Page 73 of 370
PDF/HTML Page 101 of 398
single page version
puruṣhavedādi thatān liṅgakāṭhiṇyādi thaī jāy. have e sarvane ekarūp mānī ā em māne chhe
ke
sthūl
ke
ja māne chhe. indriyādikanān nām to ahīn kahyān chhe, paṇ tene to kāī gamya nathī. mātra achet
jevo banī paryāyamān ja ahambuddhi dhāraṇ kare chhe, tenun shun kāraṇ chhe te ahīn kahīe chhīe.
jāṇī temān ahambuddhi avashya dhāraṇ kare, kāraṇ ke pote potāne parathī judo na bhāsyo eṭale
tenā samudāyarūp paryāyamān ja te ahambuddhi dhāraṇ kare chhe. vaḷī potāne ane sharīrane nimitta
bhinnatā bhāsī shake em chhe e vichāro mithyādarshananā jorathī thaī shakatā nathī tethī tene
paryāyamān ja ahambuddhi hoy chhe. mithyādarshanavaḍe ā jīv koī veḷā bāhya sāmagrīno sanyog
thatān tene paṇ potānī māne chhe. putra, strī, dhan, dhānya, hāthī, ghoḍā, makān ane nokar
bhramabuddhi thāy chhe. mithyādarshanathī sharīrādikanun svarūp paṇ anyathā ja bhāse chhe. anityane
Page 74 of 370
PDF/HTML Page 102 of 398
single page version
chhe
nathī tathā e bhinnapaṇun bhāsavānā kāraṇarūp vichāro chhe te mithyādarshananā baḷathī thaī shakatā
nathī. e mithyātvabhāv ane kaṣhāyabhāv vyākuḷatā sahit chhe tethī te vartamānamān duḥkhamay chhe
ane karmabandhanā kāraṇarūp hovāthī bhāvimān duḥkh utpanna karashe. tene e pramāṇe na mānatān
ūlaṭā bhalā jāṇī pote e bhāvorūp thaī pravarte chhe. vaḷī duḥkhī to potānā mithyātva ane
kaṣhāyabhāvothī thāy chhe chhatān nirarthak anyane duḥkh upajāvavāvāḷā māne chhe. jem duḥkhī to
mithyāshraddhānathī thāy chhe chhatān potānā shraddhān anusār jo padārtha na pravarte to tene duḥkhadāyak
mānavā lāge chhe. duḥkhī to krodhathī thāy chhe chhatān jenāthī krodh karyo hoy tene duḥkhadāyak
mānavā lāge chhe tathā duḥkhī to lobhathī thāy chhe paṇ iṣhṭa vastunī aprāptine duḥkhadāyak
māne chhe
kāraṇ e ja ke e bhāvo potānā karelā bhāse chhe tethī tene būrā kem māne? e pramāṇe
āsravatattvanun ayathārtha gnān thatān shraddhān paṇ ayathārtha thāy chhe.
ke te sūkṣhma chhe tethī tene sūjatān nathī ane potāne e kāryono kartā koī dekhāto nathī eṭale
e badhān hovāmān kān to potāne kartārūp māne chhe agar to anyane kartārūp māne chhe. tathā
kadāchit potānun vā anyanun kartāpaṇun na bhāse to ghelā jevo banī bhavitavya mānavā lāge
chhe, e pramāṇe bandhatattvanun ayathārtha gnān thatān shraddhān paṇ ayathārtha thāy chhe.
Page 75 of 370
PDF/HTML Page 103 of 398
single page version
na bhāse to tenā abhāvane te hitarūp kem māne? e ja pramāṇe jīvane āsravanī pravr̥utti
chhe; te tene ahitarūp na bhāse to tenā abhāvarūp samvarane hitarūp kem māne? vaḷī
anādikāḷathī ā jīvane āsravabhāv ja thayo chhe, paṇ samvar koī kāḷe thayo nathī tethī samvar
thavo tene bhāsato paṇ nathī, samvar thatān sukh thāy chhe tathā bhāvimān duḥkh paṇ nahi thāy.
