kAL – kShetramAn to ame paN mAnatA nathI, paN sarvakAL – kShetramAn nathI, evun sarvagna vinA jANavun
kone thayun? je sarva kAL – kShetrane jANe te ja sarvagna, tathA nathI jANato, to niShedh kevI rIte
kare chhe?
vaLI dharma – adharma lokamAn prasiddhi chhe, jo e kalpit hoy to sarvajanasuprasiddha kevI
rIte hoy? dharma – adharmarUp pariNati thatI paN joIe chhIe, ane tenAthI vartamAnamAn ja
sukhI – dukhI thatAn joIe chhIe, to tene kem na mAnIe? mokShanun hovun anumAnamAn Ave
chhe, kAraN ke – krodhAdik doSh koImAn ochhA chhe, koImAn vadhAre chhe, tethI jANIe chhIe ke –
koImAn enI nAsti paN thatI hashe. tathA gnAnAdik guNo koImAn ochhA ne koImAn vadhAre
dekhAy chhe, tethI jANIe chhIe ke – koIne sampUrNa paN thatAn hashe. e pramANe jene sarva doShonI
hAni tathA guNonI prApti hoy te ja mokSha avasthA chhe.
vaLI puNya – pApanun phaL paN joIe chhIe, juo – koI udyam kare topaN daridrI rahe
chhe, tyAre koIne svayam lakShmI thAy chhe. tathA koI sharIrano yatna kare topaN rogI rahe chhe,
tyAre koIne vinA yatne paN rog maTI jAy chhe – nIrogatA rahe chhe ityAdi pratyakSha joIe
chhIe. have enun kAraN koI to hashe? je enun kAraN chhe, te ja puNya – pAp chhe.
vaLI paralok pratyakSha – anumAnathI bhAse chhe, vyantarAdik chhe te evun kahetA jovAmAn Ave
chhe, — ‘‘hun amuk hato, te dev thayo chhun’’ tun kahIsh ke – ‘‘e to pavan chhe,’’ paN ame to
‘‘hun chhun’’ ityAdi chetanAbhAv jenA Ashraye hoy, tene ja AtmA kahIe chhIe. have enun nAm
tun pavan kahe chhe, paN pavan to bhInt AdivaDe aTake chhe, parantu AtmA to dATyo ke bandh
karyo chhatAn paN aTakato nathI, tethI tene pavan kem manAy?
tathA jeTalo indriyagochar chhe teTalo ja tun lok kahe chhe, paN tArI indriyagochar to
thoDA ja yojananA dUravartI kShetra ane thoDA sarakhA atIt – anAgat kAL arthAt eTalA paN
kShetra – kALavartI padArtho thaI shakatA nathI, ane dUradeshanI vA ghaNAkALanI vAto paramparAgat
sAmbhaLIe chhIe. mATe sarvanun jANavun tane nathI, to tun ATalo ja lok kevI rIte kahe chhe?
vaLI chArvAk matamAn kahe chhe ke — ‘‘pRithvI, ap, tej, vAyu ane AkAsh maLatAn chetanA
thaI Ave chhe. have maryA pachhI pRithvI Adi to ahIn rahyAn, ane chetanAvAn padArtha gayo te
vyantarAdik thayo, eTale pratyakSha te judA – judA joIe chhIe. vaLI ek sharIramAn pRithvI Adi
to bhinna – bhinna bhAse chhe, ane chetanA ek bhAse chhe. have jo pRithvI AdinA AdhAre chetanA
hoy to hAD, lohI, uchchhvAsAdine paN judI judI ja chetanA Thare tathA hAth vagere kApatAn
jem tenI sAthe varNAdik rahe chhe, tem chetanA paN rahe. vaLI ahankArabuddhi to chetanAne chhe.
have pRithvIAdirUp sharIr to ahIn ja rahyun, to vyantarAdik paryAyamAn pUrvaparyAyanun ahampaNun mAnatAn
pAnchamo adhikAra anyamat nirAkaraN ][ 135