Hoon Parmatma-Gujarati (simplified iso15919 transliteration). Pravachan: 12-15.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 5 of 13

 

Page 70 of 238
PDF/HTML Page 81 of 249
single page version

background image
70] [hun
[pravachan nan. 12]
shiv sukh māṭe nij paramātmāno anubhav kar
[shrī yogasār upar pūjya gurudevashrīnā pravachanamānthī, tā. 19-6-66]
shrī yogīndradev digambar sant muni thaī gayā. anādi sarvagna parameshvar tīrthaṅkar
bhagavāne kahelo mārga shrī yogīndradev yogasār tarīke ahīn varṇave chhe. temān āpaṇe 29
mī gāthā chheḥ-
वय–तव–संजम–मूल–गुण मूढहं मोङ्कख ण वुत्तु ।
जाव ण जाणइ इक्क पर सुद्धउ भाउ पवित्तु ।। २९।।
jyān lagī ek na jāṇiyo, param, punit, shuddha bhāv;
muḍh taṇā vrat-tap sahu; shivahetu na kahāy.
29.
jyān sudhī ā sharīr-vāṇīthī bhinna, ashuddha vikārī bhāvathī rahit, param shuddha
param nirmaḷ ātmabhāvano anubhav na kare, shuddha chidghan pavitra ānandakand ātmāno
antarmukh thaīne ātmānun gnān-shraddhā-ācharaṇ na kare tyān sudhī mūḍh jīvoe karelān
vrat-tap ādi nirarthak chhe, rāganī mandatāno shubharāg chhe. sarvagna trilokanāth tīrthaṅkaradeve
kahyo evo tadna shuddha pavitra sachchidānand gnāyak anākuḷ shāntarasathī bharelun ātmatattva
chhe, tenī shraddhā-gnān ne anubhav jyān sudhī na kare tyān sudhī agnānī mūḍh jīvanā-
svarūpanā ajāṇ jīvanā vrat-tap ādi nirarthak chhe.
bhagavān parameshvare je avasthāmān pragaṭ karyo chhe e gnāyak chaitanyasvarūp
ātmāno, dehamān birājamān chaitanyaratna ātmāno jene anubhav nathī evā mūḍh
eṭale ke gnātādraṣhṭā svarūpathī bharel vastunun jene bhān nathī evā mūḍh jīvo game
teṭalā vrat tap kare, anashan-uṇodarī kare, vinay kare, yātrā kare, bhakti kare, pūjā kare
topaṇ e badhān enā dharmanā khāte nathī. e badhān shubhabhāv bandhanā khāte chhe, sansār
khāte chhe.
nijasvarūpamān ānand ne shuddhatā bharī paḍī chhe, tene sparshe nahi ne potānā
nijasvabhāvanā ajāṇ mūḍh jīvo dev-shāstra-gurunī vinay-bhakti pūjā nāmasmaraṇ
kare te badhān shubharāgarūpī puṇya chhe, dharma nathī. e dev-shāstra-gurunī vaiyāvr̥ut kare, sevā
kare paṇ jene ātmasevānī khabar nathī ke hun ek gnānānand chidānand shuddha dhruv anādi
anant pavitra anant shāntinī khāṇ-khajāno-ātmā chhun, evā atīndriy ānandano
jene sparsha nathī, anubhav nathī evā mūḍh jīvonā dev-shāstra-gurunī sevā ādinā
bhāvo paṇ ene samvar ane nirjarāmān nathī, bandhamān chhe, emān bandh thaīne chār gatimān
rakhaḍe chhe.
bhagavān ātmā sat sat sat shāshvat gnān ne ānandanī khāṇ ātmā chhe.
enā bhān ne sparsha vinā je kāī shāstranī svādhyāyo kare, 11 aṅg ne 9 pūrva bhaṇe,
e badhā

Page 71 of 238
PDF/HTML Page 82 of 249
single page version

background image
paramātmā] [71
vikalpo puṇya-rāg chhe, e dharma nathī, samvar-nirjarā nathī bhagavān ātmā chaitanyaratna
chhe. prabhu! ene khabar nathī. ā deh, vāṇī, man e to dhūḷ, māṭī, jaḍ chhe ane
hinsā, jūṭhun, chorī, viṣhayabhoganī vāsanā e pāp chhe. dayā, dān, vrat, bhakti, tap,
vinayanā je vikalpo ūṭhe te puṇya chhe te kāī ātmā nathī. evā puṇya-pāpanā rāg
rahit bhagavān ātmā vastu shāshvat, nitya dhruv, ene sparsha karyā vinā mūḍh jīv
svādhyāy kare, vinay kare, e badhā vr̥uthā chhe. svasanmukhanā bhān vinā par sanmukh,
thayelā badhā vikalponī jāḷ puṇya ke pāp e bandhanun ja kāraṇ chhe.
mithyādraṣhṭi agnānī mūḍh jīvanā vrat-tap badhun puṇyano bandh chhe. ātmā ek
samayamān akhaṇḍānand prabhu satnī khāṇ chhe, sat shāshvat anādi-anant aṇ karāyelo
shāshvat padārtha chhe. emān andar shāshvat ānand ne shāshvat shānti paḍayā chhe. evā shāshvat
bhagavān ātmā ane shāshvat shāntine ānandano je bhāv enā sparshanā bhān vinā
je shāstrasvādhyāy ādi kare, paryaṭanā kare, te badhā ekalān puṇya-bandhananā kāraṇ chhe.
bhagavān ātmā vastue abandh svarūpe chhe, ene āvā pariṇāmathī bandhan thāy chhe.
bhagavān ātmā shāshvat dhruv chhe ne enā guṇo je chhe e paṇ shāshvat dhruv chhe. enā
guṇamān to gnātā draṣhṭā ānand ne vītarāgathī bharelo bhagavān chhe. enā antar sparshathī
enī sanmukhanī draṣhṭi vinā mūḍh jīv svabhāvanā ajāṇathī jeṭalī kriyā vrat, tap
ādi kare e mokṣhano upāy nathī, e ātmānā chhūṭavāno upāy nathī, e to bandhano
ne rakhaḍavāno upāy chhe.
keṭalāk beṭhān beṭhān bhagavān bhagavān namo arihantāṇam vagere kare chhe-e to
ek rāg chhe, vikalpa chhe. bhāī! shubharāg chhe, paralakṣhī vr̥utti chhe. svarūp andar shuddha chhe
enā bhān vinānā āvā bhāv ene samvar-nirjarānun kāraṇ nathī, bandhanun kāraṇ chhe.
rāganī dishā par taraphanī chhe ane svabhāvanī dishā antarmukhanī sva taraphanī chhe. par
taraphanī dishānā bhāv e sva taraphanī dishāmān madad kare e traṇ kāḷamān bane nahīn.
bhagavān ātmā shuddha chidānandanī mūrti, shāshvat ānandanī mūrti, jemān atīndriy
ānand ṭhasoṭhas bharyo chhe, evā ānandane sparshyā vinā, evā ānandane jāṇīne pratīt
karyā vinā, jeṭalā āvā vrat niyam ādinā thāy te par taraphanā valaṇanī vr̥uttio
ātmāne antarmukh thavā māṭe jarīye madadagār nathī. bhagavān ānandano nāth prabhu ene
aḍayā vinā sparshyā vinā āvī rāganī kriyāothī mokṣhamārga nathī, sansāramārga chhe.
dayā-dān-vrat-bhakti e to badhī bahirmukh valaṇavāḷī lāgaṇīovāḷī vr̥utti chhe.
antarmukh paramātmā pote nijānandathī bharelo chhe enā sanmukhathī vimukhanī vr̥utti chhe. e
vimukhanī vr̥uttionā bhāvathī ātmāne puṇya ne sansār ja chhe, te puṇya bandhanā kāraṇ
chhe. sādhu thāy, ra8 mūḷaguṇ pāḷe, ekavār ūbhā ūbhā āhār le, nagnapaṇun,
sāmāyik, ṣhaṭ āvashyakanā vikalpo evā ra8 mūḷaguṇ pāḷe topaṇ e sansār ne
puṇyavardhak chhe. bhagavān tārī pāse kyān mūḍī ochhī chhe? jyāre ātmā sarvagna
parameshvar kevaḷagnānapaṇāne pāme, anant ānand

