paN tem banatun nathI. tethI tenun nAm mithyAchAritra chhe. e ja ahIn kahIe chhIe —
potAno svabhAv to draShTA – gnAtA chhe. have pote kevaL dekhavAvALo – jANavAvALo to
raheto nathI, paN je je padArthone te dekhe – jANe chhe temAn iShTa – aniShTapaNun mAne chhe ane tethI
rAgI – dveShI thAy chhe. koInA sadbhAvane tathA koInA abhAvane ichchhe chhe paN teno sadbhAv
ke abhAv A jIvano karyo thato ja nathI, kAraN ke – koI dravya koI anya dravyanun kartAhartA
chhe ja nahi paN sarva dravyo potapotAnA svabhAvarUp pariName chhe. mAtra A jIv vyartha
kaShAyabhAv karI vyAkuL thAy chhe. vaLI kadAchit pote ichchhe tem ja padArtha pariName topaN
te potAno pariNamAvyo to pariNamyo nathI paN jem chAlatA gADAne bALak dhakelI em mAne
ke ‘‘A gADAne hun chalAvun chhun’’ — to te asatya mAne chhe. jo e gADun tenun chalAvyun chAle
chhe to jyAre e na chAlatun hoy tyAre te kem chalAvI shakato nathI? tem padArtha pariName
chhe ane jyAre koIvAr jIvane anusAre pariName tyAre em mAne ke ‘Ane hun Am
pariNamAvun chhun’ paN te asatya mAne chhe. jo teno pariNamAvyo pariName chhe to jyAre te em
na pariNamato hoy tyAre te kem pariNamAvato nathI? eTale potAnI ichchhAnusAr padArthanun
pariNaman to kadI paN thatun nathI, kadAchit thAy to tevA jogAnujog banatAn ja thAy chhe,
ghaNAn pariNaman to potAnI ichchhA viruddha ja thatAn joIe chhIe. mATe nishchay thAy chhe ke –
potAno karyo koI paN padArthono sadbhAv athavA abhAv thato nathI, ane jo potAnA karavAthI
koI paN padArthono sadbhAv – abhAv thato ja nathI to kaShAyabhAv karavAthI shun vaLe? kevaL
pote ja dukhI thAy chhe. jem koI vivAhAdi kAryamAn jenun kahyun kAm thatun na hoy chhatAn pote
kartA banI kaShAy kare to pote ja dukhI thAy; tem ahIn paN samajavun. mATe kaShAyabhAv karavo
e ‘jem jaLane valovavun kAI kAryakArI nathI’ evo chhe, tethI e kaShAyonI pravRuttine
mithyAchAritra kahIe chhIe. tathA kaShAyabhAv thAy chhe te padArthone iShTa – aniShTarUp mAnavAthI
thAy chhe. e iShTa – aniShTapaNun mAnavun paN mithyA chhe; kAraN ke koI paN padArtha iShTa –
aniShTarUp chhe nahi. te kevI rIte te ahIn kahIe chhIe —
✾ £ShTa – aniShTanI mithyA kalpanA ✾
je potAne sukhadAyak – upakArI hoy tene iShTa kahIe chhIe tathA je potAne dukh-
dAyak – anupakArI hoy tene aniShTa kahIe chhIe. have lokamAn sarva padArtho to potapotAnA
svabhAvanAn kartA chhe. koI koIne sukhadAyak – dukhadAyak ke upakArI – anupakArI nathI, mAtra A
jIv potAnA pariNAmomAn temane sukhadAyak ane upakArI jANI iShTarUp mAne chhe athavA
dukhadAyak ane anupakArI jANI aniShTarUp mAne chhe. juo, ek ja padArtha koIne iShTarUp
lAge chhe tyAre koIne aniShTarUp lAge chhe. jem jene vastra na maLatun hoy tene ghaT vastra
iShTarUp lAge chhe tathA jene bArIk vastra maLe chhe tene te aniShTarUp lAge chhe. bhUnDAdikane
90 ][ mokShamArgaprakAshak
12