vaLI vaktAnAn visheSh lakShaN A pramANe chhe ke — jo vyAkaraN – nyAyAdik vA moTAn moTAn
jainashAstronun tene visheSh gnAn hoy to visheShapaNe vaktApaNun shobhe. vaLI e uparAnt
adhyAtmarasadvArA potAnA svarUpanun yathArtha anubhavan jene na thayun hoy te puruSh jainadharmanA marmane
na jANatAn mAtra paddhati dvArA ja vaktA thAy chhe, to tenAthI adhyAtmarasamay sAchA jainadharmanun
svarUp kevI rIte pragaT thAy? mATe AtmagnAnI hoy to sAchun vaktApaNun hoy, kAraN shrI
pravachanasAramAn paN kahyun chhe ke — AgamagnAn, tattvArthashraddhAn ane sanyamabhAv e traNe
AtmagnAnashUnya kAryakArI nathI. vaLI dohA pAhuDamAn paN kahyun chhe ke —
पंडिय पंडिय पंडिय कण छोडि वितुस कंडिया ।
पय अत्थं तुट्ठोसि परमत्थ ण जाणइ मूढोसि ।।८५।।
artha — he pAnDe! he pAnDe! he pAnDe! tun kaNane chhoDI mAtra tus ja khAnDe chhe
arthAt tun artha ane shabdamAn ja santuShTa chhe paN paramArtha jANato nathI mATe mUrkha
ja chhe.
vaLI chaud vidyAmAn paN pahelAn adhyAtmavidyA pradhAn kahI chhe, mATe adhyAtmarasano rasik
vaktA hoy te ja jainadharmanA rahasyano vaktA jANavo. vaLI je vaktA buddhiRIddhinA dhArak hoy
tathA avadhi, manaparyay ane kevaLagnAnanA dhaNI hoy te mahA vaktA jANavA. evA vaktAonA
visheSh guN jANavA. e visheSh guNadhArI vaktAno sanyog maLI Ave to ghaNun ja sArun, paN
na maLe to shraddhAnAdik guNonA dhArak vaktAonA ja mukhathI shAstra shravaN karavun. evA guNavant
muni vA shrAvakanA mukhathI to shAstra shravaN karavun yogya chhe paN 1paddhatibuddhivaDe vA shAstra
sAmbhaLavAnA lobhathI shraddhAnAdi guNarahit pApI puruShonAn mukhathI shAstra sAmbhaLavun uchit nathI
kahyun chhe ke —
तं जिण आणपरेणय धम्मो सो यच्च सुगुरु पासम्मि ।
अह उचिओ सद्धाओ तत्सुवएसस्स कहगाओ ।।
artha — je jinaAgnA mAnavAmAn sAvadhAn chhe temaNe nirgranth sugurunA
nikaTamAn ja dharma shravaN karavo yogya chhe, athavA e sugurunA ja upadeshane kahevAvALA
uchit shraddhALu shrAvakanA mukhathI dharma shravaN karavA yogya chhe. evo dharmabuddhivAn vaktA
upadeshadAtA hoy te ja potAnun ane anya jIvonun bhalun kare chhe. paN je kaShAyabuddhi
pratham adhikAra pIThabandh prarUpak ][ 17
3
1.A granthamAn keTalek sthaLe ‘paddhatibuddhi’ shabda Ave chhe. teno artha — paddhati eTale, paramparA yA
rItarivAj tene anusaravAne TevAyelI buddhi evo samajavo joIe.