Moksha Marg Prakashak-Gujarati (English transliteration). Adhikar Chhatho; Kudev-kuguru-kudharma Nirakaran; Kudevanu Niroopan Ane Teni Sevano Nishedh; Vyantaradinu Swaroop Ane Temane Poojavano Nishedh; Kshetrapal, Padmavati Aadine Pujavano Nishedh; Kuguruna Shraddhanadikano Nishedh; Kul Apeksha Gurupanano Nishedh.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 10 of 20

 

Page 153 of 370
PDF/HTML Page 181 of 398
single page version

dekhavAthI jevo bhAv thAy, tevo parokSha smaraN karatAn na thAy. lokamAn paN strIno anurAgI
eTalA ja mATe strInun chitra banAve chhe. tethI pratimAnA avalambanavaDe visheSh bhakti thavAthI
visheSh shubhanI prApti thAy chhe.
ahIn koI kahe ke‘‘pratimAne juo, paN pUjanAdi karavAnun shun prayojan chhe?’
uttarajem koI, koI jIvano AkAr banAvI raudrabhAvothI teno ghAt kare, to tene
te jIvanI hinsA karavA sarakhun pAp lAge chhe; vA koI, koIno AkAr batAvI dveShabuddhithI
tenI bUrI avasthA kare, to jeno AkAr banAvyo chhe, tenI bUrI avasthA karavA sarakhun phaL
nIpaje chhe, tem arahantano AkAr banAvI dharmAnurAgabuddhithI tenun pUjanAdi kare to arahantanun
pUjanAdi karavA samAn shubhabhAv utpanna thAy chhe. tathA evun ja phaL thAy chhe. ati anurAg
thatAn, pratyakSha darshan na hovAthI teno AkAr banAvI pUjanAdi karIe chhIe, ane e
dharmAnurAgathI mahApuNya Upaje chhe.
vaLI teo evo kutarka kare chhe ke jene je vastuno tyAg hoy, tenI AgaL te vastu
dharavI, e hAsya karavA jevun chhe. mATe chandanAdivaDe arahantanun pUjan yukta nathI.
tenun samAdhAnmunipad letAn ja sarva parigrahano tyAg karyo hato, have pAchhaLathI
kevaLagnAn thatAn tIrthankaradevane indre samavasaraNAdi banAvyAn, chhatrachAmarAdi karyAn te hAsya karyun
ke bhakti karI? jo hAsya karyun to indra mahApApI thayo, paN e to bane nahi; tathA bhakti
karI, to pUjanAdimAn paN bhakti ja karIe chhIe. chhadmasthanI AgaL tyAg karelI vastu dharavI
e hAsya chhe, kAraN ke tene vikShiptatA thaI Ave chhe, paN kevaLI vA pratimAnI AgaL
anurAgavaDe uttam vastu dharavAmAn doSh nathI, kAraN ke
temane vikShiptatA thatI nathI, ane
dharmAnurAgathI jIvananun bhalun thAy chhe.
tyAre te kahe chhe ke‘‘pratimA banAvavAmAn, chaityAlayAdi karAvavAmAn ane pUjanAdi
karAvavAmAn hinsA thAy chhe, ane dharma to ahinsA chhe, mATe hinsAvaDe dharma mAnavAthI mahApAp
thAy chhe, tethI ame e kAryone niShedhIe chhIe.’’
teno uttaratemanAn ja shAstromAn evun vachan chhe ke
सुच्चा जाणइ कल्लाणं सुच्चा जाणइ पावगं
उभयं पि जाणए सुच्चा जं सेयं तं समाचर ।।
१.श्रुत्वा जानीहि कल्याणं, श्रुत्वा जानीहि पापम्,
उभयंपि जानीहि श्रुत्वा यत्सेव्यं तत्समाचर
arthakalyAN (puNya) ane pApane sAmbhaLIne jAN tathA e bannene sAmbhaLIne jAN ane
emAnthI je sevavA yogya hoy tenun sevan kar.

Page 154 of 370
PDF/HTML Page 182 of 398
single page version

ahIn ‘‘kalyAN, pAp ane ubhay e traNane shAstra sAmbhaLIne jAN’’, em kahyun. have
ubhay to pAp ane kalyAN maLatAn thAy, evA kAryanun hovun paN Tharyun. tyAn ame pUchhIe
chhIe ke
kevaL dharmathI to ubhay ghaTatun ja chhe, parantu kevaL pApathI ubhay bUrun chhe ke bhalun?
jo bUrun chhe, to emAn to k kkalyANano ansh maLelo chhe, to tene kevaL pApathI bUrun kem
kahevAy? tathA jo bhalun chhe, to kevaL pAp chhoDI evAn kArya karavAn yogya TharyAn, vaLI yuktithI
paN em ja sambhave chhe. koI tyAgI mandirAdi karAvato nathI, paN sAmAyikAdi niravadya
kAryomAn pravarte chhe, to tene chhoDI teNe pratimAdi karAvavA
pUjanAdi karavun uchit nathI, parantu
koI potAne rahevA mATe makAn banAve, te karatAn chaityAlayAdi karAvavAvALo hIn nathI, hinsA
to thaI paN pelAne to lobhapApAnurAganI vRuddhi thaI, tyAre Ane lobh chhUTyo ane dharmAnurAg
thayo. vaLI koI vyApArAdi kArya kare chhe, te jemAn nukashAn thoDun ane napho ghaNo hoy tevun
ja kArya kare chhe, tem ja pUjanAdi kArya paN jANavA, eTale ke koI vyApArAdi kArya kare
to tenAthI pUjanAdi kArya karavAn hINA nathI, kAraN ke
tyAn to hinsAdik ghaNI thAy chhe,
lobhAdik vadhe chhe, tathA e pApanI ja pravRutti chhe, ane ahIn hinsAdik kinchit thAy chhe,
lobhAdik ghaTe chhe, tathA dharmAnurAg vadhe chhe athavA je tyAgI na hoy, potAnA dhanane pApamAn
kharachatA hoy, temaNe to chaityAlayAdi karAvavAn yogya chhe. tathA niravadya sAmAyikAdi kAryomAn
upayogane na lagAvI shake, temane pUjanAdi kArya karavAno niShedh nathI.
ahIn tame kahesho ke‘‘niravadya sAmAyik Adi kArya ja kem na karIe, dharmamAn ja
kAL gALavo tyAn evAn kArya shA mATe karIe?’’
teno uttarjo sharIravaDe pAp chhoDavAthI ja niravadyapaNun thatun hoy to em ja karo,
paN tem to thatun nathI, pariNAmothI pAp chhUTatAn ja niravadyapaNun thAy chhe. have avalamban vinA
sAmAyikAdikamAn jeno pariNAm na lAge, te pUjanAdivaDe tyAn potAno upayog lagAve chhe, ane
tyAn nAnAprakAranAn avalambanavaDe upayog lAgI jAy chhe. jo te tyAn upayog na lagAve, to
pApakAryomAn upayog bhaTake, ane tethI bUrun thAy, mATe tyAn pravRutti karavI yukta chhe.
tame kaho chho ke‘‘dharmanA arthe hinsA karatAn to mahApAp thAy chhe, ane bIjA
ThekANe hinsA karatAn thoDun pAp thAy chhe’’ paN pratham to e siddhAntanun vachan nathI, ane
yuktithI paN maLatun nathI. kAraN ke
em mAnatAn to indra janmakalyANakamAn ghaNA jaLavaDe
abhiShek kare chhe, tathA samavasaraNamAn devo puShpavRuShTi, chamar DhALavA ityAdi kArya kare chhe,
to te mahApApI thayo.
tame kahesho ke‘‘temano evo ja vyavahAr chhe.’’ paN kriyAnun phaL to thayA vinA
rahetun nathI. jo pAp chhe, to indrAdik to samyagdraShTi chhe, teo evun kArya shA mATe kare?
tathA jo dharma chhe, to tene niShedh shA mATe karo chho?