parantu em tene bhāsatun nathī tethī te āsravano to samvar karato nathī paṇ e anya padārthone
duḥkhadāyak mānī tene ja na thavā devāno upāy karyā kare chhe, paṇ te potāne ādhīn nathī,
mātra nirarthak khedakhinna thāy chhe. e pramāṇe samvaratattvanun ayathārtha gnān thatān shraddhān paṇ
ayathārtha thāy chhe.
naṣhṭa karavānā upāyane bhalo kem jāṇe? tem e bandhanarūp karelān karmothī duḥkh thāy chhe em
je na jāṇe te tenī nirjarānā upāyane bhalo kem jāṇe? vaḷī ā jīvane indriyo vaḍe sūkṣhmarūp
karmonun to gnān thatun nathī tathā temān duḥkhanā kāraṇabhūt shakti chhe tenun paṇ gnān nathī tethī
anya padārthonān nimittone ja duḥkhadāyak jāṇī teno ja abhāv karavāno upāy kare chhe; paṇ
te potānā ādhīn nathī. kadāchit duḥkh dūr karavānā nimittarūp koī iṣhṭa sanyogādi kārya
bane chhe te paṇ karmānusār bane chhe. chhatān teno upāy karī vyartha khed kare chhe.
vā rogajanit duḥkhone na jāṇe to roganā sarvathā abhāvane te bhalo kem jāṇe? e rīte ā
jīvane karmabandhan chhe, ā te bandhanane tathā bandhajanit duḥkhone na jāṇe to sarvathā bandhanā abhāvane
kevī rīte jāṇe? vaḷī ā jīvane karmonun vā tenī shaktinun to gnān nathī ane tethī bāhyapadārthone
duḥkhanā kāraṇarūp jāṇī teno sarvathā abhāv karavāno upāy kare chhe, tathā ā jīv em to
jāṇe chhe ke
Page 76 of 370
PDF/HTML Page 104 of 398
single page version
mithyādarshanathī mokṣhatattvanun ayathārtha gnān thatān shraddhān paṇ ayathārtha thāy chhe. evī rīte ā
jīv mithyādarshanathī jīvādi sāte prayojanabhūt tattvonun ayathārtha shraddhān kare chhe.
kārya bane tene bhalun jāṇe chhe tathā pāpavaḍe ichchhānusār kārya na bane tene būrun jāṇe chhe. have
e banne ākuḷatānān ja kāraṇo hovāthī būrān ja chhe. chhatān ā jīv potānī mānyatāthī ja
tyān sukh
chhe tathā satyashraddhānathī rahit chhe māṭe tenun ja nām adarshan chhe. have mithyāgnānanun svarūp
kahīe chhīe.
pramāṇe chhe’’
ja chhe,’’ evun ekarūp gnān tenun nām viparyay chhe. jem ‘‘hun sharīr chhun’’ em jāṇavun te
viparyay chhe, tathā ‘‘kanīk chhe’’ evo nirdhārarahit vichār tenun nām anadhyavasāy chhe. jem ‘‘hun
koīk chhun’’ em jāṇavun te anadhyavasāy chhe. e pramāṇe prayojanabhūt jīvādi tattvomān sanshay,
viparyay ane anadhyavasāy je jāṇavun thāy tenun nām mithyāgnān chhe. paṇ aprayojanabhūt
padārthone yathārtha jāṇe athavā ayathārtha jāṇe tenī apekṣhāe kāī mithyāgnān
doraḍīne sāp jāṇe tethī kāī te mithyāgnān nām pāme nahi.
Page 77 of 370
PDF/HTML Page 105 of 398
single page version
ja kahyun tathā samyagdraṣhṭinā sarva jāṇavāne samyaggnān kahyun.
