kahān jainashāstramāḷā ]
iṣhṭopadesh
[ 71
तथा च [समाधितंत्रे ] — प्रच्याव्य विषयेभ्योऽहं मां मयैव मयि स्थितम् ।
बोधात्मानं प्रपन्नोऽस्मि परमानन्दनिर्वृतम् ।।३२।।
है । इसी तरह यह भी भावना करे कि जैसा कि पूज्यपादस्वामीके समाधिशतकमें कहा
है — ‘‘प्राच्याव्य विषयेभ्योऽहं०’’
‘‘मैं इन्द्रियोंके विषयोंसे अपनेको हटाकर अपनेमें स्थित ज्ञानस्वरूप एवं
परमानन्दमयी आपको अपने ही द्वारा प्राप्त हुआ हूँ ।।२२।।
‘hun indriyonā viṣhayothī haṭhāvī potānāmān sthit gnānasvarūp tathā paramānandamayī
ātmāne ātmā dvārā prāpta thayo chhun.’
bhāvārtha : — pratham shrutagnān dvārā ātmāne jāṇavo, pachhī ātmāmān ekāgra thavāthī
indriyonī bāhya pravr̥utti svayam aṭakī jashe arthāt temanī svachchhand pravr̥uttino nāsh thashe ane te
ekāgratāthī anya chintāno nirodh thaī dhyānāvasthāmān svasamvedan dvārā ātmāno anubhav
thashe.
‘‘je gnān pāñch indriy ane chhaṭhṭhā man dvārā pravartatun hatun, te gnān sarva bājuthī
sameṭāī nirvikalpa anubhavamān kevaḷ svarūpasanmukh thayun, kem ke ā gnān kṣhayopashamarūp chhe.
te ek kāḷamān ek gneyane ja jāṇī shake. have te ja gnān svarūp jāṇavāne pravartyun tyāre
anyane jāṇavānun sahej ja bandh thayun. tyān evī dashā thaī ke bāhya anek shabdādik vikār
hovā chhatān paṇ svarūpadhyānīne tenī kāī khabar nathī. e pramāṇe matignān paṇ svarūpasanmukh
thayun. vaḷī nayādikanā vichāro maṭavāthī shrutagnān paṇ svarūpasanmukh thayun......tethī je gnān
indriyo ane man dvārā pravartatun hatun te ja gnān have nij anubhavamān pravarte chhe, tathāpi
ā gnānane atīndriy kahīe chhīe1.’’
ātmā sva – par pratibhāsasvarūp chhe arthāt sva – par prakāshak chhe. te svayam potāne
jāṇatān par jaṇāī jāy chhe, tethī jāṇavā māṭe tene bījān karaṇonī (sādhanonī) āvashyakatā
rahetī nathī.
sva – samvedanamān gnapti – kriyānī niṣhpatti māṭe bījun koī karaṇ athavā sādhakatam hetu
nathī, kāraṇ ke ātmā svayam sva – par gnaptirūp chhe. māṭe kāraṇāntaranī (bījā kāraṇanī)
chintā chhoḍī sva – gnapti dvārā ja ātmāne jāṇavo joīe. 22
1. mokṣhamārga prakāshak — gu. ā. shrī ṭoḍaramallajīnī rahasyapūrṇa chiṭhṭhī – pr̥u. 345.