Page 155 of 370
PDF/HTML Page 183 of 398
single page version

vaLI tamane ja pUchhIe chhIe ketIrthankaranI vandanA mATe rAjAo Adi gayA,
sAdhuvandanArthe dUr dUr jaIe chhIe, tathA siddhAnt sAmbhaLavA Adi kAryo arthe gamanAdi karIe
chhIe, tyAn mArgamAn hinsA thAy chhe. vaLI sAdharmI jamADIe chhIe, sAdhunun maraN thatAn teno
sanskAr karIe chhIe, sAdhu thatAn utsav karIe chhIe. ityAdi pravRutti Aje paN dekhAy chhe.
have tyAn paN hinsA to thAy chhe, paN e kAryo to dharmanA arthe ja chhe. anya koI prayojan
nathI. jo tyAn mahApAp Upaje chhe, to pUrve evAn kArya karyAn teno niShedh karo, tathA Aje
paN gRuhastho evAn kArya kare chhe, teno paN tyAg karo. ane jo dharma Upaje chhe, to dharmane
arthe hinsAmAn mahApAp batAvI shA mATe bhamAvo chho?
mATe A pramANe mAnavun yukta chhe kejem thoDun dhan ThagAtAn jo ghaNA dhanano lAbh
thato hoy, to te kArya karavun bhalun chhe, tem thoDI hinsAdik pAp thatAn paN jo ghaNo dharma
Upajato hoy, to te kArya karavun yogya chhe. jo thoDA dhananA lobhathI kAryane bagADe to te
mUrkha chhe, tem thoDI hinsAnA bhayathI mahAdharma chhoDe to te pApI ja thAy chhe. vaLI koI ghaNun
dhan ThagAve tathA thoDun dhan upajAve, vA na upajAve to te mUrkha chhe; tem hinsAdivaDe ghaNA pAp
upajAve, ane bhakti Adi dharmamAn thoDo pravarte, vA na pravarte, to te pApI ja thAy chhe. vaLI
jem ThagAyA vinA ja dhanano lAbh hovA chhatAn paN ThagAy to te mUrkha chhe; tem niravadyadharmarUp
upayog hoy, to sAvadyadharmamAn upayog lagAvavo yogya nathI.
e pramANe anek pariNAmo vaDe potAnI avasthA joI, jethI bhalun thAy te
karavun, paN ekAntapakSha kAryakArI nathI. bIjun, ahinsA ja kevaL dharmanun ang nathI, paN
rAgAdikabhAv ghaTavA e dharmanun mukhya ang chhe, mATe jethI pariNAmomAn rAgAdi ghaTe te
kArya karavun.
vaLI gRuhasthone aNuvratAdinun sAdhan thayA vinA ja sAmAyik, pratikramaN ane prauShadhAdi
kriyAonun AcharaN mukhya karAve chhe. have sAmAyik to rAg-dveSharahit sAmyabhAv thatAn thAy
chhe, paN pAThamAtra bhaNavAthI vA UTh
bes karavAthI to thatun nathI.
kadAchit kahesho ke‘‘anya kArya karat, te karatAn to bhalun chhe!’’ e sAchun, parantu
sAmAyikapAThamAn pratignA to evI kare chhe ke‘‘manvachankAyAthI sAvadyane karIsh nahi,
karAvIsh nahi.’’ have manamAn to vikalpa thayA ja kare chhe, tathA vachankAyAmAn paN kadAchit
anyathA pravRutti thAy chhe, tyAn pratignA bhang thAy chhe. have pratignA bhang karavA karatAn to na
karavun bhalun chhe, kAraN pratignA bhang karavI e mahApAp chhe.
vaLI ame pUchhIe chhIe kekoI pratignA karato nathI paN bhAShApATh bhaNe chhe, ane
teno artha jANI temAn upayog rAkhe chhe; tathA koI pratignA karI tene barAbar pALato nathI,

Page 156 of 370
PDF/HTML Page 184 of 398
single page version

prAkRitAdinA pATh bhaNe chhe paN tenA arthanun potAne gnAn nathI, ane artha jANyA vinA tyAn
upayog rahe nahIn tyAre upayog anya ThekANe bhaTake chhe, tethI pratignAbhang thAy chhe; have e
bannemAn visheSh dharmAtmA koN? jo pahelAne kahesho, to tame evo ja upadesh kem karatA nathI?
tathA bIjAne kahesho, to pratignAbhangamAn pAp na thayun, athavA pariNAmo anusAr dharmAtmApaNun
na Tharyun, paN pAThAdik karavA anusAr Tharyun.
mATe potAno upayog jem nirmaL thAy te kArya karavun, sAdhI shakAy te
pratignA karavI, tathA jeno artha jANIe te pATh bhaNavA, paN paddhativaDe nAm dharAvavAmAn
napho nathI.
vaLI ‘‘paDikkamaN’’ nAm pUrvadoSh nirAkaraN karavAnun chhe. have ‘‘मिच्छामि दुक्कडं’’ eTalun
kahevAmAtrathI to duShkRut mithyA thAy nahi, paN mithyA thavA yogya pariNAm thatAn ja duShkRut
mithyA thAy chhe. mATe ekalA pATh ja kAryakArI nathI.
vaLI paDikkamaNanA pAThamAn to evo artha chhe ke bAr vratAdikamAn je duShkRut lAgyAn
hoy te mithyA thAo, paN vrat dhAryA vinA ja tenun paDikkamaN karavun kem sambhave? jene upavAs
na hoy, te upavAsamAn lAgelA doShanun nirAkaraNapaNun kare to te asambhavapaNun jANavun.
tethI e pATh bhaNavA koI prakAre banatA nathI.
vaLI posahamAn paN sAmAyikavat pratignA karI pALatA nathI, tethI tyAn paN pUrvokta
doSh ja chhe. ‘‘posah’’ nAm to parvanun chhe. have parvanA divase paN keTalok vakhat pApakriyA
kare chhe, ane pAchhaLathI posahadhArI thAy chhe; have jeTalA kAL bane teTalA kAL sAdhan karavAmAn
to doSh nathI, paN tyAn posahanun nAm rAkhavun e yogya nathI. kAraN ke sampUrNa parvamAn niravadya
rahe to ja posah kahevAy. jo thoDA kALathI paN ‘posah’ nAm thAy, to sAmAyikane paN
posah kaho! nahi to shAstramAn pramAN batAvo ke jaghanya posahano ATalo kAL chhe, amane
to moTun nAm dharAvI lokone bhamAvavA, e prayojan bhAse chhe.
vaLI AkhaDI levAno pATh to koI anya bhaNe, tathA angIkAr koI anya kare. have
pAThamAn to ‘mAre tyAg chhe’ evun vachan chhe, mATe je tyAg kare te ja pATh bhaNe, em joIe.
jo pATh na AvaDato hoy to bhAShAmAn ja kahe. parantu paddhati arthe ja evI rIti chhe.
bIjun pratignA grahaN karavAkarAvavAnI mukhyatA chhe, paN tene yathAvidhi pAlan karavAmAn
shithilatA chhe, ane bhAv nirmaL thavAno kAI vivek nathI. ArttapariNAmovaDe vA lobhAdik
vaDe paN upavAsAdik karI tyAn dharma mAne chhe, paN phaL to pariNAmovaDe thAy chhe.
ityAdik anek kalpit vAto teo kahe chhe, je jainadharmamAn sambhave nahi.

Page 157 of 370
PDF/HTML Page 185 of 398
single page version

e pramANe jainamAn shvetAmbaramat chhe, te paN devAdik, tattvAdik ane mokShamArgAdikanun
anyathA nirUpaN kare chhe, mATe te paN mithyAdarshanAdikanA poShak chhe, tethI tyAjya chhe.
jainadharmanun satyasvarUp AgaL kahIshun, je vaDe mokShamArgamAn pravartavun yogya chhe. temAn
pravartavAthI tamArun kalyAN thashe.
e pramANe shrI mokShamArgaprakAshak shAstraviShe anyamat nirUpak
pAnchamo adhikAr samApta