chhe tenā mūḷ kāraṇane to na oḷakhe ane anyathā kāraṇ māne te kāraṇaviparītatā chhe, jene
jāṇe chhe tenā mūḷ vastubhūt svarūpane to na oḷakhe ane anyathā svarūp māne te
svarūpaviparītatā chhe, tathā jene te jāṇe chhe tene ‘‘e ānāthī bhinna chhe tathā e ānāthī
abhinna chhe’’ em yathārtha na oḷakhatān anyathā bhinna
kephī manuṣhya mātāne potānī strī māne tathā strīne mātā māne tem mithyādraṣhṭimān anyathā jāṇavun
hoy chhe. vaḷī jem koī kāḷamān e kephī manuṣhya mātāne mātā vā strīne strī jāṇe topaṇ
tene nishchayarūp nirdhāravaḍe shraddhānapūrvak jāṇavun na hovāthī tene yathārthagnān kahetā nathī; tem
mithyādraṣhṭi koī kāḷamān koī padārthane satya paṇ jāṇe topaṇ tenā nishchayarūp nirdhārathī shraddhān
sahit jāṇato nathī tethī tene samyaggnān kahetā nathī athavā satya jāṇe chhatān e vaḍe potānun
ayathārtha ja prayojan sādhe chhe tethī tene samyaggnān kahetā nathī. e pramāṇe mithyādraṣhṭinā gnānane
mithyāgnān kahīe chhīe.
mithyātvanā sambandhathī gnān paṇ mithyāgnān nām pāme chhe.
Page 78 of 370
PDF/HTML Page 106 of 398
single page version
chhe, tethī e bannene mithyāgnān vā samyaggnānano sadbhāv thaī jāy, je siddhāntaviruddha chhe.
māṭe ahīn gnānāvaraṇanun nimitta banatun nathī.
jāṇavāmān āve tyān ayathārtha jāṇavānī shaktinā kāraṇarūp gnānāvaraṇano uday chhe tethī te
ayathārtha jāṇe chhe, tathā doraḍīne doraḍī jāṇavāmān āve chhe tyān yathārtha jāṇavānī shaktinā
kāraṇarūp gnānāvaraṇano kṣhayopasham chhe tethī te yathārtha jāṇe chhe, tem jīvādi tattvone yathārtha
jāṇavānī shakti na hovā athavā hovāmān to gnānāvaraṇanun ja nimitta chhe, parantu jem koī
puruṣhane kṣhayopashamathī duḥkh vā sukhanā kāraṇabhūt padārthone yathārtha jāṇavānī shakti hoy, tyān
jene ashātāvedanīyano uday hoy te duḥkhanā kāraṇabhūt je padārtho hoy tene ja vede paṇ sukhanā
kāraṇabhūt padārthone na vede. jo te sukhanā kāraṇabhūt padārthone vede to sukhī thāy, paṇ
ashātānā udayathī tenāthī em banī shakatun nathī, māṭe ahīn duḥkh ke sukhanā kāraṇabhūt
padārthone vedavāmān gnānāvaraṇanun nimitta nathī, paṇ ashātā
jāṇavānī shakti hoy, paṇ tyān jene mithyātvano uday hoy te to aprayojanabhūt hoy tene
ja vede
ane te na jāṇe tyān to mithyātvano uday ja nimittarūp jāṇavo. tethī mithyāgnānanun mukhya
kāraṇ gnānāvaraṇ na kahetān darshanamohanīyanā udayajanit bhāvane ja kāraṇarūp kahyo.
Page 79 of 370
PDF/HTML Page 107 of 398
single page version
mithyādraṣhṭine mithyāgnān tathā samyagdraṣhṭine samyaggnān nām pāme chhe. e ja pramāṇe sarva
mithyāgnān
chhe māṭe tene pāchhaḷ kahevun; paṇ jyān mithyā samyaggnān
chhe ane prakāsh kārya chhe. e ja pramāṇe gnān
samudramān jaī maḷe chhe; tethī gnānamān kāī doṣh nathī, parantu kṣhayopasham gnān jyān lāge tyān
ek gneyamān lāge. have ā mithyādarshananā nimittathī te gnān anya gneyomān to lāge paṇ
prayojanabhūt jīvādi tattvono yathārtha nirṇay karavāmān na lāge e ja gnānamān doṣh thayo, ane
tene ja mithyāgnān kahyun. tathā jīvādi tattvonun yathārtha shraddhān na thāy te ā shraddhānamān doṣh
thayo tethī tene mithyādarshan kahyun. e pramāṇe lakṣhaṇabhedathī mithyādarshan
tathā potānun prayojan sādhatun nathī māṭe tene ja kugnān paṇ kahīe chhīe. have mithyāchāritranun
svarūp kahe chhe.
