ke judo? jo ek hato to brahma ja mAyArUp thayo, tathA jo judo hato to mAyA dUr thatAn
e brahmamAn maLe chhe, tyAre tenun astitva rahe chhe ke nahi? jo rahe chhe to sarvagnane to tenun
astitva judun bhAse, eTale sanyog thavAthI maLyA bhale kaho, parantu paramArthathI maLyA nathI. tathA
jo astitva nathI rahetun, to potAno ja abhAv thavo koN ichchhe? mATe em paN banatun nathI.
vaLI ek prakAre koI mokShanun svarUp A pramANe paN kahe chhe ke — ‘buddhi Adino
nAsh thatAn mokSha thAy chhe.’’ paN ‘sharIranA angabhUt man – indriyane AdhIn gnAn na rahyun’
– e pramANe kahevun to kAm – krodhAdik dUr thatAn ja bane chhe tathA tyAn chetanatAno abhAv paN
thayo mAnIe; to evI pAShANAdi samAn jaD avasthAne bhalI kem mAnIe? vaLI rUDun sAdhan
karatAn to jANapaNun vadhe chhe chhatAn rUDun sAdhan karatAn jANapaNAno abhAv thavo kem manAy?
lokamAn paN gnAnanI mahattAthI jaDapaNAnI mahattA nathI. mATe e paN banatun nathI.
e ja pramANe anek prakAranI kalpanA vaDe teo mokSha batAve chhe, paN kAI yathArtha jANatA
nathI. mAtra sansAraavasthAnI mokShaavasthAmAn kalpanA karI potAnI ichchhAnusAr bole chhe.
e pramAe vedAntAdi matomAn anyathA nirUpaN kare chhe.
✾ £slAmamat sambandhAI vichAr ✾
vaLI e ja pramANe musalamAnonA matanun anyathApaNun nirUpaN karIe chhIe. jem teo
brahmane sarvavyApI, ek niranjan, sarvano kartA mAne chhe, tem A khudAne mAne chhe. jem teo
avatAr thayA mAne chhe, tem A pegambar thayA mAne chhe. jem teo puNya – pApanA hisAb
levA tathA yathAyogya danDAdik devA TharAve chhe, tem A khudAne TharAve chhe. jem teo gAy
Adine pUjya kahe chhe, tem A suvar Adine kahe chhe. e badhAn tiryanchAdik ja chhe. jem
teo IshvaranI bhaktithI mukti thavI kahe chhe, tem A khudAnI bhakti kahe chhe. jem teo
koI ThekANe dayAne poShe chhe, tathA koI ThekANe hinsAne poShe chhe tem A paN koI ThekANe
‘‘raham’’ (-dayA) karavI poShe chhe, tathA koI ThekANe ‘‘katal’’ karavI poShe chhe. jem teo koI
ThekANe tapashcharaN karavun poShe chhe, tyAre koI ThekANe viShayasevan poShe chhe. te ja pramANe A
paN poShe chhe. tathA jem teo koI ThekANe mAns, madirA ane shikAr Adino niShedh kare
chhe tyAre koI ThekANe uttam puruSho dvArA teno ja angIkAr karavo batAve chhe; tem A paN
teno niShedh vA angIkAr karavo batAve chhe; e pramANe anek prakArathI temAn samAnatA chhe joke
nAmAdik judAn – judAn chhe topaN prayojanabhUt arthanI temAn ekatA chhe.
vaLI ishvar, khudA vagere mUL shraddhAnanI to ekatA chhe, paN uttarashraddhAnamAn ghaNA ja
bhedo chhe, tyAn teothI paN viparItarUp viShay – kaShAy – hinsAdi pApanA poShak pratyakShAdi
pramANathI viruddha nirUpaN kare chhe, mATe musalamAnono mat mahAviparItarUp jANavo.
124 ][ mokShamArgaprakAshak