Page 158 of 370
PDF/HTML Page 186 of 398
single page version

adhikAr chhaThTho
kudev-kuguru-kudhArmanirAkaraN
mithyAdevAdik bhaje, thAye mithyAbhAv;
tajI tene sAchA bhajo, e hit hetu upAy.
arthaanAdikALathI jIvone mithyAdarshanAdikabhAv chhe, ane tenI puShTatAnun kAraN
kudev, kuguru ane kudharmasevan chhe, teno tyAg thatAn ja mokShamArgamAn pravRutti thAy chhe, tethI ahIn
tenun nirUpaN karIe chhIe
kudevanun nirupaN ane tenI sevAno niShedhA
je hitakartA nathI, tene bhramathI hitakartA jANI sevan kare, te kudev chhe.
tenun sevan traN prakAranA prayojanasahit karavAmAn Ave chhe. koI ThekANe mokShanun prayojan
chhe, koI ThekANe paralokanun prayojan chhe, tathA koI ThekANe A lokanun prayojan chhe. have emAnthI
koI paN prayojan to siddha thatun nathI, paN k kvisheSh hAni thAy chhe, tethI tenun sevan
mithyAbhAv chhe. te ahIn darshAvIe chhIe
anyamatamAn jenA sevanathI mukti thavI kahI chhe, tene koI jIv mokShane arthe sevan
kare chhe, paN tethI mokSha thato nathI. tenun varNan pUrve anyamat adhikAramAn ja kahyun chhe.
anyamatamAn kahelA devane koI ‘paralokamAn sukh thAy
dukh na thAy’ evA prayojan arthe seve
chhe. have tenI siddhi to puNya upajAvatAn, ane pAp na upajAvatAn thAy chhe; paN pote to
pAp upajAve, tathA kahe ke
‘‘Ishvar mArun bhalun karashe,’’ paN e to anyAy Tharyo. kAraN ke
Ishvar koIne pApanun phaL Ape, koIne na Ape, evun to chhe nahi. jevo potAno pariNAm
karashe, tevun ja phaL pAmashe. mATe koInun bhalun
bUrun karavAvALo Ishvar koI chhe nahi.
vaLI e devonun sevan karatAn, e devonun to nAm de, ane anya jIvonI hinsA kare,
tathA bhojannRutyAdi vaDe potAnA indriyaviShayone poShe, paN pAppariNAmonun phaL to lAgyA
vinA rahetun nathI. hinsA ane viShaykaShAyone sarva lok pAp kahe chhe, tathA pApanun phaL paN
khoTun ja chhe, em sarva mAne chhe. vaLI e kudevonA sevanamAn hinsA ane viShayAdikano ja
adhikAr chhe, tethI e kudevonA sevanathI paralokamAn bhalun thatun nathI.

Page 159 of 370
PDF/HTML Page 187 of 398
single page version

vyantarAdinun svarup ane temane pUjavAno niShedhA
vaLI ghaNA jIvo shatrunAshAdik, rogAdinAsh, dhanAdiprApti tathA putrAdinI prApti
ityAdik A paryAy sambandhI dukh maTADavA, vA sukh pAmavAnA anek prayojanapUrvak e
kudevAdinun sevan kare chhe. hanumAnAdik, bhairav, devIo, gaNagaur, sAnjhI, choth, shItalA, dahADI,
bhUt, pitRu, vyantarAdik, sUrya, chandra, shanIshcharAdi jyotiShIone, pIr
pegambarAdikone, gAy
ghoDAdi tiryanchone, agnijaLAdine tathA shastrAdikane pUje chhe. ghaNun shun kahIe! roDAn ityAdikane
paN pUje chhe.
evA kudevonun sevan mithyAdraShTithI ja thAy chhe. kAraN ke pratham to te jenun sevan
kare chhe temAnthI keTalAk to kalpanAmAtra ja dev chhe, eTale temanun sevan kevI rIte kAryakArI
thAy? vaLI koI vyantarAdik chhe, paN te koInun bhalun
bUrun karavA samartha nathI, jo teo samartha
hoy, to teo ja kartA Thare, paN temanun karyun thatun kAI dekhAtun nathI; teo prasanna thaI dhanAdik
ApI shakatA nathI. tathA dveShI thaI bUrun karI shakatA nathI.
ahIn koI kahe keteo dukh detA to joIe chhIe, tathA temane mAnatAn dukh
ApatA aTakI paN jAy chhe.
uttaraAne pApano uday hoy, tyAre temane evI ja kutUhalabuddhi thAy, je vaDe
teo cheShTA kare chhe; ane cheShTA karatAn A dukhI thAy chhe. vaLI kutUhalathI te kaI kahe, ane
A tenun kahyun na kare, tyAre te cheShTA karatAn potAnI meLe ja aTakI jAy chhe, Ane shithil
jANIne ja te kutUhal karyA kare chhe. tathA jo Ane puNyano uday hoy, to teo kAI paN
karI shakatA nathI.
e ahIn darshAvIe chhIekoI jIv temane pUje nahi, athavA tenI nindA kare, to
te paN AnAthI dveSh kare, parantu Ane dukh daI shake nahi. athavA em paN kahetA jovAmAn
Ave chhe ke
‘amane phalANo mAnato nathI, paN te amArA vash nathI, mATe vyantarAdik kAI
paN karavA samartha nathI, paN AnA puNyapApathI ja sukhdukh thAy chhe. eTale temane
mAnavApUjavAthI to UlaTo rog thAy chhe, paN kAI kAryasiddhi thatI nathI.
ahIn em jANavun keje kalpit dev chhe, temano paN koI ThekANe atishaychamatkAr
thato jovAmAn Ave chhe, paN te vyantarAdivaDe karelo hoy chhe. koI pUrvaparyAyamAn Ano sevak
hato, ane te pAchhaLathI marIne vyantarAdi thayo, tyAn ja koI nimittathI tene evI buddhi thaI,
tyAre te lokamAn tene sevavAnI pravRutti karAvavA arthe, koI chamatkAr dekhADe chhe. bhoLA lok
kinchit chamatkAr dekhI te kAryamAn lAgI jAy chhe. jem
jinapratimAdikano paN atishay thato
sAmbhaLIe, joIe chhIe, te jinakRut nathI, paN jainI vyantarAdikRut thAy chhe, tem kudevono

Page 160 of 370
PDF/HTML Page 188 of 398
single page version

koI chamatkAr thAy chhe te temanA anuchar vyantarAdiko dvArA karyo hoy chhe.
vaLI anyamatamAn‘‘bhaktone parameshvare sahAy karI, vA pratyakSha darshan ApyAn,’’
ityAdik kahe chhe. tyAn koI to kalpit vAto kahe chhe, tathA koI temanA anucharvyantarAdik
dvArA karelAn kAryone parameshvare karyAn kahe chhe. have jo parameshvare karyAn hoy to parameshvar to
trikAlagnAnI chhe, sarva prakAre samartha chhe, to bhaktone dukh ja shAmATe thavA de? parantu Aje
paN joIe chhIe ke
mlechchha AvIne bhaktone upadrav kare chhe, dharma vidhvans kare chhe, dharmakAryamAn
upadrav kare chhe, tathA mUrtine vighna kare chhe. have parameshvarane jo e kAryonun gnAn na hoy,
to tenAmAn sarvagnapaNun rahe nahi, tathA jANyA pachhI jo te sahAy na kare to tenI bhaktavatsalatA
gaI, vA te sAmarthyahIn thayo. vaLI jo te sAkShIbhUt rahe chhe, to AgaL bhaktone sahAy
karI kaho chho, te jUTh chhe; kAraN
tenI to ekasamAn vRutti chhe.
vaLI jo kahesho ke‘‘evI bhakti nathI.’’ paN mlechchhothI to A bhalA chhe! vA
mUrti Adi to temanI ja sthApit hatI, tene to vighna na thavA devun hatun? vaLI mlechchha
pApIono uday thAy chhe, te parameshvarano karyo thAy chhe ke nahi! jo parameshvarano karyo thAy
chhe, to teo nindakone sukhI kare chhe tathA bhaktone dukh devAvALAone pedA kare chhe, to tyAn
bhaktavatsalapaNun kevI rIte rahyun? tathA jo parameshvarano karyo nathI thato, to e parameshvar
sAmarthyahIn thayo; mATe e parameshvarakRut kArya nathI, paN koI anuchar
vyantarAdik ja e
chamatkAro batAve chhe; evo ja nishchay karavo.
prashna‘‘koI vyantar potAnun prabhutva kahe chhe, apratyakShane batAve chhe, koI
kusthAnanivAsAdi batAvI potAnI hInatA kahe chhe, pUchhavA chhatAn batAvatA nathI, bhramarUp
vachan kahe chhe, anyane anyathA pariNamAve chhe, tathA anyane dukh Ape chhe, ityAdi
vichitratA kevI rIte chhe?’’
uttaravyantaromAn prabhutvanI adhikatAhInatA to chhe, parantu kusthAnamAn nivAsAdik
batAvI hInatA dekhADe chhe, te to kutUhalathI vachan kahe chhe. vyantar bALakanI mAphak kutUhal
karyA kare chhe, jem bALak kutUhalathI potAne hIn darshAve, chiDAve, gAL sAmbhaLe, rAD pADe,
tathA pAchhaLathI hasavA lAgI jAy, tem vyantar paN cheShTA kare chhe. jo teo kusthAnavAsI
hoy, to uttamasthAnamAn Ave chhe te konA lAvyA Ave chhe? jo potAnI meLe ja Ave chhe,
to potAnI shakti hovA chhatAn teo kusthAnamAn shAmATe rahe chhe? mATe temanun ThekANun to teo
jyAn Upaje chhe tyAn A pRithvInA nIche vA upar chhe ane te manogna chhe, paN kutUhal arthe
teo ichchhAnusAr kahe chhe. vaLI jo temane pIDA thatI hoy, to rotA rotA kevI rIte hasavA
lAgI jAy?
22