Page 80 of 370
PDF/HTML Page 108 of 398
single page version
kaṣhāyabhāv karī vyākuḷ thāy chhe. vaḷī kadāchit pote ichchhe tem ja padārtha pariṇame topaṇ
te potāno pariṇamāvyo to pariṇamyo nathī paṇ jem chālatā gāḍāne bāḷak dhakelī em māne
ke ‘‘ā gāḍāne hun chalāvun chhun’’
chhe ane jyāre koīvār jīvane anusāre pariṇame tyāre em māne ke ‘āne hun ām
pariṇamāvun chhun’ paṇ te asatya māne chhe. jo teno pariṇamāvyo pariṇame chhe to jyāre te em
na pariṇamato hoy tyāre te kem pariṇamāvato nathī? eṭale potānī ichchhānusār padārthanun
pariṇaman to kadī paṇ thatun nathī, kadāchit thāy to tevā jogānujog banatān ja thāy chhe,
ghaṇān pariṇaman to potānī ichchhā viruddha ja thatān joīe chhīe. māṭe nishchay thāy chhe ke
koī paṇ padārthono sadbhāv
kartā banī kaṣhāy kare to pote ja duḥkhī thāy; tem ahīn paṇ samajavun. māṭe kaṣhāyabhāv karavo
e ‘jem jaḷane valovavun kāī kāryakārī nathī’ evo chhe, tethī e kaṣhāyonī pravr̥uttine
mithyāchāritra kahīe chhīe. tathā kaṣhāyabhāv thāy chhe te padārthone iṣhṭa
duḥkhadāyak ane anupakārī jāṇī aniṣhṭarūp māne chhe. juo, ek ja padārtha koīne iṣhṭarūp
lāge chhe tyāre koīne aniṣhṭarūp lāge chhe. jem jene vastra na maḷatun hoy tene ghaṭ vastra
iṣhṭarūp lāge chhe tathā jene bārīk vastra maḷe chhe tene te aniṣhṭarūp lāge chhe. bhūṇḍādikane
Page 81 of 370
PDF/HTML Page 109 of 398
single page version
lāge chhe tyāre koīne aniṣhṭa lāge chhe. em anya paṇ jāṇavun. vaḷī e ja pramāṇe ek
jīvane paṇ ek ja padārtha koī kāḷamān iṣhṭa lāge chhe tyāre koī kāḷamān aniṣhṭa lāge chhe.
tathā ā jīv jene mukhyapaṇe iṣhṭarūp māne chhe te paṇ aniṣhṭa thatun jovāmān āve chhe. jem
sharīr iṣhṭa chhe paṇ rogādisahit thatān aniṣhṭa thaī jāy chhe; tathā putrādik iṣhṭa chhe paṇ
kāraṇ maḷatān aniṣhṭa thatān joīe chhīe. ityādi anya paṇ jāṇavun. vaḷī mukhyapaṇe ā
jīv jene aniṣhṭa māne chhe te paṇ iṣhṭa thatun joīe chhīe. jem koīnī gāḷ aniṣhṭa lāge
chhe paṇ te sāsarāmān iṣhṭa lāge chhe.