Page 72 of 238
PDF/HTML Page 83 of 249
single page version

background image
7r] [hun
ādi dashāne arihant-siddhapaṇāne pāme e badhī nirmaḷadashānī khāṇ to ātmā chhe, e
kāī dashā bahārathī āvatī nathī. bhagavān ātmā ek samayamān sat sat sat chid
ānand chid gnān ādi shaktiono rasakand eno jyān antar ādar nathī, sanmukh
nathī, sāvadhānī nathī, ruchi nathī, tene gney karīne tenun gnān nathī, temān ṭharato nathī,
tyān sudhī badhā bahāranā vrat-tap ādi chār gatimān rakhaḍavānā kāraṇ chhe.
bhagavān ātmā atīndriy ānandathī shobhit tattva chhe. enī antaramān ekāgra
thaīne atīndriy ānandanā shāntino sāgaro ūchhaḷe ene tap kahe chhe. jem merūthī sonun
shobhe em bhagavān ātmānī ekāgratāthī enī dashāmān atīndriy ānandanī bharatī
āve enun nām tap kahe chhe, je jātano bhāv ātmāno chhe te jātano bhāv tenī
dashāmān pragaṭ thāy tene mokṣhano mārga kahe chhe. e jātanā bhāvathī viparīt bhāv e
badhā sansār khāte puṇya khāte chhe. prabhu anant guṇono ātamarām chhe, enī sanmukh
thaīne enun gnān enī pratīt ne ācharaṇ e samvar ne nirjarā chhe. enāthī jeṭalā
vimukhabhāv-samyagdraṣhṭinā vimukh bhāv e paṇ bandhanun kāraṇ chhe.
badhun jāṇyun paṇ bhagavān jāṇyo nahīn, mahā prabhu, chaitanya prabhu bhagavān ātmā
ek sekanḍanā asaṅkhya bhāgamān vastu tarīke arūpī ānandaghan chaitanya chhe, emān shānt
vītarāgatānā ratno anant bharyā chhe evā chaitanyaratnanī anubhav draṣhṭi vinā eṭale ke
tenī kimmat ne bahumān karyā vinā jeṭalā vrat-tap ādi karavāmān āve e sansār
khāte chhe. vītarāg parameshvar sarvagna trilokanāth sarvagnadev jene paryāyamān avasthāmān
svabhāvanā antar āshray vaḍe pūrṇa gnān ne pūrṇa vītarāgatā pragaṭ thaī, tyāre
bhagavānanī īchchhā vinā vāṇī nīkaḷī. e vāṇīmān je āvyun ene santo ahīn pharamāve
chhe. yogīndradev digambar muni jaṅgalavāsī-vanamān rahetā hatā. emaṇe kahyun ke-bhāī!
tārī chījanā ajāṇ ane parachījanā bhramaṇavāḷā game tevā puṇyanā bhāv ho e
tārā ātmāne bandhanane māṭe ne rakhaḍavā māṭe chhe, chhūṭavā māṭe nathī.
vrat-tap-sanyam-indriyadaman ne mūḷaguṇ, ekavār āhār levo ādi kare paṇ
je ātmānā shuddha chidānandanā ajāṇ chhe ene mokṣha nathī kahyo, ene samvar-nirjarā
kahyā nathī. jyān sudhī bhagavān ātmā pavitra chhe enun samyagdarshan ne anubhav na
hoy tyān sudhī ā badhā phogaṭ chhe, ekaḍā vinānā miṇḍā chhe, raṇamān pok mūkavā jevā
chhe. ra9.
have 30 mī gāthā kahe chheḥ- -
जइ णिम्मल अप्पा मुणइ वय–संजुम–संजुत्तु ।
तो लहु पावइ सिद्धि–सुह इउ जिणणाहहं उत्तु ।। ३०।।
je shuddhatam anubhave, vrat-sanyam sanyukta,
jinavar bhākhe jīv te, shīghra lahe shivasukh. 30.

Page 73 of 238
PDF/HTML Page 84 of 249
single page version

background image
paramātmā] [73
je koī ātmā nirmaḷ ānandakand, shuddha gnānaghan prabhune jāṇe chhe, nirmaḷ shuddha
chidghan vastune anusarīne nirvikalpa vaḍe ātmāne anubhave chhe, nirvikalpa eṭale
rāganī malinatānī viparīt dashā vinā nirmaḷānand prabhune nirmaḷ anubhavathī je
anubhave chhe, ene vrat ne sanyamano vyavahār ho, paṇ e vastu sahit chhe to emān
vyavahār nimitta tarīke tyān kahevāmān āve chhe. samyagdarshan ne anubhav vinānā vratādi
hatā e to nimittapaṇe paṇ kahevāmān āvyā nathī. ahīn to nimittapaṇun siddha karavun
chhe. vrat-sanyam-indriyadaman sahit nirmaḷ ātmāno anubhav kare to alpakāḷamān shīghra
siddha paramātmānun sukh pāme chhe. pote ātmānā antar-anubhav vaḍe shuddha chaitanyane
anubhave enī sāthe ene vrat, niyamanā nimittarūpe vikalpo vyavahār hoy chhe to e
badhun-vyavahār krame krame chhoḍī e potānā siddha sukhane prāpta karashe.
ā ātmā kevo chhe enī ene khabar nathī, je kimmat karavā lāyak chaitanyaratna
tenī kāī kimmat nahīn ne ā deh, vāṇīnī kriyā ne dayā-dānanā pariṇām je kāī
kimmat karavā lāyak nathī tenī ene kimmat ne teno mahimā; paṇ sarvagna paramātmā
vītarāg trilokanāth anant ānandane prāpta thayā e badhī nirdoṣh dashāo
paramātmasvarūpe andar ātmāmān paḍī chhe evo nirmaḷ bhagavān ātmā chhe enī ene
kimmat nathī. vartamān shāshvat dhruv nirmaḷ bhāv paḍayo chhe enī antaradraṣhṭi ne ācharaṇ
jene chhe ene bhale vrat-sanyam nimitta tarīke ho, rāganī mandatā tarīke vyavahār-
ācharaṇ ho paṇ kharun mokṣhanun kāraṇ je chhe tenī sāthe ā hoy chhe eṭale dhīme dhīme
āne chhoḍī daīne kevaḷagnānane siddhasukhane pāmashe. nimittapaṇun hoy chhe, svarūpanā shuddha
upādānanā shraddhā gnān ne ācharaṇanī bhūmikāmān, pūrṇa shuddhatā pragaṭ thaī nathī tethī
thoḍī ashuddhatāno te bhūmikāne yogya vyavahār-rāganī mandatā hoy chhe, ene nimitta
tarīke kahevāmān āve chhe. chothe guṇasthāne paṇ ātmānubhav hoy chhe paṇ jyān visheṣh
sthiratā chhe tyān vrat-niyamanā āvā pariṇām hoy ene to visheṣh sthiratā hoy chhe
em ahīn batāvavun chhe.
jyān ā ātmā andar potānā panthe chaḍayo chhe paṇ jyān sudhī vratanā
pariṇām-vikalpa, joīe evī bhūmikā yogya sthiratā nathī thaī tyān sudhī ene ugra
ācharaṇ rūpī sādhupaṇun hotun nathī ane jyān ugra ācharaṇ hoy chhe tyān āvā
pañchamahāvratanā vikalpo hoy chhe-em vāt siddha kare chhe. āvun jinendra bhagavānanun kathan
chhe. jinendradev vītarāg parameshvar trilokanāth so indra dvārā pūjanik, samavasaraṇanā
nāyak, lākho santonā sūrya-chandra, lākho sādhurūpī tārā emān ā chandra enā mukhethī ā
vāṇī āvī chhe. ahīn to svarūpanun agnān ane rāg-dveṣhanī asthiratā je paḍī chhe
ene svabhāvanā bhāne ṭāḷī shakāy chhe, em vāṇīmān āvyun chhe.
vītarāg parameshvar trilokanāth tīrthaṅkaradev samavasaraṇ sabhāmān ām kahetā hatā
bhagavān ātmā anant chaitanya ānandanā rasathī bharelo prabhu chhe, enī jene antaramān
anubhavanī