Page 161 of 370
PDF/HTML Page 189 of 398
single page version

hA! eTalun chhe kemantrAdikanI achintyashakti chhe. tyAn koI sAchA mantrane nimitta
naimittik sambandh thAy, to tenAthI kinchit gamanAdi thaI shake nahi, vA kinchit dukh Upaje
chhe, vA koI prabaL tene manAI kare to te aTakI jAy. vA potAnI meLe paN aTakI jAy.
ityAdi mantranI shakti chhe. parantu saLagAvavun Adi thatun nathI; mantravALo ja saLagAvyun kahe chhe.
te pharI pragaT thaI jAy chhe kAraN ke
vaikriyik sharIrane saLagAvavun Adi sambhavatun nathI.
vaLI vyantarone avadhignAn koIne alpakShetra-kAL jANavAnun chhe, tathA koIne ghaNun chhe,
tyAn tene jo IchchhA hoy, ane ghaNun gnAn hoy, to koI apratyakShane pUchhatAn teno uttar Ape,
vA potAne alpagnAn hoy, to koI anya mahatgnAnIne pUchhI AvI javAb Ape. vaLI jo
potAne alpagnAn hoy, ane IchchhA na hoy, to pUchhavA chhatAn paN teno uttar na Ape, em
samajavun. vaLI alpagnAnavALA vyantarAdikane UpajyA pachhI keTalok kAL ja pUrvajanmanun gnAn
hoI shake chhe, pachhI tenun smaraNamAtra ja rahe chhe. tethI tyAn koI ichchhAvaDe pote kAI cheShTA
kare to kare, pUrvajanmanI vAt kahe, paN koI anya vAt pUchhe, to tene avadhignAn thoDun hovAthI
jANyA vinA kevI rIte kahe? vaLI teno uttar pote ApI shake nahi, vA ichchhA na hoy,
athavA mAn
kutUhalAdithI uttar na Ape vA jUTh paN bole; em samajavun.
devomAn evI shakti chhe keteo potAnA vA anyanA sharIrane vA pudgalaskandhone
potAnI ichchhAnusAr pariNamAve chhe, tethI nAnAprakAranA AkArAdirUp pote thAy. nAnA prakAranAn
charitra batAve, vA anya jIvanA sharIrane rogAdiyukta kare.
ahIn eTalun samajavun kepotAnA sharIrano, anya pudgalaskandhone, potAnI jeTalI
shakti hoy teTalA pramANamAn ja teo pariNamAvI shake chhe, kAraN ketemanAmAn sarva kArya
karavAnI shakti nathI. vaLI anya jIvonA sharIrAdikane tenA puNyapApAnusAr pariNamAvI shake
chhe. jo tene puNyano uday hoy, to pote rogAdirUp pariNamAvI shake nahi, tathA pApano uday
hoy to tenun iShTakArya paN karI shake nahi.
e pramANe vyantarAdikanI shakti jANavI.
prashnaeTalI jenI shakti hoy, tene mAnavApUjavAmAn sho doSh?
uttarapotAne pApano uday jo hoy to teo sukh ApI shake nahi, tathA puNyano
uday hoy to dukh ApI shake nahi. vaLI temane pUjavAthI kAI puNyabandh thato nathI, paN
rAgAdivRuddhi thaI UlaTo pApabandh ja thAy chhe, tethI temane mAnavA
pUjavA kAryakArI nathI, paN
bUrun karavAvALA chhe. vyantarAdik manAvepUjAve chhe, te to kutUhalAdik ja kare chhe, paN kAI visheSh
prayojan rAkhatAn nathI. je temane mAnepUje tenAthI kutUhal karyA kare, tathA je na mAnepUje tene
kAI kahe nahi. jo temane prayojan ja hoy. to na mAnavApUjavAvALAne teo ghaNA dukhI kare,

Page 162 of 370
PDF/HTML Page 190 of 398
single page version

paN jene na mAnavApUjavAno nishchay chhe, tene teo kAI paN kahetA dekhAtA nathI. vaLI prayojan
to kShudhAdikanI pIDA hoy to hoy, paN te to temane vyakta thatI nathI, jo thatI hoy to temanA
arthe naivedyAdik ApIe chhIe, tene teo kem grahaN karatA nathI? athavA bIjAone jamADavA
Adi karavAnun shA mATe kahe chhe? tethI temanI kriyA kutUhalamAtra chhe. ane potAne temane kutUhalanun
sthAn thatAn dukh ja thAy, hInatA thAy, mATe temane mAnavA
pUjavA yogya nathI.
prashnae vyantaro em kahe chhe ke‘‘gayA AdimAn pinDadAn karo, to amArI
gati thAy, ame pharIthI AvIe nahi.’’ e shun chhe?
uttarajIvone pUrvabhavanA sanskAr to rahe ja chhe, ane vyantarone pUrvabhavanA
smaraNAdithI visheSh sanskAr chhe, tethI pUrvabhavamAn tene evI ja vAsanA hatI ke ‘‘gayAdikamAn
pinDadAnAdi karatAn gati thAy chhe,’’ tethI teo evAn kArya karavAnun kahe chhe. musalamAn vagere
marIne vyantar thAy chhe, teo e pramANe kahetA nathI. teo potAnA sanskArarUp ja vAkya kahe
chhe. jo sarva vyantaronI gati e ja pramANe thatI hoy, to badhA samAn prArthanA kare, paN
em to nathI, em samajavun.
e pramANe vyantarAdinun svarUp samajavun.
vaLI sUrya, chandra, grahAdik jyotiShIne pUje chhe, te paN bhram chhe. sUryAdikane paN
parameshvarano ansh mAnI pUje chhe, paN temanAmAn to ek prakAranI ja adhikatA bhAse chhe, have
prakAshamAn to anya ratnAdik paN chhe, tenAmAn anya koI evun lakShaN nathI, ke jethI tene
parameshvarano ansh mAnIe. chandramAdikane paN dhanAdinI prApti arthe pUje chhe. paN tene pUjavAthI
ja jo dhan thatun hoy, to sarva daridrI e kArya kare chhe, tethI e paN mithyAbhAv chhe. vaLI
jyotiShanA vichArathI khoTA grahAdik AvatAn tenun pUjanAdik kare chhe, tenA arthe dAnAdik Ape
chhe, paN te to jem haraNAdik potAnI meLe gamanAdik kare chhe, have te puruShane jamaNI
DAbI bAjue AvatAn AgAmI sukhdukhanA gnAnanun kAraN thAy chhe, paN kAI sukhdukh
ApavA te samartha nathI; tem grahAdik svayam gamanAdik kare chhe, ane te pramANe yathAsambhav
yog prApta thatAn, AgAmI sukh
dukh thavAnA gnAnanun kAraN thAy chhe, paN kAI sukhdukh
ApavA te samartha nathI. koI temanun pUjanAdik kare chhe, tene paN iShTa thatun nathI, tathA koI
nathI karatA, chhatAn tene iShTa thAy chhe, mATe temanun pUjanAdi karavun te mithyAbhAv chhe.
ahIn koI kahe chhe ke‘‘Apavun, pUjanAdi karavun e to puNya chhe, tethI te bhalun
ja chhe.’’
teno uttardharmanA arthe Apavun, pUjanAdi karavun e puNya chhe. paN ahIn to dukhanA
bhayathI ane sukhanA lobhathI Ape chhe, pUje chhe, tethI te pAp ja chhe.

