Ishtopdesh-Gujarati (English transliteration). Shlok: 9.

< Previous Page   Next Page >


Page 28 of 146
PDF/HTML Page 42 of 160

 

background image
28 ]
iShTopadesh
[ bhagavAnashrIkundakund-
दिग्देशेभ्यः खगा एत्य संवसन्ति नगे नगे
स्वस्वकार्यवशाद्यान्ति देशे दिक्षु प्रगे प्रगे ।।।।
टीकासंवसन्ति मिलित्वा रात्रिं यावन्निवासं कुर्वन्ति के ते ? खगाः पक्षिणः क्व
क्व ? नगे नगे वृक्षे वृक्षे किं कृत्त्वा ? एत्य आगत्य केभ्यो ? दिग्देशेभ्यः, दिशः पूर्वादयो
दश, देशस्तस्यैकदेशो अङ्गवङ्गादयस्तेभ्योऽवधिकृतेभ्यः तथा यान्ति गच्छन्ति के ते ? स्वगाः
दिशा देशसे आयकर, पक्षी वृक्ष बसन्त
प्रात होत निज कार्यवश, इच्छित देश उड़न्त ।।।।
अर्थदेखो, भिन्न-भिन्न दिशाओं व देशोंसे उड़ उड़कर आते हुए पक्षिगण वृक्षों
पर आकर रैनबसेरा करते हैं और सबेरा होने पर अपने-अपने कार्यके वशसे भिन्न-भिन्न
दिशाओं व देशोंमें उड़ जाते हैं
विशदार्थजैसे पूर्व आदिक दिशाओं एवं अंग, बंग आदि देशोंसे उड़कर पक्षिगण
वृक्षों पर आ बैठते हैं, रात रहने तक वहीं बसेरा करते हैं और सबेरा होने पर अनियत
दिशा व देशकी ओर उड़ जाते हैं
उनका यह नियम नहीं रहता है कि जिस देशसे आये
dishAdeshathI AvIne, pakShI vRukShe vasanta,
prAta thatAn nij kAryavash, vidhavidh desh uDanta. 9
anvayArtha :[खगाः ] pakShIo [दिग्देशेभ्यः ] (pUrvAdi) dishAothI ane (ang,
bang Adi) deshothI [एत्य ] AvIne [नगे नगे ] vRukSho upar [संवसन्ति ] nivAs kare chhe ane
[प्रगे प्रगे ] prAtakAl thatAn [स्वस्वकार्यवशात् ] potapotAnA kAryavashAt [देशे दिक्षु ] (judA judA)
desho ane dishAomAn [यान्ति ] chAlyAn jAy chhe.
TIkA :samvAs kare chhe eTale ekaThA thaI rAt sudhI nivAs kare chhe. koN te?
pakShIo. kyAn kyAn (nivAs kare chhe)? vRukSho upar. shun karIne? AvIne. kyAthi (AvIne)?
dishAo ane deshothI; dishAo eTale pUrvAdi dash dishAo; desh eTale teno ek bhAg
ang, bang Adi; te avadhikRut (maryAdit)deshothI (Ave chhe) tathA jAy chhe. koN te?
pakShIo. kyAn (jAy chhe?) dishAomAn arthAt dishAo ane deshomAn. prApta karelA sthAnathI
temano javAno niyam UlaTo chhe evo nirdesh chhe, arthAt javAnA niyamano abhAv chhe.
evo artha chhe. je je dishAethI AvyAn te te ja dishAmAn jAy ane je deshathI AvyAn
te te ja deshamAn jAy
evo niyam nathI, to kem chhe? jyAn tyAn ichchhAnusAr teo jAy