jīv pote ja kalpanā karī tene iṣhṭa
nukashān thāy chhe. koīne strī
puruṣh pelā nokarane ja iṣhṭa
potānā hāthamān moṭo paththar laī potānun māthun phoḍe to temān paththarano sho doṣh? tem ja
ā jīv potānā rāgādik bhāvovaḍe pudgalane karmarūp pariṇamāvī potānun būrun kare tyān karmano
sho doṣh? māṭe e karmothī paṇ rāg
Page 82 of 370
PDF/HTML Page 110 of 398
single page version
aṇaruchatī evī aniṣhṭa avasthā thāy chhe temān dveṣh kare chhe. sharīranī iṣhṭa avasthānā kāraṇabhūt
bāhya padārthomān rāg kare chhe tathā tenā ghātak padārthomān dveṣh kare chhe. sharīranī aniṣhṭa avasthānā
kāraṇabhūt bāhya padārthothī dveṣh kare chhe tathā tenā ghātak padārthomān rāg kare chhe. temān paṇ je
bāhya padārthomān rāg kare chhe tenā kāraṇabhūt anya padārthomān rāg kare chhe tathā tenā ghātak
padārthomān dveṣh kare chhe. vaḷī je bāhya padārthothī dveṣh kare chhe tenā kāraṇabhūt anya padārthomān
dveṣh kare chhe tathā tenā ghātak padārthomān rāg kare chhe. temān paṇ jenāthī rāg chhe tenā kāraṇ
vā ghātak anya padārthomān rāg vā dveṣh kare chhe tathā jenāthī dveṣh chhe tenā kāraṇ vā ghātak
anya padārthomān dveṣh vā rāg kare chhe. e ja pramāṇe rāg
putrādikathī sharīranun kāī iṣhṭa thatun nathī topaṇ temān te rāg kare chhe, tathā shvānādikane bilāḍī
ādi āvatān sharīranun kāī aniṣhṭa thatun nathī topaṇ temān te dveṣh kare chhe. koī varṇa
varṇādikanā avalokanādithī sharīranun kāī aniṣhṭa thatun nathī topaṇ temān dveṣh kare chhe, e pramāṇe
bhinna
anya padārthomān dveṣh vā rāg kare chhe. e pramāṇe tyān paṇ rāg
iṣhṭa
Page 83 of 370
PDF/HTML Page 111 of 398
single page version
ane dveṣh thāy te paṇ koī padārthamān ja thāy chhe, e pramāṇe e padārthone tathā rāg
thāy chhe tyāre koīne koī kāḷamān dveṣhanun kāraṇ thāy chhe. ahīn eṭalun samajavun ke ek kārya
thavāmān anek kāraṇonī āvashyakatā hoy chhe. rāgādik thavāmān antaraṅg kāraṇ to mohano
uday chhe, te to baḷavān chhe tathā bāhya kāraṇ padārtha chhe te baḷavān nathī. mahāmunine moh
mand hovāthī bāhya padārthonān nimitta hovā chhatān paṇ temane rāg
vaḍe rāgabhāv thato hoy temān prayojan vinā vā kanīk prayojanasahit iṣhṭabuddhi hoy chhe tathā
je padārthonā āshray vaḍe dveṣhabhāv thato hoy temān prayojan vinā vā kanīk prayojanasahit
aniṣhṭabuddhi thāy chhe. tethī mohanā udayathī padārthone iṣhṭa
mithyāchāritranā ja bhed samajavā. enun varṇan pahelān ja karī gayā. e mithyāchāritramān
svarūpācharaṇ chāritrano abhāv hovāthī tene achāritra paṇ kahīe chhīe, tathā e pariṇām
maṭatā nathī vā virakta nathī tethī tene asanyam vā avirati paṇ kahīe chhīe. kāraṇ ke
pāñch indriyo ane mananā viṣhayomān tathā pāñch sthāvar ane ek trasanī hinsāmān svachchhandapaṇun
hoy, tenā tyāgarūp bhāv na thāy e ja asanyam vā bār prakāranī avirati kahī chhe.
kaṣhāyabhāv thatān ja evān kāryo thāy chhe tethī mithyāchāritranun nām asanyam vā avirati
jāṇavun. vaḷī enun ja nām avrat paṇ jāṇavun. kāraṇ ke hinsā, anr̥ut, chorī, abrahmacharya
ane parigrah e pāpakāryomān pravr̥uttinun nām avrat chhe. ane tenun mūḷ kāraṇ pramattayog chhe.
e pramattayog kaṣhāyamay chhe tethī mithyāchāritranun nām avrat paṇ kahīe chhīe. e pramāṇe
mithyāchāritranun svarūp kahyun.
Page 84 of 370
PDF/HTML Page 112 of 398
single page version
pañchendriyomān samyagdraṣhṭi vinā anya sarva jīvonun evun pariṇaman hoy chhe. vaḷī e pariṇaman
jevun jyān sambhave tevun tyān jāṇavun. jem ekendriyādikane indriyādikanī hīnatā
pariṇaman hoy chhe. jem
te jāṇī levā.