Page 74 of 238
PDF/HTML Page 85 of 249
single page version

background image
74] [hun
ugratānī chāritradashā-ramaṇatā hoy enī sāthe e vakhate ugra chāritramān nimitta tarīke
vrat ādinā pariṇām hoy to e krame rāgano abhāv karī shuddhatāne vadhārī ane pūrṇa
ānand-siddhinā sukhane muktinā sukhane pāmashe em jinanāthe varṇan karyun chhe. 30.
have 31mī gāthāmān kahe chhe ke ekalo vyavahār nakāmo chhe.
वढ तव संजमु सीलु जिय ए सव्वई अकयत्थु ।
जांव ण जाणइ इक्क परु सुद्धउ भाउ पवित्तु ।। ३१।।
jyān lagī ek na jāṇiyo, param, punit, shuddhabhāv;
vrat-tap-sanyam-shīl sahu, phogaṭ jāṇo sāv.
31.
he jīv! jyān sudhī ek bhagavān ātmāno vītarāgabhāv shuddhabhāv
ānandabhāv evo ek ātmāno antarabhāv, shuddha dhruvasvabhāv, shāshvat ānand
vītarāgabhāv tene na jāṇe, shuddha upayog pragaṭ na kare tyān sudhī enā badhā vyavahār
vratādi phogaṭ phogaṭ chhe. vrat pāḷe, vaiyāvr̥ut kare, dev-guruno vinay kare, shāstrasvādhyāy
kare, indriyanun daman kare e badhun kaṣhāyanī mandatāno svabhāv kūṇo kūṇo chhe paṇ e badhun
akr̥utārtha chhe. enāthī tārun kāī siddha thāy em nathī.
bhagavān ātmā vītarāgabhāv, ānandabhāv, shāntabhāv, akaṣhāyabhāv, satbhāv,
prabhutābhāv, parameshvabhāv, evā anantā shuddha bhāvono bharelo bhagavān, evā
shuddhabhāvane jyān sudhī antarmukh thaīne na jāṇe tyān sudhī agnānīnā vyavahār-chāritra
vr̥uthā chhe. ekaḍā vinānā mīṇḍā chhe, raṇamān pok mūkavā jevā chhe, puṇya bāndhīne sansār
vadhāranārā chhe.
bhagavān ātmā potānā shuddhabhāvanā bhaṇḍāranun jyān sudhī tāḷun khole nahīn tyān
sudhī shubhabhāvanā e shubharāganī kriyāne shubh upayog paṇ kahevāto nathī. draṣhṭi
mithyātva chhe te kharekhar ashubh ja pariṇām chhe. ātmānun svarūp vītarāgabhāv chhe,
teno anubhav shuddha upayogarūp bhāv chhe, āvo bhāv jyān sudhī na kare tyān sudhī
vrat-tap-sanyam-shīl e badhun akr̥utārtha chhe, mokṣhane māṭe akārya chhe. karoḍo janma sudhī
koī vrat, niyam, tapasyā kare paṇ bhagavān ātmānā antar anubhav ne samyagdarshan
vinā e chār gatimān rakhaḍavānā panthe paḍayo chhe. shubhāshubh pariṇāmathī nivr̥utti ane
bhagavān ātmānī draṣhṭi sahit shuddha upayoganī ramaṇatā kare enun nām kharun chāritra
ane enī sāthe ashubhanī nivr̥utti ne shubhabhāv hoy te vyavahārachāritra chhe.
vyavahārachāritra bandhanun kāraṇ ane nishchayachāritra samvar ne nirjarānun kāraṇ chhe.
anant bhav sudhī ātmānā anubhav vinānī kriyā anantavār kare topaṇ ene
kāī paṇ lābh thato nathī. 31.
ātmāno je dravyasvabhāv chhe e dravyasvabhāve pariṇamavun e mokṣhanun kāraṇ chhe
ane rāgādi to paradravyasvabhāv chhe. pañchamahāvrat dayā-dān ādinā vikalpo e to
paradravyasvabhāv

Page 75 of 238
PDF/HTML Page 86 of 249
single page version

background image
paramātmā] [7p
chhe. paradravyasvabhāv to durgati chhe, bandhan chhe. svadravyasvabhāv e sadgati chhe. mārga to
ek hoy traṇ kāḷamān, ‘ek hoy traṇ kāḷamān paramārathano panth,’ kāī be mārga hoy
nahīn. sarvagnadev trilokanāth vītarāgadeve kahelo je nishchay sva-āshray mārga te ek ja
mokṣhano mārga chhe. parāshray te mokṣhamārga hoy ja nahīn.
puṇya ne pāp banne sansār chhe tem have 3r mī gāthāmān kahe chheḥ-
पुणि्ंण पावइ सग्ग जिउ पावएं णरय–णिवासु ।
वे छडिवि अप्पा मुणइ तो लब्भइ सिववासु ।। ३२।।
puṇye pāme svarga jīv, pāpe narak nivās;
be tajī jāṇe ātmāne, te pāme shivavās. 3r.
dayā-dān-vrat-bhaktino shubhabhāv kare to puṇyathī svarga maḷe ane pāp kare to
narakamān jāy. shubhabhāv kare to svargamān jāy paṇ ante to badhī dhūḷ ja chhe.
āchāryadev kahe chhe ke puṇya karīsh to ā svarga ādi dhūḷ maḷashe ne pāp karīsh to
narakamān jaīsh. hinsā-jūṭhun-chorī-bhog-kām-krodh-vāsanā-mahā viṣhayavāsanā-vikār,
parastrī lampaṭapaṇā, dārū mānsanā khāvānā bhāv hashe to narakamān jaīsh. parantu bannene
chhoḍīne ātmānun shraddhā-gnān ne chāritra karīsh to mokṣhe jaīsh.
bhāī! ekavār harakh to lāv ke aho! māro
ātmā āvo paramātmasvarūp chhe, gnānānandanī shakti
bharelo chhe, mārā ātmānī tākāt haṇāī gaī nathī.
“arere! hun hīṇo thaī gayo, vikārī thaī gayo....have
mārun shun thashe!” em ḍar nahi, muñjhā nahi, hatāsh
thā nahi.....ekavār svabhāvano utsāh lāv.....svabhāvano
mahimā lāvīne tārī tākātane uchhāḷ.
- pūjya gurudev

Page 76 of 238
PDF/HTML Page 87 of 249
single page version

background image
76] [hun
[pravachan nan. 13]
nij paramātmāno anubhav
te ek ja mokṣhanun kāraṇ jāṇ
[shrī yogasār upar param pūjya gurudevashrīnun pravachan, tā. ra0-6-66]
pahelān 31 mī gāthāmān āvyun hatun ke vyavahārachāritra nirarthak chhe arthāt
samyagdarshan, gnān, chāritra vinā ekalā vyavahāratap kāī kāryakārī nathī. 30mī
gāthāmān nishchay ne vyavahār sāthe kahyā hatā. eṭale ke jyān nirmaḷ ātmānā shraddhā-
gnān ne shānti hoy tyān nimittarūpe vratādi hoy chhe. chhatān te vratādi mokṣhamārga nathī.
tathā ra8mī gāthāmān, ā trilok pūjya jinasvarūpī ātmā traṇ lokamān ādaraṇīy chhe
ne mokṣhanun kāraṇ chhe em āvyun hatun.-ām kahīne have tenun phaḷ batāve chheḥ-
पुणि्ंण पावइ सग्ग जिउ पावएं णरय–णिवासु ।
बे छंडिवि अप्पा मुणइ तो लब्भइ सिववासु ।। ३र।।
puṇye pāme svarga jīv, pāpe narak nivās;
be tajī jāṇe ātmane, te pāme shivavās. 3r.
jīv puṇyathī eṭale ke dayā, dān, shīl, sanyam ne vratādithī-e badhā vyavahār
bhāvathī svarga pāme chhe, ane tethī ene sansāranā kāraṇ kahyān chhe. ‘pāpe narak
nivās’-pāpathī narakamān nivās thāy chhe-ām puṇya ne pāp-bey duḥkharūp evā
sansāranā kāraṇ chhe. ‘be tajī jāṇe ātmāne’-shubhāshubh bhāvane tajīne eṭale ke tenī
ruchine chhoḍīne-teno āshray chhoḍīne gnānānandasvarūp ātmānī sanmukh thaīne teno
āshray le to shivavās pāme. arthāt puṇya-pāpane chhoḍīne ātmāno anubhav kare to
mukti thāy.
nishchay hoy tyān vyavahār sāthe hoy chhe. paṇ ekalo vyavahār nirarthak-akr̥utārtha
chhe tem kahe chhe. juo! ekalā vyavahāraratnatrayane nirarthak kahyā chhe, kem ke jyān
upādān-ātmānā shraddhā-gnān-shānti hoy tyān tevā bhāvane nimitta kahevāy chhe. paṇ
jyān upādān na hoy tyān nimitta kem kahevāy? to ahīn kahyun ke dayā, dān, pūjā,
bhakti ne vratādinā pariṇāmathī jīv svargamān jāy chhe ne hinsā, jūṭhun, chorī ādi
pāpanā pariṇāmathī narakamān jāy chhe. parantu te beyane chhoḍe to shivamahelamān jāy.
shivamahel eṭale ātmānī muktadashā-paramānandarūpī dashā ane te puṇya-pāp chhoḍīne
ātmāno anubhav kare to thāy. paṇ puṇyanī kriyāthī kāī mukti thatī nathī.

