra ke sakalachAritra nathI paN svarUpAcharaNarUp chAritra chhe. svabhAvanA
svAd vagar shraddhA kyAthi thAy? e svabhAvano svAd te svarUpA- charaNachAritra chhe,
ethI AgaL vadhIne chAritra pUrNa thAy tene thayAkhyAtachAritra kahe chhe ane teramAn
guNasthAne chAritranI sAthe anant Anand pragaT thAy tyAre param yathAkhyAtachAritra
kahevAy chhe. A chAritra ja sAkShAt mokShanun kAraN chhe.

Page 229 of 238
PDF/HTML Page 240 of 249
single page version

background image
paramAtmA] [229
[pravachan nan. 44]
guru Adesha
dehavAsI nij–paramAtmAmAn ane
sarvagna–paramAtmAmAn pher na jAN!
[shrI yogasAr shAstra upar param pUjya gurudevashrInun pravachan, tA. 26-7-66]
A shrI yogasAr shAstra chAle chhe. tenI 104 gAthA chAle chhe. yogIndradev kahe chhe
ke AtmA pote ja panch-parameShThI chhe.
अरहंतु वि सो सिद्धु फुडु सो आयरिउ वियाणि ।
सो उवझायउ सो जि मुणि णिच्छई अप्पा जाणि ।। १०४।।
AtmA te arhant chhe, siddha nishchaye e ja;
AchAraj, uvajhAy ne sAdhu nishchay te ja.
104.
nishchayadraShTi arthAt yathArtha draShTithI juo to, AtmA ja arhant chhe em jANo.
arhant, siddha, AchArya AdinA paryAyo AtmAnA dhruvapadamAn-antaramAn shaktirUpe paDI chhe.
AtmAmAn vartamAn dashAmAn alpagnAn, alpadarshan ane rAg-dveShAdinI
viparItatA chhe. e to kShaNik avasthA chhe paN antaramAn to, arhantanA jevA anant
chatuShTay trikAL paDayAn chhe.
pravachanasAranI 80 mI gAthAmAn Ave chhe ke arhantanun dravya eTale shaktivAn,
tenA guN eTale shakti ane tenI vartamAn avasthAne je jANe chhe te potAnA
AtmAnA dravya guN-paryAyane jANe chhe eTale ke arhantanA dravya-guN-paryAy sAthe
potAnA dravya-guN-paryAyane meLave chhe ke mArAmAn paN arhant jevA dravya-guN chhe. mArA
svabhAvamAn anant gnAn-darshan, sukh Adi svabhAvo chhe te pragaT thashe. je hoy te pragaT
thAy, na hoy to kyAthi Ave? AhAhA! rAg rahit nirvikalpa shraddhA vaDe hun arhant
jevo ja chhun evI pratIti thaI shake chhe.
bhagavAn AtmA eTale kAraN paramAtmAmAn arhantapadanun kAraN paDayun chhe te pragaT
thAy chhe. tRuShA lAgI hoy to, pANI hoy to tRuShA chhIpe. tem arhantapad antaramAn hoy
to temAn ekAgratA karavAthI paryAyamAn te pragaT thAy. pANI na hoy to tRuShA na chhIpe,
tem antaramAn arhantapad na hoy to paryAyamAn pragaT kyAthi thAy?
ahIn yogasAranI A 104 gAthAmAn je vAt chhe e ja vAt mokShapAhuDanI 104
mI gAthAmAn chhe, teno ahIn AdhAr Apyo chhe.
are! A tattvano bharoso paN kem thAy? bhAI! tArI dashAmAn bhale
alpagnAn ho