maḷavā chhatān paṇ samyakpariṇaman thatun nathī. shrīgurunā upadeshanun nimitta bane ane teo
vāramvār samajāve chhatān ā jīv kāī vichār ja karato nathī. vaḷī potāne paṇ pratyakṣha bhāse
te to na māne ane anyathā ja māne chhe. te kevī rīte te ahīn kahīe chhīeḥ
topaṇ ā jīvane sharīrathī bhinnabuddhi thaī shakatī nathī. strī
ā jīv temān mamatva kare chhe ane temanā arthe narakādimān javānā kāraṇarūp nānā prakāranān
pāp upajāve chhe. dhanādik sāmagrī koīnī koīne thatī joīe chhīe, chhatān ā jīv tene
potānī māne chhe. vaḷī sharīranī avasthā vā bāhya sāmagrī svayam upajatī
thāy tene to kahe ke
ja rahevun hatun agar kān to akartā ja rahevun hatun! paṇ ā jīvane teno kāī vichār nathī.
Page 85 of 370
PDF/HTML Page 113 of 398
single page version
ke
potāne paralokamān pratyakṣha javānun jāṇe chhatān e sambandhī to kāī paṇ iṣhṭa
thayo joyo nathī, parantu ā jīvane paralok hovāno nishchay thavā chhatān paṇ mātra ā lokanī
sāmagrīnun ja jatan rahe chhe. vaḷī viṣhay-kaṣhāyanī pravr̥uttivaḍe vā hinsādi kāryavaḍe pote duḥkhī
thāy, khedakhinna thāy, anyano verī thāy, ā lokamān nindāpātra bane tathā paralokamān būrun
thāy e badhun pote pratyakṣha jāṇe topaṇ e ja kāryomān pravarte,
mukta thavā ichchhe chhe to e mithyādarshanādik vibhāvabhāvono abhāv karavo e ja
kārya chhe, e kārya karavāthī tārun param kalyāṇ thashe.
Page 86 of 370
PDF/HTML Page 114 of 398
single page version
abhāv thatān e hetuno,
karavānī shaktine prāpta thāy chhe. have tyān jo mithyāshraddhānādikanān visheṣh kāraṇo vaḍe e ja
mithyāshraddhānādikane poṣhaṇ kare to te jīvanun duḥkhamukta thavun ati durlabh thaī paḍe chhe.
pāmīne paṇ jo visheṣh viparītashraddhānādinān kāraṇonun sevan kare to tenun sansārarogathī mukta
thavun kaṭhaṇ ja thaī paḍe.
thāy chhe te gr̥uhītamithyātvādik jāṇavān. agr̥uhītamithyātvādikanun varṇan to pūrve karī gayā e
ja pramāṇe samajavun. have ahīn gr̥uhītamithyātvādikanun nirūpaṇ karīe chhīe.
abhyās karavo e mithyāgnān chhe, tathā je ācharaṇamān kaṣhāyanun sevan thatun hoy chhatān tene
dharmarūp aṅgīkār karavun te mithyāchāritra chhe.
indra, lokapāl, advaitabrahma, rām, kr̥iṣhṇa, mahādev, buddha, khudā, pīr, pegambar ityādi.
Page 87 of 370
PDF/HTML Page 115 of 398
single page version
sūrya, chandramā, gr̥uh, pitr̥u, vyantar ityādi. rūpiyā
potānān kārya siddha thāy chhe em shraddhānamān māne chhe, paṇ e koī kāī kāryasiddhinān kāraṇo
nathī; tethī evā shraddhānane gr̥uhītamithyātva kahīe chhīe.
padārtha tathā tenā svabhāv judā judā pratyakṣha jovāmān āve chhe. to e brahmane ek kem manāy?
hā, ā prakāro vaḍe ek mānī shakāyaḥ
nathī; tem sarva padārthonun samūhātmak nām brahma rākhavāmān āvyun hoy topaṇ tethī e brahma
nāmanī koī khās judī vastu to na ṭharī, paṇ mātra ek kalpanā ja ṭharī.
judā judā chhe, parantu tenā ākārādinī samānatā joī kalpanāpūrvak ek jātirūp kahevāmān
āve chhe. have e jāti ghoḍāonā samūhathī koī judī vastu nathī. tem jo e sarvane
ekajātinī apekṣhāe ek brahma mānavāmān āve to tethī kāī brahma khās judī vastu na ṭharī,
paṇ mātra kalpanā ja ṭharī.
