kahAn jainashAstramALA ]
iShTopadesh
[ 101
यतश्चैवं ततः —
परोपकृतिमुत्सृज्य स्वोपकारपरो भव ।
उपकुर्वन्परस्याज्ञो दृश्यमानस्य लोकवत् ।।३२।।
paranI sAthe ekatAbuddhi Adi thatAn jIvane rAg-dveShAdi thAy chhe. A rAg – dveShAdinA
nimitte karmabandh svayam thAy chhe. e rIte karmanI santati chAlu rAkhavAmAn jIv svayam ja aparAdhI
chhe; karma ke nimittono temAn kAI doSh nathI. karmanun sabaLapaNun ke nirbaLapaNun kahevun te
vyavahAranayanun kathan chhe.
‘agnAnIjIvanA pariNAmane nimitta karIne pudgalo karmapaNe pariName chhe ane
pudgalakarmane nimitta karIne agnAnIjIv paN pariName chhe. em jIvanA pariNAmane ane
pudgalanA pariNAmane paraspar mAtra nimitta – naimittikabhAv chhe, paN paraspar kartA – karmabhAv
nathI.’ 31.(juo shrI samayasAr gA. 80, 81, 82nI TIkA)
em chhe tethI —
drashyamAn dehAdino, mUDh kare upakAr,
tyAgI par upakArane, kar nijano upakAr. 32.
anvayArtha : — [अज्ञः लोकवत् ] tun lok samAn mUDh thaI [दृश्यमानस्य परस्य ]
dekhavAmAn AvatA (sharIrAdi) par padArthano [उपकुर्वन् ] upakAr kare chhe. (have) tun [परोपकृतिं ]
paranA upakAranI ichchhA [उत्सृज्य ] chhoDI daI [स्वोपकारपरः भव ] potAnA upakAramAn tatpar
thA.
इसलिये समझो कि कर्मोंसे बँधा हुआ प्राणी कर्मोंका संचय किया करता है । जब
कि ऐसा है तब —
प्रगट अन्य देहादिका, मूढ़ करत उपकार ।
सज्जनवत् या भूल को, तज कर निज उपकार ।।३२।।
अर्थ — परके उपकार करनेको छोड़कर अपने उपकार करनेमें तत्पर हो जाओ ।
इन्द्रियोंके द्वारा दिखाई देते हुए शरीरादिकोंका उपकार करते हुए तुम अज्ञ (वास्तविक
वस्तुस्थितिको न जाननेवाले) हो रहे हो । तुम्हें चाहिये कि दुनियाँकी तरह तुम भी अपनी
भलाई करनेमें लगो ।