Page 163 of 370
PDF/HTML Page 191 of 398
single page version

ityAdi anek prakArathI jyotiShIdevone pUje chhe, te mithyA chhe.
vaLI devIdahADI Adi chhe, temAn koI to vyantarI vA jyotiShiNI chhe, tenun anyathA
svarUp mAnI koI pUjanAdik kare chhe, tathA koI kalpit chhe, tenun paN kalpanA vaDe ja pUjanAdik
kare chhe.
e pramANe vyantarAdikanA pUjanano niShedh karyo.
kShetrapAl, padmAvatI Adine pUjavAno niShedhA
prashnakShetrapAl, dahADI ane padmAvatI Adi devI, tathA yakShayakShiNI
Adi ke je jainamatane anusare chhe, temanun pUjanAdi karavAmAn to doSh nathI?
uttarajainamatamAn to sanyam dhAravAthI pUjyapaNun hoy chhe. have devone sanyam hoto
ja nathI, vaLI temane samyaktvI mAnI pUjIe chhIe; to bhavanatrik devomAn samyaktvanI paN
mukhyatA nathI. tathA jo samyaktvavaDe ja pUjIe, to sarvArthasiddhi ane laukAntik devone ja kem
na pUjIe? tame kahesho te ‘‘Amane jinabhakti visheSh chhe,’’ paN bhaktinI visheShatA to saudharma
indrane paN chhe tathA te samyagdraShTi paN chhe, to tene chhoDI Amane shAmATe pUjo chho? tame
kahesho ke ‘‘jem rAjAne pratihArAdik chhe, tem tIrthankarane A kShetrapAlAdik chhe,’’ paN
samavasaraNAdimAn to temano adhikAr ja nathI. mATe e jUThI mAnyatA chhe. vaLI jem
pratihArAdik dvArA rAjAne maLI shakAy chhe, tem e tIrthankarano meLAp karAvatA nathI, tyAn to
jene bhakti hoy, te tIrthankaranAn darshanAdik kare chhe. ane e paN kAI koIne AdhIn nathI.
juo to kharA A agnAnatA! AyudhAdisahit, ane raudra chhe svarUp jenun, tenI gAI
gAIne bhakti kare chhe. have jainamatamAn paN jo raudra rUp pUjya thayun to e paN anyamatanA
samAn ja thayo. tIvra mithyAtvabhAvathI jainamatamAn paN evI viparIt pravRuttirUp mAnyatA
hoy chhe.
e pramANe kShetrapALAdikane paN pUjavA yogya nathI.
vaLI gAysarpAdik tiryanch, ke je potAnAthI pratyakSha hIn bhAse chhe, temano
tiraskArAdik paN karI shakIe chhIe, tathA temanI nindyadashA pratyakSha joIe chhIe. vRukSha, agni,
jalAdik sthAvar chhe, te to tiryanchothI paN atyant hIn avasthAne prApta joIe chhIe. tathA
shastra, khaDiyo vagere to achetan chhe, sarvashaktithI hIn pratyakSha joIe chhIe. temAn pUjyapaNAno
upachAr paN sambhavato nathI, tethI temane pUjavA e mahAmithyAbhAv chhe. temane pUjavAthI pratyakSha
vA anumAnathI paN koI phaLaprApti bhAsatI nathI. tethI temane pUjavA e yogya nathI.

Page 164 of 370
PDF/HTML Page 192 of 398
single page version

e pramANe sarva kudevone pUjavAmAnavAno niShedh chhe.
juo to kharA mithyAtvanI mahimA! lokamAn to potAnAthI nIchAne namatAn potAne nindya
mAne chhe, paN ahIn mohit banI roDAmparyantane pUjatAn paN nindyatA mAnato nathI. lokamAn paN
jenAthI potAnun kAI paN prayojan siddha thatun jANe, tenI ja sevA kare chhe, paN mohit banI
‘‘kudevothI mArun prayojan kem siddha thashe’’ teno vichAr karyA vinA ja kudevonun sevan kare chhe.
vaLI A kudevonun sevan karatAn hajAro vighna thAy, tene to gaNe nahi, ane koI puNyanA
udayathI iShTakArya thaI jAy tene kahe ke
‘‘AnA sevanathI A kArya thayun.’’ kudevAdikanA sevan
karyA vinA je iShTakAryo thAy, tene to gaNe nahi, paN koI aniShTa thAy, tene kahe ke‘‘Anun
sevan karyun nahi, tethI aniShTa thayun.’ eTalun paN vichArato nathI kejo iShTaaniShTa karavun
temanA ja AdhIn hoy, to je temane pUje, tene iShTa ja thavun joIe, tathA koI na pUje,
tene aniShTa ja thavun joIe, paN tevun to dekhAtun nathI. kAraN ke
shItalAne ghaNI mAnavA chhatAn
paN koIne tyAn putrAdi maratA joIe chhIe, tathA koIne na mAnavA chhatAn paN jIvatA joIe
chhIe. mATe shItalAne mAnavI kAI paN kAryakArI nathI.
e ja pramANe sarva kudevone mAnavA kAI paN kAryakArI nathI.
prashna‘kAryakArI bhale na ho! paN tene mAnavAthI kAI bagAD to thato nathI?’
uttarajo bagAD na thato hoy, to ame shAmATe niShedh karIe? parantu temane
mAnavAthI ek to mithyAtvAdik draDh thavAthI mokShamArga durlabh thaI jAy chhe, ane e moTo
bagAD chhe. bIjun enAthI pApabandh thAy chhe, ane tethI bhAvimAn dukh pAmIe chhIe e ja
bagAD chhe.
prashnamithyAtvAdibhAv to atattvashraddhAnAdik thatAn thAy, tathA pApabandh
kharAb kAryo karatAn thAy chhe, paN Amane mAnavAthI mithyAtvAdibhAv ane pApabandh kevI
rIte thAy?
uttarapratham to paradravyone iShTaaniShTa mAnavAn, e ja mithyAtva chhe. kAraN ke
koI dravya koInun mitrashatru chhe ja nahi. vaLI je iShTaaniShTa padArtha maLe chhe, tenun kAraN
puNyapAp chhe, mATe jem puNyabandh thAy, pApabandh na thAy tem karo. jo karmanA udayano paN
nishchay na hoy, ane kevaL iShTaaniShTa bAhyakAraNonA sanyogviyogano upAy kare, topaN
kudevane mAnavAthI iShTaaniShTabuddhi kAI dUr thatI nathI, parantu kevaL vRuddhine prApta thAy chhe.
vaLI tethI puNyabandh paN thato nathI, pApabandh ja thAy chhe. e kudevo koIne dhanAdik ApatA
ke khUnchavI letA jovAmAn AvatA nathI, tethI e bAhyakAraN paN nathI, to enI mAnyatA shAmATe
karavAmAn Ave chhe? jyAre atyant bhramabuddhi thAy, jIvAditattvonA shraddhAn
gnAnano ansh paN