meḷāp thatān samudrādi kahīe chhīe. athavā pr̥ithvīnā paramāṇuono meḷāp thatān ghaṭādik kahīe
chhīe. have ahīn e samudra
Page 88 of 370
PDF/HTML Page 116 of 398
single page version
em mānīe topaṇ tethī kāī brahma bhinna ṭharato nathī.
manuṣhyanā hāth, pag ādi aṅgomān paraspar antarāl thatān ekapaṇun rahetun nathī, joḍāyelān rahe
tyān sudhī ja ek sharīr nām pāme chhe. tem lokamān to sarva padārthonun paraspar antarāl pragaṭ
dekhāy chhe to tenun ekapaṇun kevī rīte mānavāmān āve? antarāl hovā chhatān paṇ ekapaṇun
mānavāmān āve to bhinnapaṇun kyān mānasho?
vaḷī tene gaman karatān e sūkṣhma aṅgo je anya sthūl aṅgothī joḍāyelān rahe chhe te sthūl
aṅgo paṇ gaman karavā lāge, ane em thatān ākho lok asthir thaī jāy. jem sharīranun
koī ek aṅg kheñchatān ākhun sharīr kheñchāy chhe, tem koī ek padārthanun gamanādik thatān sarva
padārthanun gamanādik thāy, paṇ em bhāsatun nathī. tathā bījo pakṣha grahaṇ karavāmān āve to
e aṅg tūṭavāthī jyāre bhinnapaṇun thaī jāy tyāre ekapaṇun kevī rīte kahyun? tethī siddha thāy
chhe ke sarva lokanā ekapaṇāne brahma mānavun e kem sambhave?
ek chhe te kaṅkaṇ
kahesho to te veḷā ekapaṇun na rahyun. vaḷī jal
Page 89 of 370
PDF/HTML Page 117 of 398
single page version
mānavun e mātra kalpanā ja chhe em pahelān kahyun chhe. vaḷī e brahma pratham ek hatun paṇ
pāchhaḷathī bhinna thayun māno chho to jem ek moṭo paththar ādi phūṭī tenā ṭūkaḍā thaī jāy
chhe tem brahmanā paṇ khaṇḍ thaī gayā, tene pāchhā ekaṭhā thavā māne chhe to tyān tenun svarūp
bhinna rahe chhe ke ek thaī jāy chhe? jo bhinna rahe chhe to tyān potapotānā svarūpathī te
bhinna ja chhe tathā jo ek thaī jāy chhe to tyān jaḍ paṇ chetan banī jāy ane chetan
jaḍ banī jāy. vaḷī jo anek vastuonī ek vastu thaī hoy to koī kāḷamān anek vastu
tathā koī kāḷamān ek vastu em kahevun bane, paṇ em mānatān ‘anādi anant ek brahma
chhe’ em kahevun banashe nahi.
navīn utpanna thayān hoy to e svayam nyārān thayān ane brahma paṇ nyārun thayun. to sarvavyāpī
advaitabrahma na ṭharyun. vaḷī jo brahma pote ja e (pr̥ithvī
anyathāpaṇun thayun. tem jo brahmano ek ansh judo thaī lokarūp thayo hoy tyān sthūḷadraṣhṭie
to e ansh dekhāto nathī paṇ sūkṣhmadraṣhṭie jotān e ek ansh apekṣhā paṇ brahmamān
anyathāpaṇun thayun. evun anyathāpaṇun bījā koīne to thayun nathī.
athavā jyān ghaṭapaṭādik chhe tyān jem ākāsh chhe tem tyān brahma paṇ chhe em paṇ māno,
parantu jem ghaṭapaṭādik tathā ākāshane ek ja kahīe e kem bane? tem lok ane brahmane
ek mānavun kem sambhave? vaḷī ākāshanun lakṣhaṇ to sarvatra bhāse chhe tethī teno to sadbhāv
sarvatra manāy chhe, paṇ brahmanun lakṣhaṇ to sarvatra bhāsatun nathī to teno sadbhāv sarvatra kem
manāy? e pramāṇe uparokta rīte sarvarūp brahma koī chhe ja nahīn.