Page 77 of 238
PDF/HTML Page 88 of 249
single page version

background image
paramātmā] [77
ahā! nishchay hoy tyān sāthe vyavahār hoy chhe, ane tethī sāthe batāve chhe. paṇ
pahelo vyavahār hoy ne pachhī nishchay thāy em nathī kahetā, tathā nishchay sāthe rahelo
vyavahār chhe to bandhanun kāraṇ, paṇ tene nimitta tarīke gaṇīne, te bethī mukti thāy chhe
tem kahevāy chhe.
have puṇyakarmanī vyākhyā kare chhe ke shātāvedanīy, shubhaāyuṣhya, shubhanām,
shubhagotra, e puṇyakarmamān āve chhe. āhāradān, auṣhadhadān, abhayadān ne vidyādān-
e chār prakāranun dān āpe to shātāvedanī ādi bāndhe chhe. shrāvak ne muninun
vyavahārachāritra paṇ puṇyabandhanun kāraṇ chhe. kṣhamābhāv, santoṣhapūrvak ārambh, alpa
mamatva, komaḷatā, kaṣhṭa sahan karavun, man-vachan-kāyānun kapaṭ rahit vartan, paraguṇ
prashansā, ātmadoṣh nindā ne nirābhimānatā ādi shubhabhāv svarganun kāraṇ chhe.
have pāpakarmanī vyākhyā kare chhe ke ashātāvedanī, ashubh āyuṣhya, ashubhanām ne
ashubhagotra te pāpakarma chhe ne te ashubhabhāvathī bandhāy chhe, gnānanā sādhanamān vighna
karavāthī, parane duḥkh devāthī, tīvra kaṣhāy karavāthī, anyāyapūrvak ārambh karavāthī, kapaṭ
sahit vartan karavāthī. man-vachan-kāyāne vakra rākhavāthī, jhaghaḍā karavāthī, paranindā
karavāthī, ātmaprashansā karavāthī, abhimān karavāthī ne hinsā-asatya vachan ādi pāñch
pāpomān pravartanathī ashātāvedanī ādi bandhāy chhe.
juo, vrat, sanyam vagere pāḷavāthī shubharāg thāy chhe. tenāthī puṇya bandhāy chhe
paṇ abandhapaṇun thatun nathī-tem kahe chhe ne mokṣhanun kāraṇ to ek shuddhopayog ja chhe.
parantu bījun koī kāraṇ nathī em paṇ kahyun. 3r.
वउ तउ संजमु सील जिया इउ सव्वई ववहारु ।
मोक्खहं कारणु एक्कु मुणि जो तइलोयहं सारु ।। ३३।।
vrat-tap-sanyam-shīl je, te saghaḷān vyavahār;
shivakāraṇ jīv ek chhe, trilokano je sār. 33.
ātmā mokṣhanun kāraṇ chhe. arthāt ātmāne āshraye je vītarāgatā pragaṭ thāy te
ek ja mokṣhanun kāraṇ chhe. jyāre vyavahārachāritra bandhanun kāraṇ chhe.
prashnaḥ– to pachhī kundakundāchārye pañch mahāvrat shun karavā pāḷ‌yā hatā?
samādhānaḥ– are! kyān pāḷ‌yā hatā? je nimittarūpe hatā tene gnānanā gney
tarīke jāṇīne hey gaṇyā hatā.
prashnaḥ– āp to ekānt karo chho? vyavahārathī kāī lābh na thāy tem māno chho!
samādhānaḥ– paṇ bhāī! ahīn āchārya shun kahe chhe? ke vyavahār chhe, hoy chhe, paṇ
mokṣhanun kāraṇ to nishchay-ātmāno āshray karavo te ja chhe.

Page 78 of 238
PDF/HTML Page 89 of 249
single page version

background image
78] [hun
ahā! traṇalokamān sār vastu jo koī hoy to mokṣhanā kāraṇarūp ek
nishchayachāritra chhe. samyagdarshan ne samyaggnān mokṣhanā kāraṇarūp to chhe ja. paṇ ahīnyā
utkr̥uṣhṭa vāt levī chhe ke samyagdarshan-gnān sahit svarūpano āshray karīne sthiratā-
vītarāgatā-nirvikalpatā-shāntinī ugratā pragaṭ karavī te nishchayachāritra chhe ke je
traṇalokamān sār chhe.
ahīn kahe chhe ke mokṣhanun kāraṇ ek chhe paṇ be nahi. pt.. ṭoḍaramalajīe paṇ
mokṣhamārgaprakāshakanā sātamā adhikāramān kahyun chhe ke mokṣhanun kāraṇ be nathī paṇ kathan be
prakāre chhe ne jo be mokṣhamārga māne chhe to bhram chhe. ātmānī pūrṇa pavitra vītarāg
dashā-kevaḷagnān, ātmānā āshraye nishchayachāritrathī ja pragaṭe chhe. kemake vyavahāranā
vinay, bhakti ādi bhāv to parāshrit chhe. chhatān te hoy chhe. pūrṇa vītarāgatā na hoy
tyān sudhī te hoy chhe, topaṇ, te vyavahār sār nathī sār to nishchayachāritra chhe.
ātmā shraddhā-gnān-shāntithī jyāre potānun svarūp sādhe chhe tyāre āvo vyavahār
sāthe hoy chhe, vinay, svādhyāy ādi bhāv hoy chhe. paṇ tenun phaḷ puṇya-svarganun
bandhan chhe. samakitīne paṇ tenun phaḷ svarga chhe.-ahā! ām kahīne vyavahāranun gnān
karāvyun-vyavahār chhe tem jaṇāvyun. paṇ pachhī uḍāḍī dīdho. kemake tenī kimmat chhe nahi.
ahā! ā to yogasār chhe, eṭale ke svarūpanī ekāgratānā joḍāṇano sār-
mokṣhamārgano sār chhe. shuddha paramānandanī mūrti bhagavān ātmānī shraddhā, gnān ne
ramaṇatā te ek ja sār chhe, ne te ek ja mokṣhano mārag chhe.
jevun kārya-sādhya hoy chhe tevun ja tenun kāraṇ-sādhan hoy chhe-evo niyam chhe.
to, kārya nirmaḷ chhe to tenun sādhan paṇ nirmaḷ hoy chhe. have vratādi to malin chhe.
māṭe sādhan malin chhe ne sādhya nirmaḷ thāy em bane nahi. te yathārtha upāy nathī.
paṇ param mokṣhadashānun kāraṇ paṇ pavitratānā pariṇām evā nishchay svasamvedan nishchay
ratnatray chhe ne te ek ja upāy chhe. paṇ bījo koī upāy nathī.
vyavahāranun pāḷavun te rāg chhe, ne rāgane karīne koī māne ke hun shrāvak chhun ne
muni chhun to mūḍh chhe. shun te shrāvakapaṇun ne munipaṇun chhe? te to bandhanun kāraṇ chhe.
vyavahāranī kriyāmān shrāvakapaṇun ke munipaṇun kyāthī āvyun? munipaṇun ne shrāvakapaṇun to
shuddhātmāno anubhav karavo te chhe ne te jainadharma chhe. ātmānā samyagdarshan-gnān-
ācharaṇ svarūp anubhav, te ek ja mokṣhano mārag chhe ne te chothe guṇasthānathī sharū
thāy chhe.
ahā! nishchay chhe to vyavahār chhe ke vyavahār chhe to nishchay chhe tem nathī. paṇ
banne svatantra chhe. svāshrayapaṇun bhinna chhe ne parāshrayapaṇun paṇ bhinna chhe. ane kharekhar to,
shuddha chaitanyamay ātmānun gnān thatān samyagdraṣhṭi vyavahārathī mukta ja chhe. jem paradravya chhe
tem vyavahār chhe kharo. paṇ te gnānīmān nathī. tenāthī te mukta chhe.
shrī ‘samayasār’ mān kahyun chhe ne ke ā sharīr mr̥utak kalevar chhe. tem samyagdarshan

Page 79 of 238
PDF/HTML Page 90 of 249
single page version

background image
paramātmā] [79
vinānā-ātmānā bhān vinānā jīvanun jīvan ja nathī paṇ te maḍadun chhe arthāt
shuddhātmānī pratīti, anubhav vinā badhī shubhācharaṇanī kriyā maḍadun chhe-temān jīvan
nathī. paramātmaprakāshamān paṇ āve chhe ke jem jīv vinānun sharīr apūjya chhe-maḍadun chhe.
tem chaitanyamūrti bhagavān ātmānā samyagdarshan-gnān vinā badhā vyavahār vratādi
maḍadān chhe, apūjya chhe. samyagdarshan vinā badhā prāṇī chālatā maḍadān chhe, ne ātmānā je
chaitanyaprāṇ, ānandaprāṇ, bhāvaprāṇ chhe tenī pratīt, tenun gnān ne temān ramaṇatā kare to
jīvato thāy chhe. vītarāg parameshvaranā mārgamān, vītarāgasvarūp ātmānī vītarāgī
draṣhṭi ne gnānane jīvanun jīvan kahevāmān āve chhe. to evā jīvanā jīvan vinā lakṣhmī
vagerethī je potāne moṭo māne chhe te marī gayelun maḍadun chhe. tathā vyavahāranā bhāvavāḷā
hovā chhatān je shuddhabhāvathī rahit chhe te paṇ maḍadun chhe.
bhāī! āmān to em siddha karyun chhe ke shuddha svabhāvī ātmānī antar nishchay
shraddhā ne gnān te ek ja dharma chhe. ane te ek ja mokṣhanun kāraṇ chhe. jo te na hoy to
ekalā vratādinā bhāv amānya-apūjya chhe. ahā! ā kāī koīnā gharanī vāt nathī.
paṇ sarvagna trilokanāth tīrthaṅkaradev ke jemane ek seṅkaḍanā asaṅkhyamān bhāgamān traṇakāḷ-
traṇalok jāṇyā chhe temanī divyavāṇīmān ā āvyun chhe. anantā tīrthaṅkaronī vāṇīmān ā
āvyun chhe ke akhaṇḍānand prabhu ātmānī draṣhṭi gnān ne ramaṇatā te trilokamān sār chhe. ne
te vinānā badhā vratādi-tapādi apūjya-amānya chhe. eṭale ke kāḍhī nākhavā lāyak chhe.
paṇ jīvamān bheḷavavā lāyak nathī. rāgarūpī maḍadun chaitanyamān bhaḷī shake ja nahi.
अप्पा अप्पई जो मुणइ जो परमाउ चएइ ।
सो पावइ सिवपुरि–गमणु जिणवरु एम भणेइ ।। ३४।।
ātmabhāvathī ātmane, jāṇe tajī parabhāv,
jinavar bhākhe jīv te. avichaḷ shivapur jāy. 34.
puṇya-pāpanā vikalpa vinānā ānandamūrti chaitanya bhagavān ātmāne ātmāthī
jāṇo ne rāgādine lakṣhamānthī chhoḍī dyo. ām jinavar parameshvar trilokanāth kahe chhe.
nirmaḷ ne paramānandasvarūpī ātmāno āshray laīne vyavahāranā je vikalpo chhe tene
chhoḍ. kemake ātmāne sādhavāmān te bilakul sahāyak nathī. māṭe shubhabhāvano āshray
chhoḍe ne ātmāno anubhav kare to dharma thāy. ahā! rāganā lobhiyāne vītarāgī vātu
ākarī paḍe evī chhe. vītarāg paramātmānī to vītarāgī vātu chhe ke puṇya-pāp bey
taḍakā chhe. jyāre bhagavān ātmā shānt-shītaḷarasathī bharelo chhe.
ahā! anantakāḷanā janma-maraṇ maṭāḍavāno upāy koī apūrva ja hoy ne!
anādikāḷanā sansāramān anantā...anantā...anant ne anantathī guṇīe topaṇ ant na āve
eṭalā bhavo karyā chhe. bhāī! rakhaḍī rakhaḍīne duḥkhī thaī gayo chho. ane te paṇ ek