Page 165 of 370
PDF/HTML Page 193 of 398
single page version

na hoy, tathA rAgdveShanI atyant tIvratA hoy tyAre ja je kAraN nathI, tene paN iShTa
aniShTanun kAraN mAne chhe tyAre kudevonI mAnyatA thAy chhe.
e pramANe tIvra mithyAtvAdibhAv thatAn, mokShamArga ati durlabh thaI jAy chhe.
kugurunA shraddhAnAdikano niShedhA
have AgaL kugurunA shraddhAnAdikano niShedh karIe chhIe
je jIv viShaykaShAyAdik adharmarUp to pariName chhe, ane mAnAdikathI potAne dharmAtmA
manAve chhe, dharmAtmAyogya namaskArAdi kriyA karAve chhe, kinchit dharmanun koI ang dhArI mahAn
dharmAtmA kahevaDAve chhe, tathA mahAn dharmAtmA yogya kriyA karAve chhe, e pramANe dharmanA AshrayavaDe
potAne mahAn manAve chhe, te badhA kuguru jANavA. kAraN ke
dharmapaddhatimAn to viShaykaShAyAdi
chhUTatAn jevo dharma dhAre, tevun ja potAnun pad mAnavun yogya chhe.
kuLaapekShA gurupaNAno niShedhA
tyAn koI to kuLavaDe potAne guru mAne chhe. temAn keTalAk brAhmaNAdik to kahe chhe ke
‘‘amArun kuL ja uchcha chhe, tethI ame sarvanA guru chhIe.’’ paN kuLanI uchchatA to dharmasAdhanathI
chhe. jo koI uchchakuLamAn UpajIne hIn AcharaN kare, to teene uchcha kevI rIte mAnIe? jo
kuLamAn UpajavAthI ja uchchapaNun rahe, to mAnsabhakShaNAdi karavA chhatAn paN tene uchcha ja mAno,
paN em bane nahi. bhAratagranthamAn paN anek prakAranA brAhmaNo kahe chhe, tyAn ‘‘je brAhmaN
thaI chAnDAlakArya kare, tene chAnDAlabrAhmaN kahevA,’’ em kahyun chhe. jo kuLathI ja uchchapaNun rahe,
to evI hInasangnA shA mATe ApI?
vaLI vaiShNavashAstromAn evun paN kahyun chhe ke‘‘vedavyAsAdik mAchhalI AdithI UpajyAn.’’
to tyAn kuLano anukram kevI rIte kahyo? tathA mUL utpatti to brahmAthI kahe chhe, tethI sarvanun
ek ja kuL chhe, bhinna kuL kyAn rahyun? vaLI uchchakuLanI strIne nIchakuLanA puruShathI tathA
nIchakuLanI strIne uchchakuLanA puruShathI sangam thatAn santati thatI jovAmAn Ave chhe, tyAn uchcha
nIch kuLanun pramAN kyAn rahyun?
prashnajo em chhe, to uchchanIch kuLano vibhAg shA mATe mAno chho?
uttaralaukik kAryamAn to asatyapravRutti paN sambhave, parantu dharmakAryamAn to asatyatA
sambhave nahi. mATe dharmapaddhatimAn to kuL apekShA mahantapaNun sambhavatun nathI, paN dharmasAdhanathI ja
mahantapaNun hoy chhe. brAhmaNAdi kuLomAn je mahantatA chhe, te dharmapravRuttithI chhe; dharmapravRutti chhoDI
hinsAdik pApapravRuttimAn pravartatAn mahantapaNun kevI rIte rahe?
vaLI koI kahe chhe ke‘‘amArA pUrvavaDIlo mahAn bhakta thaI gayA chhe, siddha thayA

Page 166 of 370
PDF/HTML Page 194 of 398
single page version

chhe, vA dharmAtmA thayA chhe ane ame tenI santati chhIe. mATe ame guru chhIe.’’ paN e
vaDIlonA vaDIlo to evA hatA nahi, have temanI santatimAn Amane uttamakArya karatAn jo uttam
mAno chho, to e uttam puruShonI santatimAn je uttam kArya na kare, tene shAmATe uttam mAno
chho? shAstromAn vA lokamAn paN prasiddha chhe ke
pitA shubhakAryavaDe uchchapad pAme chhe, tathA putra
ashubhakAryavaDe nIchapad pAme chhe. vA pitA ashubhakAryavaDe nIchapad pAme chhe, tyAre putra
shubhakAryavaDe uchchapad pAme chhe. mATe pUrva vaDIlonI apekShAe mahantatA mAnavI yogya nathI.
e pramANe kuLavaDe gurupaNun mAnavun, e mithyAbhAv samajavo.
vaLI koIpaTTavaDe gurupaNun mAne chhe. pUrve koI mahAnapuruSh thayo hoy, tenI pATe je
shiShyapratishiShya chAlyA AvatA hoy, temAn e mahantapuruSh jevA guN na hoy, topaN temAn
gurupaNun mAnavAmAn Ave chhe jo em ja hoy, to e pATamAn koI gAdIpati parastrIgamanAdik
mahApApakArya karashe, te paN dharmAtmA thashe tathA sugatine prApta thashe, paN em to sambhave nahi.
tathA jo te mahApApI chhe, to tene gAdIno adhikAr ja kyAn rahyo? mATe je gurupadayogya
kArya kare, te ja guru chhe.
vaLI koIpahelAn to strI AdinA tyAgI hatA, paN pAchhaLathI bhraShTa thaI vivAhAdi
kArya karI gRuhastha thayA, temanI santati paN potAne guru mAne chhe. paN bhraShTa thayA pachhI gurupaNun
kyAn rahyun? gRuhasthavat e paN thayA. hA! eTalun visheSh thayun ke
A bhraShTa thaI gRuhastha thayA,
to temane mULagRuhasthadharmI kevI rIte guru mAne?
vaLI koIanya to badhAn pApakArya kare, paN mAtra ek strI paraNe nahi, ane e
ja ang vaDe potAnAmAn gurupaNun mAne chhe. have ek abrahmacharya ja pAp nathI, parantu hinsA
parigrahAdik paN pAp chhe. e karavA chhatAn paN temane dharmAtmAguru kevI rIte manAy? bIjun
e kAI dharmabuddhithI vivAhAdikano tyAgI thayo nathI, paN koI AjIvikA vA lajjAdi
prayojan arthe vivAh karato nathI. jo dharmabuddhi hot, to hinsAdik shAmATe vadhArat? vaLI
jenAmAn dharmabuddhi nathI, tenI shIlanI draDhatA paN rahe nahi, ane vivAh kare nahi tyAre te
parastrIgamanAdi mahApAp upajAve, tethI evI kriyA hovA chhatAn tenAmAn gurupaNun mAnavun e
mahA bhramabuddhi chhe.
vaLI koIkoI prakAranA veSh dhAravAthI gurupaNun mAne chhe. paN mAtra veSh dhAravAmAn
sho dharma thayo, ke jethI dharmAtmA tene guru mAne? temAn koI TopI pahere chhe, koI gUdarI
(godaDI) rAkhe chhe, koI choLo pahere chhe. koI chAdar oDhe chhe, koI lAlavastra rAkhe chhe, koI
shvetavastra rAkhe chhe, koI bhagavAn rAkhe chhe, koI TAT pahere chhe, koI mRugachhAlA pahere chhe, tathA
koI rAkh lagAve chhe, ityAdi anek svAng banAve chhe. paN jo shIt
uShNAdik sahan thatAn

Page 167 of 370
PDF/HTML Page 195 of 398
single page version

nathI, tathA lajjA chhUTI nathI, to pAghaDI ane angarakhAdi pravRuttirUp vastrAdikano shAmATe tyAg
karyo? tathA ene chhoDI AvA svAng banAvavAmAn kayun dharmanun ang thayun? paN mAtra gRuhasthone
ThagavA mATe ja evA veSho chhe, em jANavun. kAraN ke
jo teo gRuhastha jevo potAno svAng
rAkhe, to gRuhastha kevI rIte ThagAy? paN temane AvA veSh dvArA A gRuhastho pAsethI
AjIvikA, dhanAdik tathA mAnAdik prayojan sAdhavun chhe. tethI teo evA svAng banAve chhe,
ane bhoLun jagat e svAngane joI ThagAy chhe, dharma thayo mAne chhe. paN e bhram chhe,
‘upadeshasiddhAntaratna’mAn kahyun chhe ke
जह कुवि वेस्सारत्तो मुसिज्जमाणो विमण्णए हरिसं,
तह मिच्छवेसमुसिया गयं पि ण मुणंति धम्म-णिहिं
।।।।
(upadeshasiddhAntaratnamALA)
arthajem koI veshyAsakta puruSh dhanAdi ThagAvato hovA chhatAn paN harSha mAne chhe,
tem mithyAveShavaDe ThagAtA jIvo, nAsh pAmatA dharmadhanane jANatA nathI. bhAvArthae
mithyAveShavALA jIvonI sushruShAdithI potAnun dharmadhan nAsh thAy chhe, teno to temane khed nathI,
paN UlaTA mithyAbuddhithI harSha kare chhe.
tyAn koI tomithyAshAstromAn nirUpaN karelA veShane dhAraN kare chhe; e shAstronA
rachavAvALA pApAshayIoe sugamakriyAthI, uchchapadaprAptinA prarUpaNathI ‘‘amArI mAnyatA thashe, vA
anya ghaNA jIvo A mArgamAn joDAshe,’’ evA abhiprAyathI mithyA upadesh Apyo. ane tenI
paramparAvaDe vichArarahit jIvo, eTalo paN vichAr karatA nathI ke
sugamakriyAthI uchchapadaprApti
batAve chhe, tyAn k kdago chhe! paN mAtra bhramapUrvak temanA kahelA mArgamAn teo pravarte chhe.
vaLI koIshAstromAn nirUpaN karelA kaThaN mArga to potAnAthI sadhAy nahi, ane potAnun
uchchanAm dharAyA vinA lok mAne paN nahi, e abhiprAyathI yati, muni, AchArya, upAdhyAy,
sAdhu, bhaTTArak, sannyAsI, yogI, tapasvI ane nagna ityAdi nAm to uchcha dharAve chhe, paN
tevA AcharaNone sAdhI shakatA nathI, tethI ichchhAnusAr nAnA prakAranA veSh banAve chhe, tathA
keTalAk to potAnI ichchhAnusAr ja navIn nAm dhAraN kare chhe ane ichchhAnusAr veSh banAve
chhe. ane evA anek veSh dhAravAthI potAnAmAn gurupaNun mAne chhe, paN e mithyA chhe.
prashnaveSh to ghaNA prakAranA dekhAy chhe, to temAn sAchA{jUThA veShanI
pichhAN kevI rIte thAy?
uttaraje veShamAn viShaykaShAyano kAI paN lagAv nathI, te veSh sAcho chhe. e
sAcho veSh traN prakArano chhe, bAkInA sarvaveSh mithyA chhe.