Page 90 of 370
PDF/HTML Page 118 of 398
single page version
vachanaagochar chhe. ek paṇ chhe, anek paṇ chhe, judo paṇ chhe tathā maḷelo paṇ chhe. eno
mahimā ja koī evo chhe.’’ tene uttaraḥ
ek paṇ chhe
bolī eno mahimā batāve (e shun nyāy chhe?) parantu jyān nyāy na hoy tyān mātra mithyā
evun ja vāchāḷapaṇun kare chhe to karo paṇ nyāy to jem satya chhe tem ja thashe.
hatun? tyāre te kahe chhe ke
karavun vichāre, paṇ ahīn brahma ek avasthāthī ghaṇī avasthārūp thatān ghaṇon sukhī thavo kem
sambhave? vaḷī je prathamathī ja sampūrṇa sukhī hoy te anya avasthā shā māṭe palaṭe? prayojan
vinā to koī kāī paṇ kārya karatun nathī.
hovun sambhavatun nathī. ichchhā to tyāre ja thāy ke jyāre kārya na hoy ane kārya thatān ichchhā
Page 91 of 370
PDF/HTML Page 119 of 398
single page version
ichchhānī kalpanā kare chhe te mithyā chhe.)
māyāne upakārak jāṇe chhe to grahaṇ kare chhe, nahi to tene shā māṭe grahaṇ kare? vaḷī je
māyāne brahma grahaṇ kare chhe, teno ja niṣhedh karavo kem sambhave? kāraṇ ke te to upādey
thaī. tathā jo samavāyasambandh chhe to jem agnino uṣhṇapaṇun svabhāv chhe tem brahmano māyā
svabhāv ja thayo. have je brahmano svabhāv chhe teno niṣhedh karavo kem sambhave? kāraṇ ke te
to uttam ṭharī.
have kapaṭī to tene kahevāy ke jeṇe kapaṭ karyun hoy, paṇ tenā kapaṭ vaḍe anya bhramarūp thayā
hoy temane kapaṭī na kahevāy. e ja pramāṇe potānī māyāne jāṇato evo brahma pote
to bhramarūp thato nathī paṇ tenī māyā vaḍe anya jīv bhramarūp thāy chhe. have tyān māyāvī
to brahmane ja kahevāy, paṇ tenī māyāvaḍe bhramarūp thayelā anya jīvone māyāvī shā māṭe
kaho chho?
bhinna nathī evā anya jīvone māyāvaḍe duḥkhī kare chhe to tene shun kahesho? vaḷī jo judo
chhe to jem koī bhūt prayojan vinā paṇ anyane bhram ane pīḍā upajāve to tene halako
ja kahīe chhīe, tem brahma prayojan vinā paṇ anya jīvone māyā upajāvī pīḍā utpanna
kare te paṇ banatun nathī.
Page 92 of 370
PDF/HTML Page 120 of 398
single page version
pātro chhe te sarvamān chandranun pratibimb judun judun paḍe chhe paṇ chandramā to ek chhe, tem judān
judān ghaṇān sharīromān brahmano chaitanyaprakāsh judo judo hoy chhe, paṇ brahma to ek chhe. tethī
jīvanī chetanā chhe te brahmanī ja chhe.’’
kem na thaī?
vaḷī brahmanī ane jīvonī chetanā ek chhe ke judī? jo ek chhe to (beumān) gnānanun vadhatā
kāraṇ? tun kahīsh ke
jashe to ā jīv achetan rahī jashe. tathā jo tun kahīsh ke
chhe to e rahyo ane tenī chetanā tenāmān rahī, to brahmamān shun maḷyun? tathā jo astitva
nathī rahetun to teno nāsh thayo pachhī brahmamān koṇ maḷyun? tun kahīsh ke ‘‘brahmanī ane jīvanī
chetanā judī judī chhe’’ to brahma ane sarva jīvo pote ja judā judā ṭharyā. e pramāṇe jīvonī
chetanā chhe te brahmanī chhe em paṇ banatun nathī.
ane brahma pote amūrtik chhe. tyān varṇādik kevī rīte sambhave? tathā jo navīn thayān kahe to
amūrtik mūrtik thayo, eṭale amūrtik svabhāv shāshvat na ṭharyo? kadāchit em kahīsh ke
to e rūp thayun koṇ?