Page 80 of 238
PDF/HTML Page 91 of 249
single page version

background image
80] [hun
ātmānā bhān vinā-samyagdarshan vinā. māṭe āchāryadev pharamāve chhe ke vyavahārane
chhoḍīne ātmāno anubhav kar to mokṣhanagaramān pahoñchīsh. ahā bhāī! tun dhīro thā.
dhīro thā. tārā svabhāvamān anant anant ānandanā sāgar ḍole chhe. tenī shraddhā, gnān
ne sthiratā karatā alpakāḷamān tārī mukti thashe. ā sivāy muktino bījo koī
upāy nathī. puṇyabhāv paṇ tane madad kare tem nathī. te to tane aṭakāvanārā chhe. māṭe
tene chhoḍ.
‘ātmabhāvathī ātmāne jāṇe’ arthāt bhagavān ātmā potāne rāg rahit
nirvikalpa shraddhā-gnānathī jāṇe. ne ‘tajī parabhāv’ eṭale ke dayā, dān, vratādinā
pariṇām ke je bandhanā kāraṇ chhe tene chhoḍe to te ‘avichaḷ shivapur jāy.’- shivapurane
pāme chhe. nahīntar chār gatimān rakhaḍashe.-ām jinavar kahe chhe.
chhaḍhāḷāmān āve chhe ne ke ‘lākh vātanī vāt, nishchay ur āṇo.’ ahā!
chaitanyaratnākaramān ānand, shānti ādi anant anant ratno bharyā chhe. āvā
ātmasvabhāvanī shraddhā, gnān ne sthiratā kar to te dvārā tane alpakāḷamān mukti thashe.
jem kūtarāne kānamān kīḍā paḍe ne tenun lakṣha
vāramvār tyān ja gayā kare tem jene ātmā prāpta
karavo chhe, tenun lakṣha vāramvār ātmānī sanmukh gayā
kare. ātmānī dhūn chālyā kare. bījī dhūn to
anantakāḷathī chaḍī gaī chhe to ekavār ātmānī dhūn
to jagāḍ! ane chha mās to prayatna kar! vāramvār
antarmukhano prayatna kar to jarūr tane ātmānī
prāpti thashe.
- pūjya gurudev

Page 81 of 238
PDF/HTML Page 92 of 249
single page version

background image
paramātmā] [81
[pravachan nan. 14]
bhavapār thavānun kāraṇaḥ
ek mātra nij paramātmāno anubhav
[shrī yogasār upar param pūjya gurudevashrīnā pravachanamānthī, tā. ra1-6-66]
ā yogasār chhe. yogasār eṭale ātmānā mokṣhano upāy. temān sār shun te
batāve chhe.-
छह दव्वई जे जिण–कहिया णव पयत्थ जे तत्त ।
विवहारेण य उत्तिया ते जाणियहि पयत्त ।। ३५।।
ṣhaṭ dravyo jin-ukta je, padārtha nav je tattva,
bhākhyān te vyavahārathī, jāṇo karī prayatna.
3p.
jinendra parameshvare chha dravya, nav padārtha ne sāt tattva kahyān chhe; sarvagna parameshvar ke
jene ek samayamān traṇ kāḷ traṇ lokanun gnān prakāshamān thayun chhe evā bhagavāne tene
vyavahāre kahyān chhe. paṇ vyavahāre kahyān eṭale?-ke ātmāthī bhinna ane bhedarūp tattva chhe
tethī tene vyavahāre navatattva ādi kahevāmān āvyā chhe. ātmā nishchayathī to akhaṇḍ
abhed ānandanī mūrti chhe. teno āshray karavo ne tenī draṣhṭi karavī te samyagdarshan chhe, te
nishchay chhe. paṇ nishchayamān jeno niṣhedh thāy chhe te chīj shun chhe? nishchayathī to ātmā
anant guṇano piṇḍ shuddha ekarūp vastu chhe. te nishchay ke jenā āshrayathī ātmāno
sākṣhātkār thāy. paṇ jyāre nishchay ām chhe tyāre bījo vyavahār chhe ke nahīn? sāt
tattva nav padārtho ane chha dravyo chhe, chha prakāranā dravyo chhe. dharmāsti, adharmāsti, ākāsh
ane kāḷ tathā anantā pudgal paramāṇu ane anantā jīv te badhā ek svarūpanā
nishchayanī apekṣhāe bhedarūp athavā anekarūp thayā māṭe tene vītarāge vyavahār kahyo chhe.
bhagavāne chha dravya, nav tattva, sāt padārtha ādi vyavahāre kahyān chhe. vyavahāre
kahyānno artha? ekarūpamānthī bhedarūp ane ekarūpamānthī anyarūp je chhe tene bhagavāne
vyavahār kahyo chhe, te vyavahār na jāṇe tene nishchay hoy nahīn. nishchay abhedarūp chhe
tyāre bhedarūp shun chhe? chaitanyathī anyarūp shun chhe? ātmā shuddha abhed chhe tyāre temān
puṇya-pāpano āsravabhāv, bandhabhāv e ātmāthī viparītarūp bhāv anya chhe. tenun
paṇ gnān karavun joīe ne ātmānā abhed svarūpanī draṣhṭi karatān bhed vītarāge kahyān
chhe. tene jāṇavā joīe. ahīn jāṇavānī vāt chhe. sachchidānand svarūp anant anant
guṇonun ekarūp evo je ātmā te nishchay chhe. tyāre vyavahār kahyo te kevo chhe? chha
dravya, nav padārtha, sāt tattva jine kahyān te barābar jāṇavā