Page 168 of 370
PDF/HTML Page 196 of 398
single page version

e ja vAt ShaTpAhuDamAn shrIkundakundAchArye kahI chhe
एगं जिणस्स रूवं र्बायं उक्किट्ठसावयाणं तु,
अवरट्ठियाण तइयं चउत्थ पुण लिंग दंसणं णत्थि
।।१८।। (दर्शनपाहुड)
arthaek to jinasvarUpnirgranth digambar muniling, bIjun utkRuShTashrAvakarUp
dashamIagiyAramI pratimAdhArak shrAvakaling, ane trIjun AryikAonun rUp e strIonun ling,
e pramANe e traN ling to shraddhAnapUrvak chhe, chothun ling samyakdarshanasvarUp koI nathI.
bhAvArtha
e traN ling vinA anya lingane je mAne chhe te shraddhAnI nathI, paN mithyAdraShTi
chhe. vaLI e veShomAn koI veShI potAnA veShanI pratIti karAvavA arthe kinchit dharmanA angane
paN pALe chhe, jem koI khoTA rUpiyA chalAvavAvALo temAn k krUpAno ansh paN rAkhe chhe,
tem A paN dharmanun koI ang batAvI potAnun uchchapad manAve chhe.
prashnajeTalun dharmasAdhan karyun, tenun to phaL thashe?
uttarajem koI upavAsanun nAm dharAvI, kaNamAtra paN bhakShaN kare to te pApI
chhe; paN ekAshananun nAm dharAvI, koI kinchitnyUn bhojan kare, topaN te dharmAtmA chhe; tem
koI uchchapadanun nAm dharAvI, temAn kinchit paN anyathA pravarte, to te mahApApI chhe. paN
nIchApadanun nAm dharAvI, thoDun paN dharmasAdhan kare, to te dharmAtmA chhe. mATe dharmasAdhan to jeTalun
bane teTalun karo, emAn koI doSh nathI, paN uchcha dharmAtmA nAm dharAvI nIchI kriyA karatAn
to te mahApApI ja thAy chhe. ShaTpAhuDamAn shrI kundakundAchArye kahyun chhe ke
जहजायरूवसरिसो तिलतुसमित्तं ण गिहदि हत्तेसु
जइ लेइ अप्पबहुयं तत्तो पुण जाइ णिग्गोदम्
।।१८।। (सूत्रपाहुड)
arthamunipad chhe te yathAjAtarUp sadrash chhe; jevo janma thayo hato tevun nagna chhe.
e muni, artha je dhanavastrAdi vastune tilatusamAtra paN grahaN kare nahi. kadApi tene thoDIghaNI
paN grahaN kare, to tethI te nigod jAy.
juo! gRuhasthapaNAmAn ghaNo parigrah rAkhI, k kpramAN kare, topaN te svargamokShano
adhikArI thAy chhe, tyAre munipaNAmAn kinchit parigrah angIkAr karatAn paN te nigodagAmI
thAy chhe, mATe uchcha nAm dharAvI nIchI pravRutti karavI yogya nathI.
juo! A hunDAvasarpiNIkALamAn A kaLikAL pravarte chhe. jenA doShathI jainamatamAn paN
Aje viShayakaShAyAsakta jIv munipad dhAraN kare chhe. teo sarvasAvadyanA tyAgI thaI
panchamahAvratAdi angIkAr kare chhe, chhatAn shvet
raktAdi vastrone grahaN kare chhe, bhojanAdimAn
lolupI hoy chhe, potapotAnI paddhati vadhAravAmAn udyamI hoy chhe. koI dhanAdik paN rAkhe chhe,
23

Page 169 of 370
PDF/HTML Page 197 of 398
single page version

tathA hinsAdi nAnA prakAranA Arambh kare chhe. paN alpaparigrah grahaN karavAnun phaL nigod
kahyun chhe, to AvA pAponun phaL to anantasansAr avashya hoy.
vaLI lokonI agnAnatA to juo! koI ek nAnI pratignA bhang kare, tene to teo
pApI kahe chhe, paN AvI mahAn pratignA bhang karatA jovA chhatAn tene guru mAne chhe. muni
samAn tenun sanmAnAdik kare chhe. shAstramAn kRut
kAritanumodanAnun ekasarakhun phaL kahyun chhe,
tethI temane paN evun ja phaL lAge chhe.
munipad levAno kram to A chhe kepahelAn tattvagnAn thAy, pachhI udAsIn pariNAm
thAy, pariShahAdi sahan karavAnI shakti thAy. ane te potAnI meLe ja muni thavA ichchhe, tyAre
shrIguru tene munidharma angIkAr karAve.
A te kaI jAtanI viparItatA chhe ketattvagnAnarahit ane viShayAsakta jIvane, mAyA
vaDe vA lobh batAvI munipad ApI, pAchhaLathI anyathA pravRutti karAvavI! paN e mahAn
anyAy chhe.
e pramANe kuguru ane tenA sevanano ahIn niShedh karyo.
have e kathanane draDh karavA mATe anya shAstronI sAkShI ApIe chhIe.
‘upadeshasiddhAntaratnamALA’mAn kahyun chhe ke
गुरुणो भट्टा जाचा सद्दे थुणि ऊण लिंति दाणाइं
दोण्णवि अमुणिचसारा दूसमिसमयम्मि बुड्ढंति ।।३१।।
arthakALadoShathI guru je chhe te to bhAT thayA, bhAT samAn shabdovaDe dAtAranI
stuti karIne, dAnAdi grahaN kare chhe. paN tethI A duShamakALamAn dAtAr ane pAtra banne
sansArasamudramAn DUbe chhe. vaLI tyAn kahyun chhe ke
सप्पे दिट्ठे णासइ लोओ णहि कोवि किंपि अक्खेइ
जो चयइ कुगुरु सप्पं हा मूढा भणई तं दुट्ठं ।।३६।।
arthasarpane dekhI koI bhAge, tene to lok kAI paN kahe nahi, paN hAy hAy
juo to kharA! ke A kugurusarpane koI chhoDe, tene mUDh loko duShTa ane bUro kahe chhe.
सप्पो इक्कं मरणं कुगुरु अणंताइ देह मरणाईं
तो वर सप्पं गहियं मा कुगुरु सेवणं भद्दं ।।३७।।
arthasarpavaDe to ek ja vakhat maraN thAy chhe, paN A kuguru anantamaraN Ape

