40 ]
iṣhṭopadesh
[ bhagavānashrīkundakund-
पुनः शिष्य एवाह — ‘न हि सर्वे विपद्वन्तः ससंपदोपि दृश्यन्त इति’ भगवन् ! समस्ता
अपि संसारिणो न विपत्तियुक्ताः सन्ति सश्रीकाणामपि केषांचिद् दृश्यमानत्वादिति ।
अत्राह —
दुरर्ज्येनासुरक्ष्येण नश्वरेण धनादिना ।
स्वस्थंमन्यो जनः कोऽपि ज्वरवानिव सर्पिषा ।।१३।।
फि र शिष्यका कहना है कि, भगवन् ! सभी संसारी तो विपत्तिवाले नहीं हैं, बहुतसे
सम्पत्तिवाले भी दिखनेमें आते हैं । इसके विषयमें आचार्य कहते हैं : —
कठिन प्राप्त संरक्ष्य ये, नश्वर धन पुत्रादि ।
इनसे सुखकी कल्पना, जिमि घृतसे ज्वर व्याधि ।।१३।।
tethī, duḥkhanā kāraṇabhūt anek vipattio nirantar āvatī hovāthī sansār avashya
vināsh karavā yogya chhe. em tun jāṇ.
bhāvārtha : — sansār ghaṭīyantra jevo chhe. ghaṭīyantrane tenī pāṭalīo upar pag mūkī goḷ
goḷ chalāvavāmān āve chhe. pagathī ek pāṭalī dūr karāy ke tarat ja bījī pāṭalīo ek
pachhī ek yantra chalāvanāranī sāme upasthit (hājar) thāy chhe, tem sansāramān ek vipatti
(āpadā) dūr karāy ke tarat ja bījī anek vipattio tenī sāme hājar ja thāy chhe.
māṭe sansār avashya nāsh karavā yogya chhe. sansār pratyenī ruchino tyāg thatān arthāt
tenā taraph upekṣhābuddhi thatān sansārano abhāv thaī jāy chhe. par padārtho pratye mamatvabhāv,
ahambhāv, kartr̥utvabhāv tathā rāg dveṣhādirūp bhāv — e āntarik sansār chhe, – agnānatāe
ūbho karelo sansār chhe. ātmasvabhāvanī sanmukhatāe teno nāsh thatān bāhya sanyogarūp
sansārano paṇ svayam abhāv thaī jāy chhe. 12.
pharīthī shiṣhya ja bole chhe — ‘bhagavan! badhāy vipattivāḷā hotā nathī,
sampattivāḷā (sukhī) paṇ jovāmān āve chhe — arthāt badhāy sansārīo vipattivāḷā
(duḥkhī) hotā nathī, kāraṇ ke keṭalāk lakṣhmīvāḷā (sukhī) lok paṇ jovāmān āve chhe.’
tenā uttaramān āchārya kahe chhe —
jvar – pīḍit jyam ghī vaḍe, māne nijane chen,
kaṣhṭa – sādhya dhan ādithī, māne mūḍh sukh tem. 13.