Page 82 of 238
PDF/HTML Page 93 of 249
single page version

background image
8r] [hun
joīe. tene jāṇavā te vyavahār chhe. svane jāṇavun te nishchay chhe. to vyavahār chhe ke nahīn?
ane tenun gnān hovun joīe ke nahīn? prayatnapūrvak hovun joīe ke nahīn? tem prashna chhe.
samādhānaḥ- prayatnapūrvak jāṇavun yogya chhe. chha dravyamān dharmāsti, adharmāsti,
ākāsh ane kāḷ chār arūpī chhe, pudgalarūpī chhe ne jīv arūpī chhe. te badhāne jem
chhe tem eṭale ke tenā dravya, tenī shakti, tenī avasthāo jem chhe tem vyavahāre
jāṇavī joīe. jyāre chha dravya kahyān tyāre eno artha em thayo ke chhae dravya bhinna
bhinna chhe, to chha dravyanī paryāy paṇ svatantra potāthī thāy chhe. tem je jāṇavun tenun nām
vyavahār gnān chhe, vyavahār chhe.
ahīnyā vāt em kahevī chhe ke jagatamān chha dravyo chhe, eṭalun jo vyavahāre na
jāṇe to teno ātmā nishchay abhed ekākār chhe temān shī rīte āvashe? ahīn paryāy
chhe te bhed chhe ne dravyo anya chhe paṇ eṭalo je vyavahār chhe tene jo na jāṇe to teno
niṣhedh karīne abhedamān shī rīte āvashe? navanā bhedarūp kathan chhe te vyavahār chhe. nav
chhe māṭe nishchay chhe tem nahīn. navamān jīv kevo chhe? ajīv kevo chhe? dayā-dān-
vratādinā pariṇām puṇya chhe, hinsādinā pariṇām pāp chhe te banne āsrav chhe. vastu
temān aṭake māṭe bhāvabandh kahe chhe, ātmā āsrav ne bandhamānthī nīkaḷī svabhāv taraph
jatān je shuddha samvar, nirjarā-shuddhinī utpatti, shuddhinī vr̥uddhi ne shuddhinī pūrṇatā te badhī
paryāyo navatattvamān vyavahār tarīke āve chhe. nav chhe te nishchay nathī eṭale ke nathī
tem nahīn, paṇ te bhedarūp chhe, anyarūp chhe. māṭe tene bhagavāne vyavahār kahyo chhe. badhī
dashāo vyavahāramān jāy chhe. 14 guṇasthān paṇ vyavahāramān jāy chhe. ek samayanī
paryāy paryāy chhe ke nahīn? abhed nishchayamān paryāy paṇ na āvī. tyān to
nishchayasvarūpe bhagavān ātmā ekarūp chhe te āvyo. vyavahār tarīke tenī
avasthāonā prakār-nirmaḷ-malin avasthānā prakār ane anya dravyanā prakār te
badhāne prayatnathī barābar jāṇavā joīe. ādaravānī vātano ahīn prashna nathī. gnān
karavā lāyak chhe eṭalī vāt chhe. vyavahāranayanā viṣhayanun gnān karavā lāyak chhe ke
nahīn? jāṇavun to joīe ne ke ā bhagavān ātmā ekarūp abhed chhe to temān samvar,
nirjarā ne mokṣhanī dashā-nirmaḷ dashā ane āsrav, bandh ne puṇya-pāp bhed chhe te
malin chhe, tene jāṇavā joīe. tevī rīte bījā anant ātmāo, karma ādi par chhe
ne? to paranun gnān karavun joīshe.
prayojan siddha karavā māṭe ātmā abhed chhe te nishchay chhe, ane badhā bhedo tene
vītarāge vyavahār kahyo chhe māṭe tene jāṇavo joīe. chha dravyo, nav padārtho vyavahār chhe kemake
temān nishchay to ekarūp ātmā kāḍhavo te chhe. jīv, ajīv, puṇya-pāp ādi nav padārtho
bhagavāne kahyā te vyavahār chhe. temānthī ekarūp ātmāno āshray karavo te nishchay chhe.
yogasār chhe ne! ātmā svabhāve ekarūp, akhaṇḍ, abhed chhe, teno āshray karavo
te nishchay vastu chhe. prayojan siddha thavāmān; paṇ te siddha thayun tyāre niṣhedh karavā lāyak
koī bījī chījanun gnān karyun chhe ke nahīn? sāt tattva, nav padārtha, chha dravyanun gnān tene
bhagavāne vyavahār kahyo chhe. vītarāg parameshvare kahelān chha dravya ādi anyamān kyāy

Page 83 of 238
PDF/HTML Page 94 of 249
single page version

background image
paramātmā] [83
hotā nathī. te chha dravya ane chha dravyane jāṇanārī gnānanī ek samayanī paryāy-evun
anya darshanamān kyāy hotun nathī ane chhatān ek samayamān chha dravya jaṇāy te chha dravyano
niṣhedh ne ek samayanī paryāy jāṇe teno niṣhedh! āhāhā! ek samayamān abhed
pūrṇānandano āshray te nishchay chhe te vyavahāranun gnān karavā lāyak chhe. nav tattva ādinun
gnān karavā lāyak chhe paṇ āshray karavā lāyak nathī, paṇ ene jāṇavā lāyak chhe.
traṇ lokanā nāth bhagavān jagatamān chhe, dev-shāstra-guru jagatamān chhe, tenun
gnān te vyavahār gnān chhe, nishchayamān to svachaitanyamūrti bhagavān akhaṇḍānand prabhu pūraṇ
shuddha chhe, teno āshray karavāthī samyagdarshan thāy chhe. bahu nyāyathī vāt mūkel chhe. have
kahe chhe ke--
सव्व अचेयण जाणि जिय एक्क सचेयणु सारु
जो जाणेविणु परम–मुणि लहु पावइ भवपारु ।। ३६।।
sheṣh achetan sarva chhe, jīv sachetan sār,
jāṇī jene munivaro, shīghra lahe bhavapār.
36.
bhagavān sarvagnadev trilokanāth kahe chhe ke he jīv! pudgalādik pāñche dravya-
paramāṇu, dharma-adharma-ākāsh ne kāḷ te badhā achetan chhe. sharīr, vāṇī, karma badhun jaḍ
achetan chhe, temān chetanabhāv nathī. chetanabhāv sarvagnaprabhu ātmāmān chhe. ek bhagavān
ātmā sachetan chhe. sarvagnasvabhāvī ātmāmān chetanabhāv chhe. pahelān vyavahāranun gnān
karāvyun paṇ have jemān chetanapaṇun bharyun chhe, eṭale ke jemān gnasvabhāv-sarvagnasvabhāv bharyo
chhe, te ek ja ā ātmā chhe tem kahe chhe. badhān chhe tene jāṇanār gnānanī paryāy chhe.
paṇ ākho ātmā ke jemān sarvagnapad paḍayun chhe tene jāṇavānī tākāt gnānamān chhe,
jāṇanārī gnānanī dashā chhe. paṇ evī anantī gnānadashāono chetanapiṇḍ ekalo ātmā
chhe. te sachetan sarvagna ātmā chhe tene tun ātmā jāṇ. bījā sarve je chhe te achetan
ane sachetan chhe. bījā ātmāo bhale sachetan ho paṇ tārā māṭe sachetan nathī.
tārā sivāyanā badhā chetan ā ātmāmān kyāy nathī. bījā pāñch dravyamān gnān nathī
ane badhānun jene gnān chhe, tevo ātmā sarvagna svabhāvī chhe, te ek param padārtha
bhagavān ātmā sār chhe, svarūpanī ekatā karavī te yogasār chhe. bhagavān ātmāno
chetan svabhāv te teno sār chhe. ā to munionī mastīnī vāt chhe. jāṇanār,
jāṇanār, jāṇanār te ek sār chhe. tene jāṇ to tārun kalyāṇ thashe, te sivāy tārun
kalyāṇ nahīn thāy. jāṇ eṭale anubhav kar. tene jāṇīne alpakāḷamān munio, santo,
bhavano pār pāmī jāy chhe. sansārano ant lāvavāno upāy bhagavān ātmāno
antarmukh anubhav karavo te ja chhe. tethī ame paṇ āvyun ke vachche dayā-dān ādi
vikalpo āve te muktino upāy nathī.
prashnaḥ- najare dekhāy to sāchun manāy ne?
samādhānaḥ-shī rīte dekhavun? āṅkh ughaḍe to dekhāy ne? jem oraḍāmān ek ja

Page 84 of 238
PDF/HTML Page 95 of 249
single page version

background image
84] [hun
bāraṇun hoy, temān bhāī sāhebe traṇ godaḍān oḍhayā hoy ane āṅkhe chipaḍā vaḷ‌yā
hoy, tene kahe ke jo ā sonānā naḷīyā thayā-sūrya dekhāy. paṇ shī rīte dekhāy?
āṅkh ughāḍīne badhun dūr kare tyāre dekhāy ne?
ek sākaranī sāthe nav mīṭhāī meḷave topaṇ sākarane jovāvāḷo, sākar,
sākar, sākar, jove chhe, bījā loṭ ādine nahīn. tem ākhī duniyāmān jyān jove tyān
chetan chetan, jāṇanār, jāṇanār te hun, bījī vastu jaṇāy jāy gnān te hun nahīn. hun
to jāṇanār chhun. jaḍanun gnān, samvarādinun gnān, bījā jīvanun gnān, paṇ gnān te hun chhun.
sarvagna svabhāvī prabhu ātmānī jyān sudhī draṣhṭi na kare tyān sudhī tene kichint paṇ dharma
thato nathī.
जइ णिम्मलु अप्पा मुणहि छंडिवि सहु व्यवहारु ।
जिण–सामिउ एमइ भणइ लहु पावइ भवपारु ।। ३७।।
jo shuddhatam anubhavo, tajī sakal vyavahār;
jinaprabhujī em ja bhaṇe, shīghra thasho bhavapār. 37.
jineshvar trilokanāth tīrthaṅkaradevanī vāṇīmān hukam āvyo chhe ke ame vyavahāranun
je gnān karavānun kahyun-te vyavahārane jem chhe tem jāṇ paṇ tenī draṣhṭi chhoḍ ne ek
nirmaḷ ātmāno anubhav kar. vyavahār chhoḍavānī bhagavānanī āgnā chhe. āvo
sinhanād bhagavānano chhe. bhagavān ātmā chaitanya prabhu tenī ekāgratāno ātma-
anubhav karīsh ane vyavahār chhoḍīsh tyāre tārī mukti thashe.
parapadārtha ne paramāṇumātra paṇ hitakārī nathī ane vyavahār dharma ne teno jeṭalo
viṣhay te badho tyāgavā yogya chhe. sarva vyavahār eṭale ke paravastune chhoḍ, rāg chhoḍ,
dev-shāstra-gurunī bhaktino vikalpa chhoḍ, guṇ-guṇīnā bhedano vikalpa paṇ chhoḍ.
are! hun bhagavān siddha samān chhun e paṇ ek vikalpa chhe. jeṭalā vyavahāranā bhed te
badhā chhoḍavā jevā chhe, teno koī paṇ ansh āshray karavā lāyak nathī. bhale te nimitta
hoy, dayā-dānanā vikalpa hoy ke ek samayanī paryāyano bhed hoy paṇ te āshray
karavā lāyak nathī. ā āgnāthī viruddha māne tene bhagavānanī āgnānī ane upadeshanī
shraddhā nathī. jyān sudhī vyavahārano vikalpa raheshe tyān sudhī antar anubhav nahīn thaī
shake. ātmāno anubhav e ek ja mokṣhano mārag chhe. dharmījīvane to potāno dev
ātmā, guru potāno ātmā ane shāstra paṇ potāno ā ātmā ne ghar paṇ
ātmā-bhagavān sachchidānandaprabhu siddha samān sadā pad mero. evo ātmā te tenun ghar
chhe. dharmīnun upavan ātmā chhe, āhāhā! tyān te phare chhe. āsan paṇ gnānānand
bhagavān chhe ane te ja shīlā, parvatanī guphāne sinhāsan chhe. ātmānī ekāgratārūp
naukā te ja dharmīne sansārathī pār karāvavāvāḷī chhe. vyavahāranā ahaṅkār munipaṇādino
ahaṅkār te badho mithyātva chhe. vyavahāramān sāvadhānavāḷo mokṣhamārgī nathī. nishchayamān
sāvadhānavāḷo mokṣhamārgī chhe.