Page 170 of 370
PDF/HTML Page 198 of 398
single page version

chhe, anantavAr janmamaraN karAve chhe. mATe he bhadra! sApane grahaN karavo to bhalo chhe, parantu
kugurunun sevan bhalun nathI.
bIjI gAthAo paN tyAn A shraddhAn draDh karavA mATe ghaNI kahI chhe, te granthamAnthI joI
levI.
sanghapaTTakamAn paN kahyun chhe ke
क्षुत्क्षामः किल कोपि रंकशिशुकः प्रवृज्य चैत्ये क्वचित्,
कृत्वा किंच न पक्षमक्षतकलिः प्राप्तस्तदाचार्यकम्;
चित्रं चैत्यगृहे गृहीयति निजे गच्छे कुटुम्बीयति,
स्वं शक्रीयति बालिशीयति बुधान् विश्व बराकीयति
arthajuo! kShudhAvaDe kRush koI rankanun bALak, koI chaityAlayAdimAn dIkShA dhArI,
pAparahit na hovA chhatAn, koI pakShavaDe AchAryapadane prApta thayun; have te chaityAlayamAn potAnA
gharasamAn pravarte chhe, potAnA gachchhamAn kuTumbasamAn pravarte chhe, potAne indrasamAn mahAn mAne
chhe, gnAnIjanone bALakasamAn agnAnI mAne chhe, tathA sarva gRuhasthone rankasamAn mAne chhe. e
mahAn Ashcharya chhe.
vaLI‘‘यैर्जातो न च वर्द्धितो न च क्रीतो’’ ityAdi kAvya chhe. jenAthI janma thayo nathI,
vadhyo nathI, mUlya ApI dIdho nathI, tathA deNadAr thayo nathI, ityAdi koI prakArano sambandh
nathI, chhatAn gRuhasthone baLadanI mAphak hAnke chhe, tathA jorAvarIthI dAnAdi le chhe, paN hAy!
hAy! A jagat rAjA vaDe rahit chhe, arthAt koI nyAy pUchhavAvALo nathI.
ahIn koI kahe ke‘‘e to shvetAmbararachit upadesh chhe, tenI sAkShI shAmATe Apo chho?’’
uttarajem koI nIcho puruSh jeno niShedh kare, teno uttam puruShane to sahaj niShedh
thayo. tem jene vastrAdi upakaraN kahyAn chhe, teo paN jeno niShedh kare, to digambaradharmamAn
to evI viparItatAno sahaj ja niShedh thayo.
vaLI digambar granthomAn paN e shraddhAnanAn poShak vachano chhe.
shrIkundakundAchArya ShaTpAhuDamAn (darshanapAhuDamAn) paN kahyun chhe ke
दंसणमूलो धम्मो उवइट्ठो जिणवरेहिं सिस्साणं
तं सोऊण सकण्णे दंसणहीणो ण वंदिव्वो ।।।। (दर्शनपाहुड)
arthasamyagdarshan chhe mUL jenun, evo jinavar dvArA upadeshelo dharma sAmbhaLI, he
karNasahit puruSho! tame em mAno ke samyaktvarahit jIv vandan yogya nathI. je pote kuguru

Page 171 of 370
PDF/HTML Page 199 of 398
single page version

chhe ane kugurunA shraddhAn sahit chhe, te samyagdraShTi kyAthi hoy? tathA samyaktva vinA anya
dharma paN na hoy, to te dharma vinA vandan yogya kyAthi hoy?
जे दंसणेसु भट्ठाः णाणे भट्ठा चरित्तभट्ठा य
एदे भट्ठ वि भट्ठा सेस पि जणं विणासंति ।।।। (दर्शनपाहुड)
arthaje shraddhAnamAn, bhraShTa chhe, gnAnamAn bhraShTa chhe, tathA chAritramAn bhraShTa chhe. te jIv
bhraShTamAn paN bhraShTa chhe, anya jIvo ke jeo teno upadesh mAne chhe, te jIvono paN te nAsh
kare chhe
bUrun kare chhe.
vaLI kahe chhe ke
जे दंसणेसु भट्ठा पाए पाडंति दंसणधराणं
ते होंति लल्लमूआ बोही पुण दुल्लहा तेसिं ।।१२।। (दर्शनपाहुड)
arthaje pote to samyaktvathI bhraShTa chhe. chhatAn samyaktvadhArakone potAnA page
paDAvavA ichchhe chhe, te lUlA, gUngA, vA sthAvar thaI jAy chhe, tathA tene bodhinI prApti
mahAdurlabh thaI jAy chhe.
जे वी पडंति च तेसिं जाणंता लज्जागारवभयेण
तेसिं पि णत्थि बोही पावं अणुमोचमाणाणं ।।१३।। (दर्शनपाहुड)
arthaje jANato hovA chhatAn paN, lajjA, gArav ane bhayathI tenA page paDe
chhe, tene paN bodhi arthAt samyaktva nathI. kevA chhe e jIvo? mAtra pApanI anumodanA kare
chhe. pApIonun sanmAnAdik karatAn paN te pApanI anumodanAnun phaL lAge chhe.
vaLI kahe chhe ke
जस्स परिग्गहगहणं अप्पं बहुयं च हवइ लिंगस्स
सो गरहिउ जिणवयणे परिगहरहिओ णिरायारो ।।१९।। (सूत्रपाहुड)
arthaje lingamAn thoDo vA ghaNo parigrahano angIkAr chhe, te ling jinavachanamAn
nindA yogya chhe. parigraharahit ja aNagAr hoy chhe. kahe chhe ke
धम्मम्मि णिप्पवासो दोसावासो य इच्छुफु ल्लसमो
णिष्फलनिग्गुणयारो, णडसवणो णग्गरूवेण ।।७१।। (भावपाहुड)
arthaje dharmamAn nirudyamI ane doShonun ghar chhe, te IkShuphUl samAn niShphaL chhe;
je guNonA AcharaNathI rahit chhe, te mAtra nagnarUpavaDe naTashramaN chhebhAnDasamAn veShadhArI chhe.

Page 172 of 370
PDF/HTML Page 200 of 398
single page version

have nagna thatAn to bhAnDanun draShTAnt sambhave chhe, paN parigrah rAkhe to e draShTAnt paN bane nahi.
kahyun chhe ke
जे पावमोहियमई लिंगं घेत्तूण जिणवरिंदाणं
पावं कुणंति पावा ते चत्ता मोक्खमग्गम्मि ।।७८।। (मोक्षपाहुड)
arthapApavaDe mohit thaI chhe buddhi jenI, evA je jIvo jinavaranun ling dhArI
pAp kare chhe, te pApamUrti mokShamArgamAn bhraShTa jANavA.
vaLI kahyun chhe ke
जे पंचचेलसत्ता गंथग्गाहींय जायणासीला
आधाकम्मम्मि रया ते चत्ता मोक्खमग्गम्मि ।।७९।। (मोक्षपाहुड)
arthaje pAnchaprakAranA vastromAn Asakta chhe, parigrahane grahaN karavAvALA chhe,
yAchanA sahit chhe, tathA AdhAkarmAdi doShomAn lIn chhe, te mokShamArgamAn bhraShTa jANavA.
bIjI paN gAthA tyAn te shraddhAnane draDh karavA mATe kahel chhe te tyAnthI jANavun.
shrI kundakundAchAryakRut lingapAhuDamAn, jeo munilingadhArI hinsA, Arambh, yantra
mantrAdi kare
chhe, teno ghaNo niShedh karyo chhe.
shrIguNabhadrAchAryakRut AtmAnushAsanamAn paN kahyun chhe ke
इतस्ततश्च त्रस्यन्तो विभावर्य्यां यथा मृगाः
वनाब्दिषन्त्युपग्रामं कलौ कष्ट तपस्विनः ।।१९७।।
arthajem rAtri viShe mRug jyAn tyAnthI bhayavAn banI vanamAnthI nagaranI samIp
AvIne vase chhe, tem A kaLikALamAn tapasvI paN mRuganI mAphak jyAn tyAnthI bhayabhIt
banI, vanamAnthI nagaranI samIp AvI vase chhe, e mahAkhedakArak kArya chhe. ahIn nagar-
samIp ja rahevun niShedhyun to nagaramAn rahevun to svayam niShedh thayun. vaLI e ja granthamAn kahyun
chhe ke
वरं गार्हस्थ्यमेवाद्य तपसो भावि जन्मनः
सुस्त्रीकटाक्षलुण्टाकैर्लुप्तवैराग्यसंपदः ।।१९८।।
arthajenAthI anantasansAr thavA yogya chhe, evA tap karatAn to gRuhasthapaNun ja
bhalun chhe, kevun chhe e tap? prabhAt thatAn ja strIonA kaTAkSharUp lunTArAovaDe jenI vairAgyasampadA
lunTAI gaI chhe.