Page 85 of 238
PDF/HTML Page 96 of 249
single page version

background image
paramātmā] [8p
he yogī! tīrthaṅkaroe jīv-ajīvano bhed jāṇ, tem kahyun. jīv eṭale gnāyak
svabhāvī abhed te jīv, bākī badhun ajīv. ā jīv te bījā jīv nahīn, ā jīv te
bījā jaḍ nahīn, rāg jīv nahīn, ek samayano bhedabhāv paṇ kharekhar jīv nahīn, te
jīvanun ākhun svarūp nahīn te apekṣhāe badhān ajīv! vyavahār paṇ ajīv. āhāhā!
ek samayanī paryāy paṇ ākho jīv nahīn. vyavahāre jīv te paṇ nishchayathī aṇātmā
chhe. evā jīv ajīvanun bhedagnān tene mokṣhanun kāraṇ jāṇavun, tem bhagavān kahe chhe.
bandhamān sambandh ajīvano chhe ne mokṣhano sambandh svabhāv chhe, te bene jāṇavun joīe. gnān
barābar karavun joīe. eṭale jene sansār, rāg, bandh te par chhe, ane ātmā gnāyak
sva chhe tevun jyān bhedagnān thāy tene ja muktinun kāraṇ thāy chhe, bījāne muktinun kāraṇ
thatun nathī.
shāstramān shubharāgane ashuchi kahyo chhe. āhāhā!
sharīranī ashuchi to kyāy rahī gaī! ahīn to
shubharāgano vyavahār tene paṇ ashuchi kahe chhe.
are prabhu! tārun kadī maraṇ ja thatun nathī ne
kem ḍare chhe? atīndriy ānandamān jā! prabhu! tāre
sharīr ja nathī ne rogathī kem ḍare chhe? janma jarā ne
rog rahit bhagavān ātmā chhe tyā jā!-em
jinavar, jinavāṇī ane guru kahe chhe. tun janma,
jarā, maraṇ, rahit prabhu chho tyān draṣhṭi de! tāre
janma. jarā, maraṇ rahit thavun hoy to janma, jarā,
maraṇ rahit bhagavān andar birāje chhe tyān jā! tyān
draṣhṭi daīne ṭhar!
-pūjya gurudev

Page 86 of 238
PDF/HTML Page 97 of 249
single page version

background image
86] [hun
[pravachan nan. 1p]
he jīv!
kevaḷagnānasvabhāvī nij paramātmāne jāṇ
[shrī yogasār upar pūjya gurudevashrīnā pravachanamānthī, tā. 22-6-66]
जीवाजीवह भेउ जो जाणइ तिं जाणियउ ।
मोक्खहं कारण एउ भणइ जोइ जाइहिं भणिउं ।। ३८।।
jīv-ajīvanā bhedanun gnān te ja chhe gnān;
kahe yogījan yogī he! mokṣha hetu e jāṇ. 38.
he dharmī! he yogī! jaḍ ane chaitanya banne tadna judā chhe-em jo bhedagnān
karīsh athavā potāne shuddha gnān ne ānandamay svarūpe joīsh ane rāg dveṣh-karma
ādine ajīv svarūpe joīsh to mokṣhanun kāraṇ pragaṭ thashe. āhā jīv ajīvano bhed
jāṇ eṭale ke jīv te shuddha gnān ānandādi svarūpe chhe ane rāg, karma sharīr ādi
badhā ajīv chhe-em jāṇavun. jīv ane ajīvano anādi sambandh chhe, kemake beno sambandh
na hoy to bandh ja na hoy. vaḷī jyāre beno sambandh tūṭe tyāre mukti thāy. māṭe ā
benun gnān barābar karavun. ā ja mokṣhanun kāraṇ chhe. jīv-ajīvanun bhedagnān te ja
muktinun kāraṇ chhe. em bhagavāne kahyun chhe.
“bhedagnān te gnān chhe bākī būro agnān.” ātmā ane jaḍ bhinna chhe ne?
kem ke te bhinna na hoy to, sambandhano bandh ane bandhanā abhāvarūp mukti koī rīte
siddha nahi thāy. tethī bannenā svarūp, lakṣhaṇ, bhāv judā chhe em barābar bhinna jāṇe
to tene mokṣhanun kāraṇ evā ātmasvarūpanī shraddhā-gnān ne shānti pragaṭ thāy. ām
bhagavāne kahyun chhe.
ātmā rāgādi parathī judo chhe ane potānā shuddha svabhāvathī abhed ek chhe
evun bhedagnān kare to svabhāv sanmukhatānī ekatā thāy ne par sanmukhatā jāy, e
rīte ātma-anubhav karatān mokṣha thāy.
have sār kahe chhe-jīvanī oḷakhāṇ āpe chheḥ-
केवल–णाण–सहाउ सो अप्पा मुणि जीव तुहुं ।
जह चाहहि–सिव–लाहु भणइ जोइ जोइहिं भणिउं ।। ३९।।
yogī kahe re jīv tun, jo chāhe shivalābh;
kevaḷagnānasvabhāvī ā ātmatattvane jāṇ. 39.

Page 87 of 238
PDF/HTML Page 98 of 249
single page version

background image
paramātmā] [87
he yogī! sarvagna parameshvare athavā santoe kahyun chhe ke tun kevaḷagnānasvabhāvī
ātmāne jāṇ! kevaḷagnānasvabhāvī eṭale kevaḷagnān paryāyanī vāt nathī. paṇ ekalo
gnānasvabhāv temān sarvagnasvabhāv āvī gayo. ātmā ākho gnānasvarūp chhe tene jāṇ!
ātmā dehathī bhinna ekalī kevaḷagnānanī mūrti chhe-em bhān thavun joīe. deh
kahetān rāgādi badhān paramān jāy chhe. ekalo chaitanyasvarūp prabhu kevaḷagnān svabhāvano
dharanār-rāgano dharanār nathī paṇ jāṇanasvabhāvī chhe.
have jo mokṣhano lābh chāhato ho, arthāt nirmaḷ ānandanī pūrṇa paryāyanī
prāptine īchchhato ho-pūrṇa pavitratā pragaṭāvavī hoy to te kevaḷagnānasvabhāvī ātmāne
tun jāṇ! anubhav kar! ekalā gnānasvabhāvano anubhav karavāthī tane mukti maḷashe.
ātmāne jāṇavānun kahetān temān pratīt, sthiratā ne ānandano ansh ādi badhun āvī
jāy chhe. ‘jāṇ’! jāṇavāmān samyagdarshan-gnān-chāritrarūp ākho mokṣhamārga āvī
gayo. kevaḷagnānasvabhāvī kem kahyo? ke gnānaguṇamān ja bījā anant guṇono pratibhās
thāy chhe. te gnānathī ja bījā guṇonun bhān thāy chhe paṇ bījā guṇonā bhānathī tenun
gnān thāy chhe em nathī. bījā guṇo astitva rākhe chhe paṇ teo bījā guṇone
jāṇatā nathī ane pote potāne paṇ jāṇatān nathī. jyāre gnānaguṇ to evo chhe ke
potāne jāṇe chhe tyāre bījā badhān guṇo āvā chhe em jāṇī le chhe. ānandano
anubhav thāy paṇ jāṇe chhe to gnān ke ā ānandano anubhav chhe. tem samyagdarshan
potāne nathī jāṇatun paṇ gnān jāṇe chhe ke ā samyagdarshan chhe. darek ātmā
sarvagnasvabhāvī chhe. gnān kahetān darek guṇanun gnān āvī gayun.
āmān amāre kriyā shun karavī?-ā gnānasvarūpī ātmā chhe tem jāṇavun te kriyā
nathī? paṇ bahāramān kāī pheraphār dekhāto nathī. parantu ātmā ja kyān bahāramān chhe ke
jethī bahāramān pheraphār dekhāy? shun kahyun? vāṇī-sharīramān ātmā nathī to teno pheraphār
bahāramān kyāthī dekhāy? gnānasvarūpī ātmā eno pheraphār to e jyān chhe tyān dekhāy
enī kriyāno palaṭo enī dashāmān dekhāy. bahāranī kriyāthī e na jaṇāy-enun māp
na āve. gnānī bahāranī kriyāmān laḍāīmān laḍato dekhāy, paṇ andaramān to rāganun
svāmīpaṇun chhoḍī ātmānun svāmīpaṇun karīne beṭho chhe. jyāre agnānī bahāramān badhān
sanyogo chhoḍī de chhe chhatān andar badhānun svāmīpaṇun to paḍayun chhe. tethī te badhān
sanyogonī vachche ja beṭho chhe, kāī chhūṭayun nathī. tethī kahe chhe ke he jīv! jo tun shivalābh
īchchhato hoy to kevaḷagnānasvabhāvī ātmatattvane jāṇ.
को [?] सुसमाहि करउ को अंचउ छोपु–अछोपु करिवि को वंचउ ।
हल सहि कलहु केण समाणउ जहिं कहिं जोवउ तहिं अप्पाणउ ।। ४०।।

Page 88 of 238
PDF/HTML Page 99 of 249
single page version

background image
88] [hun
koṇ konī samatā kare, seve, pūje koṇ,
konī sparshāsparshatā, ṭhage koīne koṇ?
koṇ konī maitrī kare, konī sāthe kalesh;
jyān dekhun tyān sarva jīv, shuddha buddha gnānesh. 40.
gnānīne darek jagyāe ātmā ja dekhāy chhe. ā sharīrādi to jaḍ chhe ne rāgādi
to vikār-doṣh chhe, te kāī ātmā nathī. ātmānā jāṇanārane to darek jagyāe
ātmā ja bhāse chhe em ā gāthāmān kahe chhe.
bhagavān ātmā...ānand svarūpī ja hun ātmā chhun. em jene bhāsyun tene have
shun karavun rahyun? have koṇ samādhi kare?-kem ke jyān ātmāne jāṇyo chhe tyān temān sthir
thayo ja chhe. hun ja pote paramātmasvarūpano dharanār chhun em jyān bhāsyun tyān have te
konī pūjā kare? e to potānī pūjā kare chhe. e to shubhāshubh hoy tyāre bhagavānanī
pūjā kare paṇ have jyān ātmā ja shubhabhāvathī bhinna chaitanyasvarūpe bhāsyo ne temān
ṭharyo tyān pote ja potānun bahumān kare chhe. māṭe have tene bījānun pūjan karavānun rahyun
nahi. pote ja ātmā sat chidānand chhe em bhāsatān jyān bhāv pragaṭayān tyān have konī
sāthe sparsha-asparsha kare? jeṇe potāne jāṇyo tene have sparsha-asparsha kāī rahetun nathī.
potāne gnānavān jāṇyo tyān bījānā ātmāne paṇ gnānavān bhagavān ātmā
jāṇe chhe. tyān te kone ṭhage? konī sāthe māyāchār kare! badhāne bhagavān bhāḷe tyān
konī sāthe māyāchār kare? em kahe chhe. ātmāne jāṇato na hato tyān sudhī māyāchār
karyo paṇ have konī sāthe māyāchār kare? kem ke te ātmānun svarūp ja nathī.
konī sāthe shatru-mitrapaṇun kare? badhā paramātmā chhe. badhā paramātmā chhe to have
konī sāthe maitrī karavī? konun bhajan karavun? ām jāṇanār pote to atīndriy
ānandanā maṇakā pherave chhe ene to gnān ne ānandanā maṇakā paryāyamān phare chhe. to have
e bījā konī māḷā pherave? ane jyān potāne shāntasvabhāvī jāṇyo tyān paranā
ātmāne paṇ e kalesh rahit shāntasvabhāvī ja jāṇe chhe tyān konī sāthe kalesh karī
shatru-mitratā kare?
ahā! ene to jyān juo tyān bhagavān ātmā ja dekhāy chhe, jaṇāy chhe. paṇ
badhān maḷīne ek ātmā chhe em jaṇāy chhe evun nathī. parantu potānā ātmāne jevo
rāgādi rahit jove chhe tevo ja bījānā ātmāne jove chhe. ahā! pahelān jīv-
ajīvano bhed karavānun kahyun, pachhī kevaḷagnānasvabhāvī ātmā kahyo ane have potānā
jevo ja badhānā ātmāne jāṇe chhe em kahyun. gnānī jevī draṣhṭie potāne jove chhe tevī
ja draṣhṭie bījānā ātmāne jove chhe. bījānā ātmāne paṇ te sharīr-rāgādithī
rahit jāṇe chhe. are! paramāṇu ādine jue chhe topaṇ tyān gnān bhāse chhe ke hun to
jāṇanār chhun. rāgādine jotān paṇ jāṇanārun je gnān chhe te gnānane jāṇe chhe, māṭe jyān
hoy tyān ātmā ja jaṇāy chhe.

Page 89 of 238
PDF/HTML Page 100 of 249
single page version

background image
paramātmā] [89
bījāne jotān paṇ potānā gnānane ja dekhe chhe, āvo dharma jīve koī dī sāmbhaḷ‌yo nathī.
anādithī chorāshīnā avatāramān bhaṭakīne bhūkā thaī gayā, topaṇ gnān te ātmā tem
jāṇyun nahi paṇ ātmāne aṇātmā mānyo ane aṇātmāne ātmā mānyo.
bījānā doṣhanun gnān thayun paṇ tyān gnān thayun ne! to gnān thayun te potāmān thayun
chhe. māṭe potānun gnān thayun chhe paṇ doṣhanun gnān thayun nathī. māṭe jyān hoy tyān potānun
gnān thāy chhe-potānun gnān jaṇāy chhe.
gnānanī mūrti chhe em antarabhān thatān te badhey gnān athavā ātmā ja bhāḷe
chhe. jem khetaramān chaṇā vāvyā hoy to kheḍūtanī najar chaṇā upar ja hoy. keṭalā thayā
chhe? ne kevā thāy chhe? em enī najar chaṇā upar hoy. paṇ ḍāḷā-pāndaḍā upar
najar na hoy. tathā jem sonāmān maṇi jaḍel hoy ne jhaverī pāse jāv to tenī draṣhṭi
maṇi par ja hoy; sonā par nahi kem ke tene maṇinun kām chhe jyāre sonīne tyān jāv
to tenī draṣhṭi sonā upar ja hoy, tem jene ātmānī shraddhā gnān ne bhān thayun tene
jyān hoy tyān ātmāno pāk ja dekhāy ke hun jāṇanār-dekhanār chhun. bījun mārāmān chhe
nahi ne hun ja mane jāṇanār-dekhanār chhun.
have anātmagnānī kutīrthamān bhame chhe tem kahe chheḥ-
ताम कुतित्थई परिभमइ धुत्तिम ताम करेइ ।
गुरुहु पसाएं जाम णवि अप्पा–देउ मुणेइ ।। ४१।।
sadaguru vachan prasādathī, jāṇe na ātamadev;
bhame kutīrthe tyān sudhī, kare kapaṭanā khel. 41.
guru mahārājanā prasādathī dehadevaḷamān birājamān potānā ātmāne
sachchidānandasvarūp-potānā devane sachchidānandasvarūp jyān nathī jāṇato tyān sudhī
kutīrthomān bhame chhe, jyān tyān bhaṭakyā kare chhe.
nadīmān snān karavā jāy to kalyāṇ thāy ne! are dhūḷamān kalyāṇ thāy! tyān
māchhalān to ghaṇān snān kare chhe! to shun tenun kalyāṇ thaī jashe? kutīrthomān lābh
mānavo te lokamūḍhatā chhe. viṣhayonī prāpti māṭe jīv mithyādev, mithyāguru ne mithyā
shāstronī khūb pūjā-bhakti kare chhe. paṇ te mūḍhatā chhe. shuddhātmāne anubhavavo te devanī
sāchī pūjā chhe, samyagdarshan chhe. bākī kutīrthomān rakhaḍavāthī kāī lābh thāy nahi.
tūmbaḍīno dākhalo āve chhe ne ke tūmbaḍīne tīrthamān khūb navarāvī paṇ enī kaḍavāsh to
gaī nahi. to pachhī shun tārī kaḍavāsh tīrthamān nāvāthī chālī jashe? ahā! bhramaṇārūpī
jher to utaryā nathī to pachhī shenā tīrtha karyā?